H επικείμενη κάθοδος του ερευνητικού σκάφους από τη Μαύρη Θάλασσα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη δημιουργία ενός κλίματος έντασης, ανάλογου με εκείνο του καλοκαιριού του 2020.
Καταλυτικός παράγοντας για τον βαθμό αλλά και τον χρόνο μιας περαιτέρω επιδείνωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων αναμένεται να αποτελέσει η επικείμενη κάθοδος του ερευνητικού «Oruc Reis» από τη Μαύρη Θάλασσα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Από ελληνικής πλευράς εκτιμάται ότι θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη δημιουργία ενός κλίματος έντασης, ανάλογου με εκείνο του 2020, όταν Ελλάδα και Τουρκία είχαν βρεθεί στα πρόθυρα μιας πολεμικής αντιπαράθεσης.
Yunus
H Τουρκία εξέδωσε στις αρχές της περασμένης εβδομάδας Navtex, μέσω της οποίας δεσμεύει θαλάσσια περιοχή δυτικά της Λέσβου για έρευνες εντοπισμού υδρογονανθράκων από το ερευνητικό πλοίο «Yunus». Η Navtex έχει ισχύ μέχρι και τις 5 Οκτωβρίου, αν και μέχρι προχθές Παρασκευή τουλάχιστον το πλοίο παρέμενε δεμένο στο Karaburum (πρώην Μέλαινα) στο άκρο της χερσονήσου Ερυθραίας απέναντι από τη Φώκαια. Αξιοποιώντας την παρουσία του «Yunus» στο Βόρειο Αιγαίο, η Αγκυρα προχώρησε παράλληλα την περασμένη Τετάρτη και την Πέμπτη στη διεξαγωγή ναυτικών ασκήσεων και μάλιστα με πραγματικά πυρά στον κόλπο του Ξηρού.
Στη συγκεκριμένη άσκηση έλαβαν μέρος σημαντικές μονάδες του τουρκικού στόλου, με τουλάχιστον τρεις εξ αυτών (τορπιλάκατοι) εν συνεχεία να κινούνται με κατεύθυνση νότια προς το Αιγαίο Πέλαγος, με σκοπό, πιθανόν (όπως αξιολογήθηκε από επιτελείς του Πενταγώνου) να αποτελέσουν τα πλοία συνοδείας του «Yunus» όταν αποφασιστεί να αφήσει το αγκυροβόλιό του.
Σχολιάζοντας την τουρκική κινητικότητα των τελευταίων ημερών και επί του επιχειρησιακού πεδίου, κύκλοι του υπουργείου Εθνικής Αμυνας τόνιζαν ότι η χώρα μας κατά την τρέχουσα εβδομάδα φρόντισε να στείλει ηχηρά μηνύματα ετοιμότητας των Ενόπλων Δυνάμεων και ιδιαίτερα του Πολεμικού μας Ναυτικού προς την Αγκυρα, τόσο μέσω της ονοματοδοσίας των νέων φρεγατών Belh@rra που πρόκειται να αποκτήσει σύντομα το Π.Ν. όσο και μέσω της ένταξης στο δυναμικό του στόλου τής 7ης κατά σειρά σύγχρονης πυραυλακάτου τύπου Super Vita, «Υποπλοίαρχος Βλαχάκος».
Ως μήνυμα προς την Αγκυρα θα πρέπει να θεωρείται επίσης και η παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην τελετή ονοματοδοσίας του πλοίου, η οποία πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη το πρωί στο Ναυτικό Οχυρό του Σκαραμαγκά.
Η αρχική ώρα της τελετής μάλιστα άλλαξε με αίτημα του Μεγάρου Μαξίμου, προκειμένου να μπορέσει να παρευρεθεί σε αυτή και ο πρωθυπουργός. Ο Κ. Μητσοτάκης να σημειώσουμε πως αξιοποίησε την παρουσία του εκεί για να αναφερθεί στο εξοπλιστικό πρόγραμμα των Ε.Δ. και στην περαιτέρω ενίσχυσή τους με τα υπό υλοποίηση εξοπλιστικά προγράμματα, αλλά και για να στείλει ξεκάθαρο μήνυμα προς την Τουρκία τονίζοντας με νόημα πως «τα νερά μας θα μείνουν απόρθητα», «τα σύνορά μας είναι γαλάζια και όχι γκρίζα» και «η Ιστορία διδάσκει ότι όποιος παραβιάζει τα σύνορα τιμωρείται».
Η κάθοδος
Εξοπλισμένο με ανθυποβρυχιακά αμυντικά συστήματα, με νέο λογισμικό που πλέον αναβαθμίζει από δισδιάστατη σε τρισδιάστατη τη δυνατότητά του απεικόνισης του βυθού και σχεδόν διπλάσια εμβέλεια καλωδίων, το «Oruc Reis» είναι αυτή τη στιγμή ίσως ένα από τα πλέον σύγχρονα ερευνητικά σκάφη στον κόσμο, ενσωματώνοντας τεχνολογίες αιχμής.
