Η Ζέφη Δημαδάμα, Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη συνέντευξη που παραχώρησε στους atticatimes.gr και την Οικονομική Αναλύτρια Δάφνη Γρηγοριάδη, μιλά για τον ρόλο των Πανεπιστημίων στην ισότητα των φύλων, τις προτεραιότητες της Γενικής Γραμματείας και τα μέτρα που εφαρμόζονται για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Η κλήση στο 15900 ήταν το πρώτο βήμα για πολλές γυναίκες προκειμένου να βγουν από έναν κύκλο βίας. Το 79% των κλήσεων αφορά περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, ενώ το 19% καλεί για να ενημερωθεί σχετικά με νομικά και όχι μόνο θέματα. Επίσης η επέκταση του Panic Button σε όλη τη χώρα είναι μια πρωτοβουλία που προσφέρει άμεση βοήθεια σε θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Μέχρι σήμερα, περίπου 187 γυναίκες πάτησαν το κουμπί και γλίτωσαν.
Σύμφωνα με το European Institute for Gender Equality, η ισότητα των φύλων έχει θετικές επιπτώσεις στο ΑΕΠ. Πώς μπορούμε ως χώρα να υιοθετήσουμε πολιτικές που θα συμβάλουν στην προώθηση της ισότητας και κατά συνέπεια στην αύξηση του ΑΕΠ; Υπάρχουν πρακτικές άλλων χωρών που θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε;
Ζ.Δ.: Συνήθως η αλλαγή της νομοθεσίας προηγείται της αλλαγής νοοτροπίας σε ζητήματα όπως η ισότητα των φύλων, που επηρεάζονται καταλυτικά από θεσμική και πολιτισμική υστέρηση. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι το 2020, στη Γερμανία, η κυβέρνηση συνασπισμού της Άγκελα Μέρκελ πήρε μια ιστορική απόφαση ζητώντας από τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες να επιβάλουν υποχρεωτικές ποσοστώσεις για τον αριθμό των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια τους. Με αυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία το Βερολίνο απάντησε σε μια διεθνή δυναμική με βάση την οποία ενώ οι γυναίκες αποτελούν το 60% των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη, η εκπροσώπησή τους στα διοικητικά συμβούλια εισηγμένων επιχειρήσεων απέχει πολύ από το ποσοστό αυτό. Πραγματικά άνοιξε ένας νέος δρόμος για τις γυναίκες με συστηματική σταθερή ενίσχυση τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας υπερασπίζεται στην πράξη την αρχή της σύγχρονης εταιρικής διακυβέρνησης ώστε να διασφαλίζεται η ισόρροπη εκπροσώπηση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια. Πρώτη μας προτεραιότητα είναι η υιοθέτηση της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας που ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 2022 και προβλέπει την περαιτέρω αυξημένη συμμετοχή γυναικών στα διοικητικά συμβούλια μέχρι τον Ιούνιο του 2026.Προχωράμε επομένως δυναμικά για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε θέσεις ευθύνης στο οικονομικό πεδίο γιατί συνδέεται πολλαπλώς με την προαγωγή της έμφυλης ισότητας, συμβάλλοντας στη γεφύρωση του έμφυλου χάσματος στην αγορά εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη.
Πώς αντιμετωπίζετε τις προκλήσεις που προκύπτουν λόγω των διαφορετικών απόψεων στην κοινωνία σχετικά με το νέο νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια; Παράλληλα, με ποιον τρόπο αντιμετωπίζετε τη συζήτηση που έχει προκύψει σχετικά με την παρένθετη μητρότητα, αν και δεν θα περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο.
Ζ.Δ.: Αισθάνομαι ότι η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας έχει πια την ωριμότητα όχι απλώς να αποδεχτεί την ισότητα στον γάμο, αλλά και να χαρεί την νομοθετική κατοχύρωσή της. Οι αντιρρήσεις και οι επιφυλάξεις που υπάρχουν θα υποχωρήσουν όταν στην πράξη θα φανεί ότι ο θεσμός της οικογένειας προστατεύεται και ενισχύεται. Υπάρχουν αρρύθμιστα νομικά ζητήματα τα οποία μόνο η θέσπιση της ισότητας στο γάμο μπορεί να διευθετήσει τα οποία αφορούν τα δικαιώματα παιδιών των ομόφυλων ζευγαριών. Και σε αυτό δεν μπορεί να κλείνουμε τα μάτια, είναι μεγάλο και δίκαιο το βήμα αυτό για τη χώρα μας.
