Διαπραγματευτές από σχεδόν 200 χώρες ολοκλήρωσαν δύο εβδομάδες συνομιλιών για την κλιματική αλλαγή νωρίς την Κυριακή με το κύριο επίτευγμά τους να είναι η συμφωνία για τη δημιουργία ενός ταμείου που θα βοηθήσει τις φτωχές, ευάλωτες χώρες να αντιμετωπίσουν τις κλιματικές καταστροφές που επιδεινώθηκαν εξαιτίας της ρύπανσης που εκτοξεύεται από τα πλούσια έθνη που θερμαίνουν επικίνδυνα τον πλανήτη.
Η απόφαση σχετικά με τις πληρωμές για τις ζημιές από την κλιματική αλλαγή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα σε ένα από τα πιο επίμαχα ζητήματα στις διαπραγματεύσεις των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα. Για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, οι αναπτυσσόμενες χώρες πίεζαν για τις απώλειες και τις καταστροφές που υφίστανται, ζητώντας από τις πλούσιες, βιομηχανικές χώρες να παράσχουν αποζημίωση για το κόστος των καταστροφικών καταιγίδων, των κυμάτων καύσωνα και της ξηρασίας που τροφοδοτούνται από την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες πλούσιες χώρες είχαν από καιρό μπλοκάρει την ιδέα, από φόβο ότι θα μπορούσαν να θεωρηθούν νομικά υπεύθυνες για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που οδηγούν στην κλιματική αλλαγή.
Η συμφωνία που συνήφθη στο Σαρμ ελ-Σέιχ λέει ότι τα έθνη δεν μπορούν να θεωρηθούν νομικά υπεύθυνα για πληρωμές. Η συμφωνία καλεί μια επιτροπή με εκπροσώπους από 24 χώρες να εργαστεί τον επόμενο χρόνο για να υπολογίσει ποια ακριβώς μορφή πρέπει να λάβει το ταμείο, ποιες χώρες θα πρέπει να συνεισφέρουν και πού πρέπει να πάνε τα χρήματα. Πολλές από τις άλλες λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη καθοριστεί.
Η τελική ανακοίνωση, καρπός πολλών συμβιβασμών, έγινε τελικά δεκτή ομόφωνα και ζητεί τη «γρήγορη» μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, αλλά δεν περιλαμβάνει κανέναν νέο στόχο σε σχέση με την προηγούμενη COP της Γλασκώβης.
Το κείμενο για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου προκάλεσε επίσης αντιδράσεις, με πολλές χώρες να καταγγέλλουν ότι υστερεί έναντι των δεσμεύσεων που είχαν οριστεί σε προηγούμενες διασκέψεις, κυρίως σε ό,τι αφορά τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας της Γης στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
Αν και η πρόβλεψη αυτή αναφέρεται στην τελική ανακοίνωση, με βάση τις τρέχουσες δεσμεύσεις των χωρών ο στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί, ενώ ανέφικτος φαίνεται και ο στόχος του περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας της Γης στους 2 βαθμούς Κελσίου.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες δεσμεύσεις των χωρών, ο κόσμος οδεύει προς μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2,4 βαθμών Κελσίου ως το τέλος του αιώνα και με τον υφιστάμενο ρυθμό εκπομπών προς το καταστροφικό σενάριο των 2,8 βαθμών Κελσίου.
«Πρέπει να μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές τώρα και αυτό είναι ένα ερώτημα στο οποίο αυτή η COP δεν απάντησε», σχολίασε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Ακόμη ένα θέμα που προκάλεσε αναταράξεις στην COP27 ήταν αυτό του περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Πολλές χώρες εκτίμησαν ότι τα κείμενα που πρότεινε η αιγυπτιακή προεδρία αποτελούσαν πισωγύρισμα σε σχέση με τις δεσμεύσεις που είχαν ληφθεί πέρυσι στη Γλασκώβη.
«Αυτή η COP περιόρισε τις δεσμεύσεις των χωρών να παρουσιάσουν νέους και πιο φιλόδοξους στόχους», κατήγγειλε η Λοράνς Τουμπιανά αρχιτέκτονας της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, το 2015.
Χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το ζήτημα της μείωσης της χρήσης των ορυκτών καυσίμων, που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη, αλλά δεν αναφέρονται στις περισσότερες αποφάσεις για το Κλίμα.
Στο κείμενο της COP26 υπήρχε αναφορά στον άνθρακα, έπειτα από έντονες διαπραγματεύσεις, αλλά στο Σαρμ ελ Σέιχ οι «συνήθεις ύποπτοι», σύμφωνα με την έκφραση που χρησιμοποίησε ένας απεσταλμένος, αρνήθηκαν για μία ακόμη φορά να υπάρξει οποιαδήποτε αναφορά στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Σε μια πρωτοφανή αναφορά στο τελικό κείμενο της διάσκεψης προβλέπεται η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μαζί με τις ενέργειες «με χαμηλές εκπομπές», μια έκφραση που συνήθως χρησιμοποιείται για την πυρηνική ενέργεια.
Φρανς Τίμερμανς: Η συμφωνία δεν αποτελεί ικανοποιητικό βήμα
Η ΕΕ δήλωσε «απογοητευμένη» σήμερα το πρωί από την απουσία φιλοδοξίας για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
Εκτιμώντας ότι «αυτή τη δεκαετία» πρέπει να γίνει κάτι για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, διαφορετικά θα είναι αργά, ο αντιπρόεδρος της ΕΕ Φρανς Τίμερμανς επέκρινε την ανακοίνωση της COP27 σχολιάζοντας ότι «αυτό που έχουμε μπροστά μας δεν είναι ένα επαρκές βήμα για τους ανθρώπους και τον πλανήτη».
«Δεν προβλέπει αρκετές επιπλέον προσπάθειες από τους βασικούς ρυπαντές προκειμένου να αυξήσουν και να επιταχύνουν τη μείωση των εκπομπών» των αερίων του θερμοκηπίου, τόνισε ο ίδιος.
Με πληροφορίες από NYT, Reuters