Περίπου 231 φορές το εκτιμώμενο κόστος των 2,5 δισ. ευρώ για την αποκατάσταση των ζημιών από την καταιγίδα “Daniel”, θα πληρώσει το Δημόσιο μέχρι και το 2100 για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, αν υλοποιήσει τα απαραίτητα έργα.
Ειδικότερα, με βάση παλαιότερη μελέτη του ΙΟΒΕ, που επισυνάφθηκε στην έκθεση του ΙΟΒΕ για την πορεία της οικονομίας το 3ο τρίμηνο, η Ελλάδα θα χρειαστεί 578 δισ. ευρώ μέχρι το 2100, αν προχωρήσει στα απαραίτητα έργα υποδομής. Αν όμως η Ελλάδα καθυστερήσει ή δεν κάνει ποτέ τα απαραίτητα έργα, το εκτιμώμενο κόστος εκτοξεύεται στα 701 δισ. ευρώ. Όλα αυτά βέβαια, αν η εξέλιξη των καιρικών φαινομένων ακολουθήσει μια σχετική γραμμικότητα που χρησιμοποιήθηκε για τις εκτιμήσεις που διαμόρφωσαν τη σύνταξη της έρευνας. Διαφορετικά, οι υπολογισμοί θα πρέπει να ξαναγίνουν και τα ποσά να μεγαλώσουν περισσότερο.
Στην έκθεση υπάρχει και η εκτίμηση της Τράπεζας της Ελλάδας ότι η κλιματική κρίση μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του ΑΕΠ έως και 6% για την ίδια περίοδο, αφού θα χαθεί μέρος της παραγωγικής της βάσης, λόγω ακραίων φαινομένων.
Πού βρισκόμαστε σήμερα
Πιο σημαντική είναι ίσως η αποτίμηση της κατάστασης σήμερα. Η Ελλάδα, βρίσκεται στη 14η θέση ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, σε ό,τι αφορά την έκθεσή της σε φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής. Σε ό,τι αφορά την κινητοποίηση επενδύσεων, για δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγής, η Ελλάδα βρίσκεται στη 18η θέση στην ΕΕ των “27”.
Η χρηματοδότηση της προσαρμογής στην Ελλάδα γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από δημόσιους εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, μέσω προγραμμάτων που αφορούν γενικότερα στην προστασία του περιβάλλοντος και σε δράσεις για το κλίμα (π.χ. νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, Ελλάδα 2.0, Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης, ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE). Σημειώνεται πως αν και δεν υπάρχει ξεχωριστός προϋπολογισμός στα παραπάνω προγράμματα για έργα προσαρμογής, έχουν ήδη δεσμευθεί πόροι για έργα που θα ενισχύσουν την ικανότητα προσαρμογής της χώρας στην κλιματική αλλαγή (π.χ. έργα πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων).
Ειδικότερα, μετά τις φυσικές καταστροφές στη Θεσσαλία, ήρθε ξανά στο προσκήνιο το σχέδιο “Αιγίς”, συνολικού προϋπολογισμού 1,72 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της πρόληψης και της πολιτικής προστασίας, με χρηματοδότηση από το ΤΑΑ, το ΕΣΠΑ και την ΕΤΕπ, το οποίο είχε καθυστερήσεις λόγω γραφειοκρατίας. Από το ΕΣΠΑ 2021 -2027 διατίθενται για πρόληψη, και εν γένει προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, πόροι ύψους 3,6 δισ. ευρώ
Ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα
Η έκθεση του ΙΟΒΕ τονίζει σε ό,τι αφορά την προσαρμογή της κλιματικής αλλαγής ότι θα πρέπει να κινητοποιηθεί σε μεγαλύτερο βαθμό ο ιδιωτικός τομέας, ο οποίος σήμερα συμμετέχει στη χρηματοδότηση των έργων για την προστασία της κλιματικής προσαρμογής μόνο κατά 1,6% σε διεθνές επίπεδο. Ο ιδιωτικός τομέας έχει την τεχνογνωσία και μπορεί να κινητοποιήσει ευκολότερα κεφάλαια για έργα. Σε αντάλλαγμα, θα έχει να κερδίσει μια πιο ομαλή προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, θα εξασφαλίσει λιγότερες ζημιές από φυσικές καταστροφές και τελικά μεγαλύτερα κέρδη.
Ο ρόλος της ασφάλισης
Το θέμα που προχώρησε κάπως μετά τις καταστροφές της Θεσσαλίας είναι η υποχρεωτική ασφάλιση των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, οι οποίες δεν είναι ακόμη ασφαλισμένες. Επίσης, αναμένεται να ξεκινήσει και ο διάλογος για την υποχρεωτική ασφάλιση και των κατοικιών. Το ΙΟΒΕ θεωρεί ότι η ασφάλιση μπορεί να μοιράσει το κόστος της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγής, μεταξύ του δημοσίου, των ασφαλιστικών εταιρειών και των πολιτών.