Η παρένθετη μητρότητα είναι ένα δύσκολο θέμα από πλευράς βιοηθικής και για αυτό έχουν δοθεί διαφορετικές απαντήσεις σε ευρωπαϊκές χώρες. Νομίζω ότι ο αλτρουιστικός χαρακτήρας σε μια τέτοια επιλογή είναι βασική προϋπόθεση για να μην υπάρχουν αμφιβολίες για την ορθότητά της. Ωστόσο, σε αυτό το νομοσχέδιο της ισότητας στο γάμο δεν αλλάζει ή δεν τροποποιείται κάτι σχετικά με την παρένθετη κυοφορία.
Οι Επιτροπές Ισότητας στα ΑΕΙ διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο.
Σχετικά πρόσφατα τα τελευταία έτη τα Πανεπιστήμιά μας καταρτίζουν Σχέδια Δράσης για την Ισότητα των Φύλων. Πώς μπορούν να διασφαλίσουν ότι τα σχέδια αυτά ενσωματώνονται στην καθημερινή τους λειτουργία;
Ζ.Δ.: Το πέρασμα από τη διακήρυξη στην πράξη εξαρτάται από τη βούληση και τη δέσμευση όλων των συμμετεχόντων στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Πράγματι, σπουδαίο ρόλο διαδραματίζουν οι Επιτροπές Ισότητας στα ΑΕΙ. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό μεταρρυθμιστικό μοχλό για την εμπέδωση της διάστασης του φύλου. Στόχος είναι η ουσιαστική προώθηση της έμφυλης ισότητας στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι Επιτροπές Ισότητας αναλαμβάνουν δράσεις, αποτελούν δυνητικά συμβουλευτικά όργανα της Συγκλήτου και των Διοικήσεων των Σχολών και των Τμημάτων για τη θωράκιση της ισότητας στις εκπαιδευτικές διαδικασίες.
79% των κλήσεων στο 15900 αφορά περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας
Πώς θα αξιολογούσατε την αποτελεσματικότητα της γραμμής στήριξης για κακοποιημένες γυναίκες (15900); Υπάρχουν στοιχεία σχετικά με τον αριθμό, την φύση των περιστατικών που καταγράφονται, τις περιοχές, τις ηλικίες;
Ζ.Δ.: ‘Έχοντας στα χέρια μας τα περιοδικά στατιστικά στοιχειά, και έχοντας συζητήσει με γυναίκες θύματα βίας που απευθύνθηκαν στην γραμμή, είμαι απολύτως βέβαιη για την χρησιμότητά της. Η κλήση στο 15900 ήταν το πρώτο βήμα για πολλές γυναίκες προκειμένου να βγουν από έναν κύκλο βίας. Τα στοιχεία που διαθέτουμε μαρτυρούν ότι 19% καλεί για να ενημερωθεί σχετικά με νομικά και όχι μόνο θέματα. Κατά το 73% των περιπτώσεων το πρόσωπο που καλεί στην γραμμή είναι η ίδια ωφελούμενη. Στο 26% των περιπτώσεων καλεί τρίτο πρόσωπο που συνήθως ανήκει στο φιλικό περιβάλλον της ωφελούμενης. Τα πρόσωπα που καλούν χρειάζονται κατά κύριο λόγο νομική συμβουλευτική (36%) και ψυχοκοινωνική στήριξη (35%). Αξίζει να σημειωθεί ότι η βία που καταγγέλλεται είναι κατά το 79% ενδοοικογενειακή που ασκείται από τον σύζυγο (42%) ή από τον σύντροφο (13%) της ωφελούμενης.
Η Γραμμή SOS λειτουργεί 24 ώρες κάθε μέρα και αυτό είναι μεγάλη διέξοδος για τις γυναίκες θύματα ή τις γυναίκες που θέλουν να μάθουν τα βήματα διεξόδου από τον εφιάλτη της βίας.
