Ο οίκος Fitch αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας σε κλίμακα σε BBB- από BB+
Επενδυτική βαθμίδα και από την Fitch, η οποία αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας σε κλίμακα σε BBB- από BB+ και σταθερό το outlook.
Να σημειωθεί ότι η Standard & Poor’s έχει δώσει ήδη το πολυπόθητο investment grade στο ελληνικό αξιόχρεο, ενώ τη “σφραγίδα” έλαβε για πρώτη φορά η Ελλάδα τον Σεπτέμβριο με την αναβάθμιση από τον οίκο DBRS. Ωστόσο η S&P έκανε την πρώτη αξιολόγηση της Ελλάδας σε επενδυτική βαθμίδα από τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης. Από την άλλη, η Moody’s αναβάθμισε κατά δύο βαθμίδες σε Ba1 από Ba3 τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας με σταθερό outlook για την προοπτική της οικονομίας μόλις ένα σκαλοπάτι πριν από την επενδυτική βαθμίδα.Από τις αρχές του 2023 τέσσερις οίκοι αξιολόγησης έχουν αναβαθμίσει την Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα: ο Standard & Poor’s, ο καναδικός DBRS, ο γερμανικός Scope και ο ιαπωνικός R&I.Οι βασικοί παράγοντες αξιολόγησης σημειώνει ο Fitch που οδήγησαν στην αναβάθμιση αντανακλά με τη σχετική τους βαρύτητα είναι: Υψηλή Ευνοϊκή δυναμική χρέους: Η Fitch αναμένει ότι το χρέος/ΑΕΠ της γενικής κυβέρνησης θα παραμείνει σε έντονα πτωτική τάση, χάρη στη σταθερή ονομαστική ανάπτυξη, την υπεραπόδοση του προϋπολογισμού και την ευνοϊκή δομή εξυπηρέτησης του χρέους. Αξιολογούμε επίσης τους κινδύνους πολιτικής ως σχετικά χαμηλούς, με σταθερό πολιτικό υπόβαθρο και καλά εδραιωμένη δημοσιονομική σύνεση.
Προβλέπουμε ότι ο δείκτης χρέους θα μειωθεί στο 160,8% φέτος και στο 141,2% το 2027 από 171,4% το 2022. Η προβλεπόμενη μείωση του δείκτη χρέους κατά 65 ποσοστιαίες μονάδες από το πανδημικό υψηλό του 205% του ΑΕΠ είναι από τις καλύτερες επιδόσεις όλων των κρατών που αξιολογούνται από τον Fitch, αν και ο δείκτης χρέους εξακολουθεί να προβλέπεται ότι θα είναι κοντά στο τριπλάσιο του μέσου όρου “ΒΒΒ”. Παράγοντες μετριασμού, όπως το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, οι πολύ μεγάλες λήξεις (18 έτη) και ένα σημαντικό ταμειακό απόθεμα ρευστότητας (περίπου 16,5% του ΑΕΠ στα μέσα Νοεμβρίου) μειώνουν τους κινδύνους για τα δημόσια οικονομικά.
Δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση: Η Ελλάδα διατηρεί υψηλή δέσμευση για δημοσιονομική εξυγίανση, με το πρωτογενές πλεόνασμα να αυξάνεται στο 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και κατά μέσο όρο στο 2,2% το 2024-2025 σύμφωνα με τις προβλέψεις μας. Με μέσο όρο 1,1% του ΑΕΠ το 2024-25, το συνολικό έλλειμμα θα είναι πολύ χαμηλότερο από τη διάμεση τιμή “ΒΒΒ” (2,8%). Η δημοσιονομική σύνεση εδράζεται σε συντηρητικές παραδοχές δαπανών στους πρόσφατους προϋπολογισμούς (και αυτό ισχύει και για τον προϋπολογισμό του 2024), ενώ η υπεραπόδοση των εσόδων παρέχει δημοσιονομικό χώρο για προσωρινές δαπάνες: το 2023 αυτό περιελάμβανε μέτρα σχετικά με την ενεργειακή κρίση και την κλιματική αλλαγή.
Οι αρχές σχεδιάζουν φορολογικές μεταρρυθμίσεις που θα αυξήσουν τα έσοδα το 2024 για να αντλήσουν επιπλέον 600 εκατ. ευρώ για κοινωνικές δαπάνες. Σε συνδυασμό με τις προσπάθειες για τη βελτίωση της ψηφιοποίησης και τη μείωση της φοροδιαφυγής, αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τη βάση φορολογικών εσόδων και να παράσχει περαιτέρω δημοσιονομικό χώρο για πρόσθετες επενδύσεις κεφαλαίου για την τόνωση της ανάπτυξης.
