Χωρίς τυμπανοκρουσίες, ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) άρχισε ήδη να εφαρμόζει τη στρατηγική του για τη μείωση του όγκου χρέους, που στο σύνολο του 2024 σημαίνει το «σβήσιμο» χρέους ύψους 12 δισ. ευρώ.
Αυτή η μείωση θα χρηματοδοτηθεί από το «σκληρό μαξιλάρι» του χρέους. Δώδεκα από τα 15,7 δισ. ευρώ του «μαξιλαριού» θα διατεθούν για τον «ιερό σκοπό» και θα απομείνουν λιγότερα από 4 δισ. ευρώ. Ο ΟΔΔΗΧ και το υπουργείο Οικονομικών αισθάνονται αρκετή αυτοπεποίθηση ώστε να προχωρήσουν σε αυτή την «κατανάλωση» του μεγαλύτερου μέρους του «σκληρού μαξιλαριού», της ύστατης εγγύησης για την εξυπηρέτηση του χρέους για σειρά από λόγους:
● Γιατί έχει επιτευχθεί η επενδυτική βαθμίδα, η οποία σηματοδοτεί την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του ελληνικού Δημοσίου στις αγορές, μειώνοντας τα βάρη της εξυπηρέτησης του χρέους.
● Γιατί, πέραν του υψηλού του ποσοστού ως προς το ΑΕΠ, τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά του ελληνικού χρέους που καθορίζουν τη βιωσιμότητα της εξυπηρέτησής του είναι ευνοϊκά σε πολύ μακροπρόθεσμη βάση, γεγονός που αποτυπώνεται στην επιτυχία όλων των εκδόσεων, είτε αφορούν έντοκα γραμμάτια είτε επανεκδόσεις είτε νέες εκδόσεις ομολόγων.
Χαρακτηριστικά, οι επιδόσεις των ελληνικών ομολόγων είναι ένα επίπεδο πάνω από τα ιταλικά, προσεγγίζουν το επίπεδο των ισπανικών και έχουν μειώσει σημαντικά τη διαφορά από τα αντίστοιχα της Πορτογαλίας.
Το «σβήσιμο»
Τα 12 δισ. ευρώ χρέους που θα προεξοφληθούν («σβήσουν») εντός του 2024 κατανέμονται ως εξής:
● 5,3 δισ. ευρώ προεξόφληση δύο ετήσιων δόσεων διμερών δανείων με χώρες-μέλη (δάνεια GLF).
● 1,5 δισ. ευρώ προεξόφληση ομολόγων.
● 4,8 δισ. ευρώ μείωση του ύψους των εντόκων γραμματίων.
Πώς θα γίνουν όλα αυτά;
Η προεξόφληση των δανείων GLF απαιτεί, όπως ακριβώς και η προεξόφληση των δύο προηγούμενων δόσεων, την έγκριση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας EMS – ΕΜΣ. Εκτιμάται ότι δεν θα αρνηθεί την προεξόφληση, καθώς η Ελλάδα είναι ο βασικός «πελάτης» του Οργανισμού – αν όχι και ο βασικός λόγος που υπάρχει. Εξάλλου, σε συνθήκες οικονομικής επιβράδυνσης το 2024 και επιστροφής στους καταναγκασμούς του (νέου) Συμφώνου Σταθερότητας, όλες οι χώρες-μέλη θα έχουν ανάγκη χρημάτων…
Η προεξόφληση ομολόγων της αγοράς είναι στην απόλυτη ευχέρεια του ελληνικού Δημοσίου.
Η μείωση του ετήσιου ύψους των εντόκων γραμματίων θα γίνει με την κατάργηση του 30% των μη ανταγωνιστικών προσφορών που γίνονταν μέχρι και τα τέλη του 2023 δεκτές την επομένη των εκδόσεων. Αυτή η πρακτική αποτελούσε παραχώρηση για τους «δύσκολους καιρούς» σε επενδυτές που κατέθεταν προσφορές εκ του ασφαλούς (αφού γινόταν γνωστή η «υποδοχή» των εκδόσεων από την αγορά), που πλέον θεωρείται ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να διατηρείται. Με την περικοπή τους το ετήσιο ύψος των εντόκων γραμματίων θα μειωθεί κατά περίπου 4,8 δισ. ευρώ.
Το ρίσκο
Η επιλογή να διατεθεί το μεγαλύτερο μέρος του «σκληρού μαξιλαριού» για την προεξόφληση («σβήσιμο») χρέους είναι ορθολογική με βάση τις συντεταγμένες εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους υπό «κανονικές συνθήκες». Θα μπορούσε να αποδειχτεί λάθος μόνο υπό μία συνθήκη: αν ενσκήψει μια μεγάλη διεθνής οικονομική κρίση, οπότε θα έχουμε όλη τη γνωστή ακολουθία των φαινομένων της κρίσης: θεαματική αύξηση του κόστους δανεισμού, κλείσιμο των αγορών κ.λπ.
Σε τέτοιες συνθήκες, μπορεί, για άγνωστη χρονική διάρκεια, το ελληνικό Δημόσιο να αναγκαστεί να στηριχτεί αποκλειστικά στα ρευστά του διαθέσιμα. Τα οποία, όπως έχουμε ξαναγράψει, απαρτίζονται από το «σκληρό μαξιλάρι», από τα ρευστά διαθέσιμα των οργανισμών του ευρύτερου δημόσιου τομέα και από τα τραβηχτικά δικαιώματα του ΔΝΤ. Καθώς το μεγαλύτερο μέρος του «σκληρού μαξιλαριού» θα έχει καταναλωθεί για προεξόφληση χρέους, το βάρος θα πέσει στα ρευστά διαθέσιμα του ευρύτερου δημόσιου τομέα και στα τραβηχτικά δικαιώματα του ΔΝΤ. Αυτές οι δύο κατηγορίες, όμως, παραπέμπουν σε κρισιακές καταστάσεις – για πολλούς και διαφορετικούς λόγους.