Η Ζέφη Δημαδάμα, Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη συνέντευξη που παραχώρησε στους atticatimes.gr και την Οικονομική Αναλύτρια Δάφνη Γρηγοριάδη, μιλά για τον ρόλο των Πανεπιστημίων στην ισότητα των φύλων, τις προτεραιότητες της Γενικής Γραμματείας και τα μέτρα που εφαρμόζονται για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Η κλήση στο 15900 ήταν το πρώτο βήμα για πολλές γυναίκες προκειμένου να βγουν από έναν κύκλο βίας. Το 79% των κλήσεων αφορά περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, ενώ το 19% καλεί για να ενημερωθεί σχετικά με νομικά και όχι μόνο θέματα. Επίσης η επέκταση του Panic Button σε όλη τη χώρα είναι μια πρωτοβουλία που προσφέρει άμεση βοήθεια σε θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Μέχρι σήμερα, περίπου 187 γυναίκες πάτησαν το κουμπί και γλίτωσαν.
Σύμφωνα με το European Institute for Gender Equality, η ισότητα των φύλων έχει θετικές επιπτώσεις στο ΑΕΠ. Πώς μπορούμε ως χώρα να υιοθετήσουμε πολιτικές που θα συμβάλουν στην προώθηση της ισότητας και κατά συνέπεια στην αύξηση του ΑΕΠ; Υπάρχουν πρακτικές άλλων χωρών που θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε;
Ζ.Δ.: Συνήθως η αλλαγή της νομοθεσίας προηγείται της αλλαγής νοοτροπίας σε ζητήματα όπως η ισότητα των φύλων, που επηρεάζονται καταλυτικά από θεσμική και πολιτισμική υστέρηση. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι το 2020, στη Γερμανία, η κυβέρνηση συνασπισμού της Άγκελα Μέρκελ πήρε μια ιστορική απόφαση ζητώντας από τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες να επιβάλουν υποχρεωτικές ποσοστώσεις για τον αριθμό των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια τους. Με αυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία το Βερολίνο απάντησε σε μια διεθνή δυναμική με βάση την οποία ενώ οι γυναίκες αποτελούν το 60% των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη, η εκπροσώπησή τους στα διοικητικά συμβούλια εισηγμένων επιχειρήσεων απέχει πολύ από το ποσοστό αυτό. Πραγματικά άνοιξε ένας νέος δρόμος για τις γυναίκες με συστηματική σταθερή ενίσχυση τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας υπερασπίζεται στην πράξη την αρχή της σύγχρονης εταιρικής διακυβέρνησης ώστε να διασφαλίζεται η ισόρροπη εκπροσώπηση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια. Πρώτη μας προτεραιότητα είναι η υιοθέτηση της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας που ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 2022 και προβλέπει την περαιτέρω αυξημένη συμμετοχή γυναικών στα διοικητικά συμβούλια μέχρι τον Ιούνιο του 2026.Προχωράμε επομένως δυναμικά για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε θέσεις ευθύνης στο οικονομικό πεδίο γιατί συνδέεται πολλαπλώς με την προαγωγή της έμφυλης ισότητας, συμβάλλοντας στη γεφύρωση του έμφυλου χάσματος στην αγορά εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη.
Πώς αντιμετωπίζετε τις προκλήσεις που προκύπτουν λόγω των διαφορετικών απόψεων στην κοινωνία σχετικά με το νέο νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια; Παράλληλα, με ποιον τρόπο αντιμετωπίζετε τη συζήτηση που έχει προκύψει σχετικά με την παρένθετη μητρότητα, αν και δεν θα περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο.
Ζ.Δ.: Αισθάνομαι ότι η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας έχει πια την ωριμότητα όχι απλώς να αποδεχτεί την ισότητα στον γάμο, αλλά και να χαρεί την νομοθετική κατοχύρωσή της. Οι αντιρρήσεις και οι επιφυλάξεις που υπάρχουν θα υποχωρήσουν όταν στην πράξη θα φανεί ότι ο θεσμός της οικογένειας προστατεύεται και ενισχύεται. Υπάρχουν αρρύθμιστα νομικά ζητήματα τα οποία μόνο η θέσπιση της ισότητας στο γάμο μπορεί να διευθετήσει τα οποία αφορούν τα δικαιώματα παιδιών των ομόφυλων ζευγαριών. Και σε αυτό δεν μπορεί να κλείνουμε τα μάτια, είναι μεγάλο και δίκαιο το βήμα αυτό για τη χώρα μας.