Ανθεκτική ανάπτυξη
Η Fitch προβλέπει ακόμα ότι τώρα η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,4% το 2023, μια ελαφρώς ανοδική αναθεώρηση από την τελευταία μας αναθεώρηση. Αυτό αντανακλά την καλύτερη από την αναμενόμενη επίδοση της κατανάλωσης τα τελευταία τρίμηνα και την προσδοκία μας για συνεχιζόμενες ισχυρές επιδόσεις στις επενδύσεις. Αναμένουμε ότι η ανάπτυξη το 2024-2025 θα παραμείνει σε παρόμοια επίπεδα (κατά μέσο όρο 2,4%), υποβοηθούμενη από τον χαμηλότερο πληθωρισμό, τη συνεχιζόμενη απορρόφηση του Ταμείου της ΕΕ και τη βελτίωση της οικονομικής εμπιστοσύνης. Οι καθοδικοί κίνδυνοι αφορούν κυρίως τις εξωτερικές εξελίξεις, αν και η Ελλάδα έχει αποδειχθεί σε γενικές γραμμές ανθεκτική στην εξασθένηση της ζήτησης σε βασικούς εμπορικούς εταίρους, εν μέρει χάρη στις σταθερές επιδόσεις των τομέων των υπηρεσιών.
Συνέχεια της πολιτικής
Οι κίνδυνοι πολιτικής εκτιμά έχουν διαλυθεί μετά την καθαρή νίκη της κεντροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές στα τέλη Ιουνίου, η οποία της παρέχει μια σαφή πλειοψηφία για να εφαρμόσει τη μεταρρυθμιστική της ατζέντα κατά την επόμενη πενταετία. Μεταρρυθμίσεις σε τομείς όπως το επιχειρηματικό περιβάλλον, το κράτος δικαίου και η αγορά εργασίας, βρίσκονται στα σκαριά και θα μπορούσαν να ενισχύσουν το μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό και να αντιμετωπίσουν ορισμένες διαρθρωτικές αδυναμίες. Η δέσμευση για τη διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας παραμένει ισχυρή, με την Ελλάδα να σημειώνει σταδιακή πρόοδο όσον αφορά τις εκταμιεύσεις και τον προγραμματισμό, παρόλο που εξακολουθούν να υφίστανται ορισμένοι κίνδυνοι εφαρμογής.
Βελτίωση του τραπεζικού τομέα
Ο δείκτης τραπεζικού συστήματος της Ελλάδας βελτιώθηκε σε “bb” από “b” μετά την αναβάθμιση των αξιολογήσεων βιωσιμότητας των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας από τον Fitch τον Σεπτέμβριο του 2023. Οι αναβαθμίσεις αντανακλούσαν κυρίως διαρθρωτικές βελτιώσεις στην κερδοφορία των τραπεζών, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση κεφαλαίων και τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού. Η κεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα ήταν 17,3% τον Ιούνιο, ενώ σε συνολικό επίπεδο το μερίδιο των μη εξυπηρετούμενων δανείων είχε μειωθεί ελαφρώς σε 8,6% μέχρι το 2ο τρίμηνο του 23. Το ποσοστό αυτό συγκρίνεται με 8,7% στο τέλος του 2022 και με μέγιστο 46% το 2017.
Αναμένουμε περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, αλλά με πιο ήπιο ρυθμό, με τις πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων να διαδραματίζουν μικρότερο ρόλο. Η πιστωτική ανάπτυξη συνέχισε να εξασθενεί το 2023, μεταξύ άλλων στον τομέα των στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων, αλλά αναμένουμε ότι θα επιταχυνθεί το 2024 εν μέρει καθώς οι φορείς προσαρμόζονται σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων.
Θεμελιώδεις πιστωτικοί παράγοντες:
Οι αξιολογήσεις της Ελλάδας αντικατοπτρίζουν τα επίπεδα του κατά κεφαλήν εισοδήματος και τους δείκτες διακυβέρνησης που βρίσκονται πολύ πάνω από τη διάμεση τιμή “ΒΒΒ”, καθώς και την αξιοπιστία της πολιτικής που υποστηρίζεται από τη συμμετοχή στην ΕΕ και την ευρωζώνη. Αυτά τα πλεονεκτήματα αντιπαρατίθενται στις κληρονομιές της κρίσης δημόσιου χρέους, οι οποίες περιλαμβάνουν μεγάλα αποθέματα δημόσιου και εξωτερικού χρέους, καθώς και χαμηλό μεσοπρόθεσμο δυναμικό ανάπτυξης και ορισμένες επίμονες ευπάθειες στον τραπεζικό τομέα.