Σύμφωνα με πληροφορίες, παρά το γεγονός ότι οι Τούρκοι έχουν δεσμεύσει με Navtex για τις ανάγκες ερευνών του «Oruc Reis» τον μισό κόλπο της Αττάλειας από τις 25 Σεπτεμβρίου έως και τις 24 Μαρτίου 2023, μέσα στις πραγματικές προθέσεις της Αγκυρας είναι να στείλει το σκάφος στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου, δημιουργώντας για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια συνθήκες κρίσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Οπως εξηγούν οι ίδιοι κύκλοι του Πενταγώνου, η αναβάθμιση λογισμικού του «Oruc Reis» και η απόκτηση της δυνατότητας να πραγματοποιεί τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες αποτελούν ξεκάθαρη απόδειξη ότι το τουρκικό σκάφος σχεδιάζει να πλεύσει ή ακόμη και να απλώσει καλώδια εντός της ελληνικής ΑΟΖ πλησίον του Καστελόριζου και αυτό γιατί η συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή είναι η μόνη για την οποία η Τουρκία δεν έχει τρισδιάστατη απεικόνιση του βυθού της.
«Αθέατη σκιά»
Από το σύνολο των εκτεταμένων αναβαθμίσεων και μετασκευών που έχει υποστεί τους τελευταίους μήνες το «Oruc Reis», η πιο σημαντική είναι η ενσωμάτωση στο πλοίο μιας σειράς συστημάτων ανθυποβρυχιακού πολέμου προκειμένου να είναι σε θέση να εντοπίσει τη δράση των ελληνικών υποβρυχίων.
Την περίοδο της κρίσης μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 2020, όταν οι πολεμικοί στόλοι της Ελλάδας και της Τουρκίας βρέθηκαν ένα βήμα πριν από την αναμέτρηση εξαιτίας της δραστηριότητας που επιχείρησε να αναπτύξει το «Oruc Reis» εντός της ελληνικής ΑΟΖ (κυρίως μεταξύ Κρήτης και Καστελόριζου), η χώρα μας είχε κινητοποιήσει μια ισχυρή δύναμη υποβρυχίων.
Καθ’ όλη της διάρκεια της κρίσης ένας από τους «αθόρυβους φονιάδες του βυθού», αξιοποιώντας τα stealth χαρακτηριστικά του, κατάφερε να μετατραπεί σε «αθέατη σκιά» όχι μόνο του τουρκικού ερευνητικού, αλλά και των σκαφών της συνοδείας του. Με ελάχιστες εξαιρέσεις που τα τουρκικά πλοία πέτυχαν να το εντοπίσουν, για να το ξαναχάσουν σχεδόν αμέσως,το ελληνικό υποβρύχιο είχε διαρκώς κλειδωμένο στα σκόπευτρά του το «Oruc Reis».
Το κόστος αναβάθμισης του τουρκικού πλοίου εκτιμάται ότι έχει ξεπεράσει τα 2 εκατ. ευρώ, τα οποία έρχονται να προστεθούν στο περίπου 1,5 εκατ. ευρώ που δαπάνησε η Αγκυρα τα τελευταία 2 χρόνια για επιπλέον μετασκευές στο «Oruc Reis». Μία από αυτές είναι και η αύξηση της εμβέλειας των καλωδίων του, η οποία έχει σχεδόν διπλασιαστεί από τα 2,5 στα 4,5 χιλιόμετρα μέσω της αύξησης και των σχετικών αισθητήρων που βρίσκονται εγκαταστημένοι στο πίσω μέρος του πλοίου.
Αυτό σημαίνει ότι σήμερα, σε σχέση με το 2020, το τουρκικό ερευνητικό θα χρειαστεί για τη χαρτογράφηση της ίδιας θαλάσσιας έκτασης τον μισό χρόνο, έχοντας πετύχει κατ’ επέκταση και την ανάλογη μείωση του κόστους.
Σενάριο διπλής κρίσης
Την ίδια στιγμή, το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό αναμένει την έξοδο του τουρκικού ερευνητικού στη Μεσόγειο, με τα πλοία του στόλου να ετοιμάζονται πυρετωδώς ώστε να είναι ετοιμοπόλεμα εφόσον η Τουρκία επιχειρήσει να δημιουργήσει τυχόν τετελεσμένα στη ΝΑ Μεσόγειο. Ηδη, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν δοθεί εντολές στα περιπολούντα πλοία του Στόλου στο Νότιο Αιγαίο να βρίσκονται σε κατάσταση επιφυλακής προκειμένου να εντοπίσουν τυχόν αύξηση της τουρκικής κινητικότητας στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται και η πραγματοποίηση της μεγάλης άσκησης «Λόγχη» του Π.Ν. με τη συμμετοχή σχεδόν του συνόλου των πολεμικών πλοίων του Στόλου.
Ενα από τα σενάρια που εξετάζει το υπουργείο Εθνικής Αμυναςείναι το ενδεχόμενο η Τουρκία να επιδιώξει να δημιουργήσει μια κατάσταση διπλής κρίσης στις σχέσεις της αφενός με την Ελλάδα και αφετέρου με την Κύπρο, συνδυάζοντας την αποστολή του «Oruc Reis» στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου με μια ταυτόχρονη μετακίνηση του πλωτού γεωτρύπανου «Abdulhamid Han» από το σημείο που βρίσκεται τώρα, 55 μίλια νότια της Αττάλειας, στην ΑΟΖ της Κύπρου.