Η παρένθετη μητρότητα είναι ένα δύσκολο θέμα από πλευράς βιοηθικής και για αυτό έχουν δοθεί διαφορετικές απαντήσεις σε ευρωπαϊκές χώρες. Νομίζω ότι ο αλτρουιστικός χαρακτήρας σε μια τέτοια επιλογή είναι βασική προϋπόθεση για να μην υπάρχουν αμφιβολίες για την ορθότητά της. Ωστόσο, σε αυτό το νομοσχέδιο της ισότητας στο γάμο δεν αλλάζει ή δεν τροποποιείται κάτι σχετικά με την παρένθετη κυοφορία.
Οι Επιτροπές Ισότητας στα ΑΕΙ διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο
Σχετικά πρόσφατα τα τελευταία έτη τα Πανεπιστήμιά μας καταρτίζουν Σχέδια Δράσης για την Ισότητα των Φύλων. Πώς μπορούν να διασφαλίσουν ότι τα σχέδια αυτά ενσωματώνονται στην καθημερινή τους λειτουργία;
Ζ.Δ.: Το πέρασμα από τη διακήρυξη στην πράξη εξαρτάται από τη βούληση και τη δέσμευση όλων των συμμετεχόντων στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Πράγματι, σπουδαίο ρόλο διαδραματίζουν οι Επιτροπές Ισότητας στα ΑΕΙ. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό μεταρρυθμιστικό μοχλό για την εμπέδωση της διάστασης του φύλου. Στόχος είναι η ουσιαστική προώθηση της έμφυλης ισότητας στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι Επιτροπές Ισότητας αναλαμβάνουν δράσεις, αποτελούν δυνητικά συμβουλευτικά όργανα της Συγκλήτου και των Διοικήσεων των Σχολών και των Τμημάτων για τη θωράκιση της ισότητας στις εκπαιδευτικές διαδικασίες.
79% των κλήσεων στο 15900 αφορά περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας
Πώς θα αξιολογούσατε την αποτελεσματικότητα της γραμμής στήριξης για κακοποιημένες γυναίκες (15900); Υπάρχουν στοιχεία σχετικά με τον αριθμό, την φύση των περιστατικών που καταγράφονται, τις περιοχές, τις ηλικίες;
Ζ.Δ.: ‘Έχοντας στα χέρια μας τα περιοδικά στατιστικά στοιχειά, και έχοντας συζητήσει με γυναίκες θύματα βίας που απευθύνθηκαν στην γραμμή, είμαι απολύτως βέβαιη για την χρησιμότητά της. Η κλήση στο 15900 ήταν το πρώτο βήμα για πολλές γυναίκες προκειμένου να βγουν από έναν κύκλο βίας. Τα στοιχεία που διαθέτουμε μαρτυρούν ότι 19% καλεί για να ενημερωθεί σχετικά με νομικά και όχι μόνο θέματα. Κατά το 73% των περιπτώσεων το πρόσωπο που καλεί στην γραμμή είναι η ίδια ωφελούμενη. Στο 26% των περιπτώσεων καλεί τρίτο πρόσωπο που συνήθως ανήκει στο φιλικό περιβάλλον της ωφελούμενης. Τα πρόσωπα που καλούν χρειάζονται κατά κύριο λόγο νομική συμβουλευτική (36%) και ψυχοκοινωνική στήριξη (35%). Αξίζει να σημειωθεί ότι η βία που καταγγέλλεται είναι κατά το 79% ενδοοικογενειακή που ασκείται από τον σύζυγο (42%) ή από τον σύντροφο (13%) της ωφελούμενης.
Η Γραμμή SOS λειτουργεί 24 ώρες κάθε μέρα και αυτό είναι μεγάλη διέξοδος για τις γυναίκες θύματα ή τις γυναίκες που θέλουν να μάθουν τα βήματα διεξόδου από τον εφιάλτη της βίας.
