Τι είναι Ιερά Σύνοδος; Έχει παρέμβει σε νομοθεσίες; Τι έχει δώσει από την περιουσία της σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη; Πόσο αξίζει η εκκλησιαστική περιουσία; Είναι δημόσιοι υπάλληλοι οι ιερείς;
Όταν προκύπτουν νομοσχέδια για την εναρμόνιση της Ελλάδας με τη σύγχρονη εποχή, αλλά απέχουν έτη φωτός από τις παραδόσεις που υπάρχει για να περιφρουρεί η Εκκλησία, δεν προκαλούν την παραμικρή έκπληξη τα ομόφωνα «όχι» στην Ιερά Σύνοδο.
Χρειάζεται να πω το πιο πρόσφατο παράδειγμα; Τόσες ημέρες βλέπετε κληρικούς να καταδικάζουν το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και το δικαίωμα τους στην τεκνοθεσία.
Το ίδιο συνέβη και όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να διαθέσει στους πολίτες των μελών-κρατών την επιλογή του Πολιτικού Γάμου. Αντίδραση υπήρχε και ως προς περιεχόμενο του νόμου για τους έχοντες το δικαίωμα στο Σύμφωνο Συμβίωσης, ώστε να μη διατίθεται σε όλους.
Τι είναι Ιερά Σύνοδος; Έχει παρέμβει σε νομοθεσίες; Τι έχει δώσει από την περιουσία της σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη; Πόσο αξίζει η εκκλησιαστική περιουσία; Είναι δημόσιοι υπάλληλοι οι ιερείς;
Όταν προκύπτουν νομοσχέδια για την εναρμόνιση της Ελλάδας με τη σύγχρονη εποχή, αλλά απέχουν έτη φωτός από τις παραδόσεις που υπάρχει για να περιφρουρεί η Εκκλησία, δεν προκαλούν την παραμικρή έκπληξη τα ομόφωνα «όχι» στην Ιερά Σύνοδο.
Χρειάζεται να πω το πιο πρόσφατο παράδειγμα; Τόσες ημέρες βλέπετε κληρικούς να καταδικάζουν το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και το δικαίωμα τους στην τεκνοθεσία.
Το ίδιο συνέβη και όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να διαθέσει στους πολίτες των μελών-κρατών την επιλογή του Πολιτικού Γάμου. Αντίδραση υπήρχε και ως προς περιεχόμενο του νόμου για τους έχοντες το δικαίωμα στο Σύμφωνο Συμβίωσης, ώστε να μη διατίθεται σε όλους.Κατά την εκδήλωση των ενστάσεων των κληρικών ωστόσο, ένιωσα πως είχα πολλές απορίες που τους αφορούν. Ίσως γιατί δεν ήμουν η πιο συνεπής στο μάθημα των θρησκευτικών. Μπορεί να φταίει και το γεγονός ότι έχω τελειώσει το σχολείο εδώ και 30 χρόνια. Εν πάση περιπτώσει, πολλά που αφορούν την Εκκλησία της Ελλάδος θεωρούνται δεδομένα, ενώ δεν είναι.
Για αυτό και σήμερα λύνουμε τις 10 βασικές απορίες.
1) ΕΙΝΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ OI KΛΗΡΙΚΟΙ
Σύμφωνα με απόφαση 507/1983 του Συμβουλίου Επικρατείας από το 1983, οι ιερείς δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι ή υπάλληλοι κρατικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου.
Όπως γράφει το Ρομφαία (24ωρο Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων) αναφέρονται ως «θρησκευτικοί λειτουργοί, με εργοδότη όχι το Δημόσιο αλλά τις Μητροπόλεις στις οποίες ανήκουν και είναι εκκλησιαστικά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, ανεξάρτητα σε σχέση με το Δημόσιο.
Πληρώνονται ωστόσο, από το Δημόσιο. Δεν υπάγονται όμως, στο Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα.
Σε ό,τι αφορά τα μέλη της Ιεράς Συνόδου (θα αναλυθεί ενδελεχώς στη συνέχεια) δεν αμείβονται με μισθούς. Τους παρέχονται μια σειρά από επιδόματα, μεταξύ των οποίων στέγαση, μεταφορά και διατροφή. Η Σύνοδος τους παρέχει και επίδομα για την κάλυψη των προσωπικών τους εξόδων.
2) ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΙΕΡΕΙΣ ΜΟΝΙΜΟΙ;
Αφού δεν είναι (τυπικά) δημόσιοι υπάλληλοι, θα σκέφτεστε πως δεν είναι μόνιμοι. Στην πραγματικότητα, είναι. Όχι όμως, βάσει της κρατικής νομοθεσίας για τους δημοσίους υπαλλήλους, αλλά με βάση τον Κανονισμό της Εκκλησίας -που προβλέπει συγκεκριμένη αναλογία κληρικών ανάλογα με τον πληθυσμό κάθε Ενορίας.