Μέτριοι κίνδυνοι πληθωρισμού
Η fitch προβλέπει ότι ο ετήσιος εναρμονισμένος πληθωρισμός θα είναι κατά μέσο όρο 4,4% το 2023 και θα υποχωρήσει σταδιακά στο 2,9% το 2024 και στο 2% το 2025. Οι επιδράσεις της βάσης συνέβαλαν στην ταχεία πτώση του πληθωρισμού τους τελευταίους μήνες, αλλά η τάση αυτή έχει σε μεγάλο βαθμό τερματιστεί, ενώ η περαιτέρω αποκλιμάκωση του πληθωρισμού ενδέχεται να διαρκέσει περισσότερο. Η δυναμική της αγοράς εργασίας θα στηρίξει την αύξηση των μισθών κατά περίπου 7% φέτος και πιθανότατα σε παρόμοια επίπεδα το επόμενο έτος, με την ανεργία να προσεγγίζει σιγά-σιγά τα επίπεδα του 2019 (και ορισμένους κλάδους να αντιμετωπίζουν τώρα ελλείψεις εργατικού δυναμικού). Αυτό θα διατηρήσει ορισμένους κινδύνους για τον πληθωρισμό προς τα πάνω.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα μετριαστεί και σημειώνει ότι συνεχίζει να αναμένουμε σταδιακή βελτίωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (CAD) κατά την περίοδο πρόβλεψης χάρη στη βελτίωση των όρων εμπορίου και την ισχυρή αύξηση των εξαγωγών υπηρεσιών. Με μέσο όρο 6,1% την περίοδο 2023-2025, το CAD θα παραμείνει μεταξύ των υψηλότερων στην ευρωζώνη και σε σύγκριση με τις αντίστοιχες χώρες, αλλά θα χρηματοδοτηθεί από την αύξηση των καθαρών εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων και τις μεταβιβάσεις της ΕΕ. Αυτό θα συμβάλει στη μείωση των κινδύνων εξωτερικής τρωτότητας. Προβλέπουμε ότι η καθαρή θέση του εξωτερικού χρέους θα βελτιωθεί κάπως χάρη στην απομόχλευση του δημόσιου τομέα, αν και στο προβλεπόμενο 108,3% του ΑΕΠ θα είναι πολύ πάνω από την τρέχουσα διάμεση τιμή του “ΒΒΒ” του 2,6%.
Αναβάθμιση του ανώτατου ορίου της χώρας
Η Fitch αναβάθμισε το ανώτατο όριο χώρας της Ελλάδας σε “AA-” από “A”. Η αναβάθμιση της Ελλάδας κατά έξι βαθμίδες αντανακλά την εκτίμησή μας για μειωμένους κινδύνους από τους ελέγχους κεφαλαίων και τη βελτίωση του θεσμικού και χρηματοοικονομικού πλαισίου της χώρας. Η αναβάθμιση κατά έξι βαθμίδες είναι η μέγιστη επιτρεπόμενη βάσει των κριτηρίων μας.
ESG – Διακυβέρνηση
Η Ελλάδα έχει βαθμολογία συνάφειας ESG (RS) “5” και “5[+]”, αντίστοιχα, για την πολιτική σταθερότητα και τα δικαιώματα και για το κράτος δικαίου, τη θεσμική και ρυθμιστική ποιότητα και τον έλεγχο της διαφθοράς. Αυτές οι βαθμολογίες αντικατοπτρίζουν την υψηλή βαρύτητα που έχουν οι Δείκτες Διακυβέρνησης της Παγκόσμιας Τράπεζας (WBGI) στο ιδιόκτητο Μοντέλο Αξιολόγησης Κρατών μας. Η Ελλάδα έχει μεσαία κατάταξη WBGI με 62,7, η οποία αντανακλά πρόσφατο ιστορικό ειρηνικών πολιτικών μεταβάσεων, μέτριο επίπεδο δικαιωμάτων συμμετοχής στην πολιτική διαδικασία, μέτρια θεσμική ικανότητα, εδραιωμένο κράτος δικαίου και μέτριο επίπεδο διαφθοράς.