Panic Button: 187 Γυναίκες πάτησαν το κουμπί και γλίτωσαν
Ποιοι είναι οι επόμενοι άμεσοι στόχοι που έχετε θέσει ως Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων;
Ζ.Δ.: Κατευθυντήριος οδηγός της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025, το οποίο περιλαμβάνει βασικούς άξονες στρατηγικής σε πολλά επίπεδα. Κρίσιμος πυλώνας η στήριξη και ενδυνάμωση της γυναίκας στην αγορά εργασίας που γίνεται πράξη με τη προώθηση προγραμμάτων στις επιχειρήσεις με τις αρχές της ισότητας αλλά και τη δημιουργία ενός πλέγματος προστασίας για τις γυναίκες εργαζόμενες στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Θέλουμε να κάνουμε την αγορά εργασίας πιο δελεαστική για τις γυναίκες και κατ’ επέκταση να αυξήσουμε το γυναικείο ανθρώπινο δυναμικό.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών με την υιοθέτηση και επέκταση του panic button σε όλες τις περιφέρειες. Είναι ένα εργαλείο που ξεκίνησε πιλοτικά τον Μάρτιο του 2023 αλλά από 1/1/2024 επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα. Αφορά γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, οι οποίες απευθύνονται στις αρμόδιες Αστυνομικές Αρχές ή στα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ζητούν βοήθεια. Εκεί, οι γυναίκες λαμβάνουν την εφαρμογή panic button στο κινητό τους όπου με το πάτημα ενός κουμπιού η αστυνομία ειδοποιείται για άμεση ανταπόκριση. Έως σήμερα περίπου 187 γυναίκες, από τις 915 γυναίκες που πήραν την εφαρμογή, πάτησαν το κουμπί και γλίτωσαν…
Τέλος, υπενθυμίζεται ότι στην κορυφή των προτεραιοτήτων του Υπουργείου μας βρίσκεται η αντιμετώπιση του Δημογραφικού ζητήματος. Προς αυτή την κατεύθυνση υλοποιούμε πολιτικές προκειμένου να στηρίξουμε τις εργαζόμενες μητέρες αλλά και εκείνες που θέλουν να εργαστούν αλλά δεν διαθέτουν την ευελιξία. Στόχος μας είναι να κάνουμε τη μητρότητα πιο εύκολη και βιώσιμη επιλογή.
Panic Button: 187 Γυναίκες πάτησαν το κουμπί και γλίτωσαν
Ποιοι είναι οι επόμενοι άμεσοι στόχοι που έχετε θέσει ως Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων;
Ζ.Δ.: Κατευθυντήριος οδηγός της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025, το οποίο περιλαμβάνει βασικούς άξονες στρατηγικής σε πολλά επίπεδα. Κρίσιμος πυλώνας η στήριξη και ενδυνάμωση της γυναίκας στην αγορά εργασίας που γίνεται πράξη με τη προώθηση προγραμμάτων στις επιχειρήσεις με τις αρχές της ισότητας αλλά και τη δημιουργία ενός πλέγματος προστασίας για τις γυναίκες εργαζόμενες στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Θέλουμε να κάνουμε την αγορά εργασίας πιο δελεαστική για τις γυναίκες και κατ’ επέκταση να αυξήσουμε το γυναικείο ανθρώπινο δυναμικό.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών με την υιοθέτηση και επέκταση του panic button σε όλες τις περιφέρειες. Είναι ένα εργαλείο που ξεκίνησε πιλοτικά τον Μάρτιο του 2023 αλλά από 1/1/2024 επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα. Αφορά γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, οι οποίες απευθύνονται στις αρμόδιες Αστυνομικές Αρχές ή στα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ζητούν βοήθεια. Εκεί, οι γυναίκες λαμβάνουν την εφαρμογή panic button στο κινητό τους όπου με το πάτημα ενός κουμπιού η αστυνομία ειδοποιείται για άμεση ανταπόκριση. Έως σήμερα περίπου 187 γυναίκες, από τις 915 γυναίκες που πήραν την εφαρμογή, πάτησαν το κουμπί και γλίτωσαν…
Τέλος, υπενθυμίζεται ότι στην κορυφή των προτεραιοτήτων του Υπουργείου μας βρίσκεται η αντιμετώπιση του Δημογραφικού ζητήματος. Προς αυτή την κατεύθυνση υλοποιούμε πολιτικές προκειμένου να στηρίξουμε τις εργαζόμενες μητέρες αλλά και εκείνες που θέλουν να εργαστούν αλλά δεν διαθέτουν την ευελιξία. Στόχος μας είναι να κάνουμε τη μητρότητα πιο εύκολη και βιώσιμη επιλογή.