Παρεμπιπτόντως, τον Εκκλησιαστικό Κανονισμό τον ψηφίζει η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας.
Περί τίνος πρόκειται;
Θα φτάσουμε κι εκεί.
3) ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Η Ιερά Σύνοδος θεωρείται θρησκευτικό ίδρυμα που είναι ανεξάρτητο από την ελληνική κυβέρνηση. Την ίδια ώρα, λαμβάνει χρηματοδότηση από αυτήν και υπόκειται σε κυβερνητική εποπτεία.
Εάν αλλάξει ο φορέας μισθοδοσίας, δεν απολύονται οι ιερείς. Μηδέ χάνουν τη μονιμότητα τους. Απλώς το Υπουργείο Οικονομικό μεταφέρει κάθε έτος τις ίδιες πιστώσεις, με μορφή συνολικής επιχορήγησης στην Εκκλησία της Ελλάδας.
Η μετατροπή της απευθείας μισθοδοσίας σε επιχορήγηση Κράτους προς την Εκκλησία της Ελλάδος δεν επιβάλλει την μετατροπή της σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Διευκρινίζεται πως επιχορηγήσεις δίνονται σε φορείς ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου.
4) ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ
Η Ιερά Σύνοδος θεμελιώθηκε ως ανώτατη εκκλησιαστική αρχή με τον Καταστατικό Νόμο της Εκκλησίας της Ελλάδος του 1923 που δεν έχει αλλάξει έκτοτε. Δημιουργήθηκε το 1833.
Πρόκειται για το ανώτατο όργανο διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος. Την κεντρική διοίκηση, αν προτιμάτε που είναι υπεύθυνη για τη συνολική διακυβέρνηση της Εκκλησίας.
Αυτή περιλαμβάνει την έγκριση προϋπολογισμών, τη διαχείριση περιουσίας, τον διορισμό προσωπικού, την επίβλεψη της εκπαίδευσης κληρικών και λαϊκών και τηνεκπροσώπηση της Εκκλησίας στον οικουμενικό και διαθρησκειακό διάλογο.
Έχει δυο όργανα.
1) Την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας-είναι το μεγαλύτερο από τα δύο σώματα, το ανώτατο νομοθετικό και κανονικό όργανο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αποτελείται από όλους τους επισκόπους της Εκκλησίας, υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος.
Είναι υπεύθυνη
- για την ερμηνεία των Αγίων Γραφών και των Άγιων Πατέρων,
- για να εκδίδει κανονικά διατάγματα (για ζητήματα από χειροτονία κληρικών έως τη διαχείριση της περιουσίας της Εκκλησίας),
- να εγκρίνει λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας, να διορίζει Επισκόπους,
- να επιλύει διαφορές που έχουν οι Επίσκοποι,
- να πειθαρχεί κληρικούς και λαϊκούς,
- να ιδρύει νέες Μητροπόλεις και
- να εκδίδει συνοδικές εγκυκλίους«για σημαντικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η Εκκλησία, ώστε να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν αρκετοί επίσκοποι για να παρέχουν ποιμαντική φροντίδα σε όλα τα μέλη της Εκκλησίας».
2) Τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο -είναι ένα μικρότερο σώμα που ‘λειτουργεί’ ως εκπρόσωπος της Ιεραρχίας. Αποτελείται από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος και 12 επισκόπους που εκλέγονται από την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας.
Είναι το εκτελεστικό όργανο της Εκκλησίας της Ελλάδας και υπεύθυνη για την επίβλεψη της καθημερινής διοίκησης της Εκκλησίας. Είναι επίσης, αρμόδια για την προετοιμασία της ημερήσιας διάταξης της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας.
Υπάρχουν και πολλές ειδικές επιτροπές.
5) ΚΑΘΕ ΠΟΤΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑΖΕΙ Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ;
Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίαςσυνέρχεται δύο φορές το χρόνο (οι συνεδριάσεις είναι ανοιχτές στο κοινό), συνήθως την άνοιξη και το φθινόπωρο, για να συζητήσει και να αποφασίσει επί «σημαντικών θεμάτων». Μπορεί να κληθεί Σύνοδος και για τη συζήτηση οποιουδήποτε άλλου σημαντικού θέματος αντιμετωπίζει η Εκκλησία.
Οι αποφάσεις των συνεδριάσεων της Ιεραρχίας είναι δεσμευτικές για όλα τα μέλη της Εκκλησίας.
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος συνεδριάζει συχνότερα από την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας (συνήθως κάθε έναν ή δυο μήνες -ανάλογα με τις ανάγκες), καθώς ασχολείται με διαδικαστικά, διοικητικά θέματα.
Οι αποφάσεις της υπόκεινται σε κύρωση από την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας.
Η Ιερά Σύνοδος δεν αποκαλύπτει εάν τα μέλη της αμείβονται επιπλέον για κάθε συνεδρίαση.
Εκτιμήσεις εχόντων γνώση αναφέρουν ότι είναι πιθανές αυτές οι αποζημιώσεις, καθώς θεωραίται ότι εργάζονται όταν παρευρίσκονται στις συνεδριάσεις.
Το ανώτατο όργανο της Εκκλησίας διαθέτει και στόλο αυτοκινήτων που χρησιμοποιεί για τη μεταφορά των μελών της από και προς τις συνεδριάσεις. Το κόστος τους έχει εκτιμηθεί σε εκατομμύρια ευρώ ετησίως (η Σύνοδος δεν αποκαλύπτει δημόσια πόσα ξοδεύει προς αυτήν την κατεύθυνση).
Στα μέλη της Συνόδου παρέχονται και οδηγοί.
6) ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ «ΣΟΒΑΡΑ ΘΕΜΑΤΑ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟ
Την ατζέντα της όποιας Συνόδου της Ιεραρχίας, τη θέτει ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, σε συνεννόηση με τους άλλους επισκόπους.
Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων.
Για παράδειγμα, το Εκκλησιαστικό Δίκαιο, τη Λειτουργία της Εκκλησίας, τους Διορισμούς Μητροπολιτών, τις Διαφωνίες Μεταξύ Επισκόπων, την Πειθαρχία Κληρικών και Λαϊκών, την Ίδρυση Νέων Επισκοπών, την Έκδοση Συνοδικών Εγκυκλίων.
Ένα παράδειγμα πειθαρχίας κληρικών και λαϊκών ήταν η απόφαση της Συνεδρίασης του Ιουλίου του 2021, όταν εξέδωσε πληροφορίεςενημέρωσης «του Ιερού Κλήρου και του πιστού Λαού της Εκκλησίας της Ελλάδας» για τα εμβόλια του Covid.
Τονιζόταν πως η Διαρκής Ιερά Σύνοδος εμπιστεύεται την επιστημονική κοινότητα των γιατρών. Αναφερόταν και ότι «με το φωτισμό του Θεού και την επίπονη προσπάθεια των επιστημόνων ερευνητών, η ανθρωπότητα έχει πλέον στη διάθεση της το εμβόλιο, το οποίο είναι ικανό να υψώσει τείχος στην εξάπλωση της πανδημίας».
Θα θυμάστε πως πολλοί κληρικοί επέμεναν να τονίζουν στους πιστούς πως το εμβόλιο ήταν του Σατανά. Ή εξαιρετικά επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Με τη συμμόρφωση τους ασχολήθηκαν οι διάφορες ανακοινώσεις-καταδίκες της διάδοσης ψευδών πληροφοριών και φημών, για τα εμβόλια.
Η Σύνοδος καλούσε τα μέλη της «να απέχουν από τη διάδοση τέτοιων παραπληροφόρησης και να βασίζονται σε αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης». Πληροφορίες αναφέρουν πως τέθηκε και θέμα που αφορούσε τους μισθούς τους (που λαμβάνουν από το Δημόσιο), σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
7) ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ;
Σε Σύνοδο με θέμα «μελετώμενες συνταγματικές αλλαγές και οι θέσεις της Εκκλησίας» του 2018, στο επίκεντρο ήταν οι σχέσεις Εκκλησίας-Κράτους. Προφανώς τίποτα δεν έγινε τυχαία.
Είχε τεθεί ζήτημα αναθεώρησης του συνταγματικού πλαισίου που υπήρχε από το 1975, υπό τις φωνές πολλών που έκαναν λόγο για διαχωρισμό Εκκλησίας και Πολιτείας.
Αφού έγινε αναφορά στην ευρωπαϊκή νομοθεσία (που αποφεύχθηκε στη Σύνοδο για το γάμο των ομόφυλων και την τεκνοθεσία), οι σχέσεις τονίστηκαν ως «συνταγματικώς ρυθμισμένες».
Παρεμπιπτόντως, το ίδιο έτος με διάταγμα η Σύνοδος δυσκόλεψε περισσότερο τη Θεία Κοινωνία για τους διαζευγμένους και τους ξαναπαντρεμένους. Η απόφαση ήταν αμφιλεγόμενη και πυροδότησε μια συζήτηση εντός της Εκκλησίας.
Στην ίδια Σύνοδο απασχόλησε την Ιεραρχία το θέμα των σχέσεων Εκκλησίας-Κράτους.
