Η καινοτομία, ο φαρμακευτικός κλάδος, τα τρόφιμα και οι υπηρεσίες, είναι οι κλάδοι που αποτελούν πόλο έλξης για ξένους επενδυτές στην χώρα μας. Ο Μάξιμος Σενετάκης, Υφυπουργός Ανάπτυξης με αρμοδιότητα την Έρευνα, την Τεχνολογία και την Καινοτομία στη συνέντευξη που παραχώρησε στους atticatimes.gr και την Οικονομική Αναλύτρια Δάφνη Γρηγοριάδη τονίζει « Οι «επιχειρηματικοί άγγελοι» από το εξωτερικό βρίσκονται σε συνεχή αναζήτηση καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών και έχουν προχωρήσει σε εξαγορές και επενδύσεις, σε start ups Ελλήνων ερευνητών και επιστημόνων». Αναφορικά με το νέο «Ερευνώ- Καινοτομώ», αυτό βρίσκεται στην τελική φάση της εσωτερικής διαβούλευσης και σύντομα θα βγει η προκήρυξη. Ο κ. Σενετάκης επισημαίνει επίσης ότι «Η Ελλάδα βρίσκεται στη 14η θέση μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε σε θέματα καινοτομίας. Με το σχεδιασμό που κάνουμε και την ενίσχυση των πρωτοβουλιών θα δούμε σύντομα τη χώρα μας να αναβαθμίζεται».
Σχετικά με την εντυπωσιακή αύξηση των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στην χώρα μας, τι ποσοστό από αυτές είναι υπό την μορφή εγκατάστασης νέων επιχειρήσεων (Greenfield) και τι ποσοστό εξαγορές/συγχωνεύσεις;
Μ.Σ.: Είναι πράγματι εντυπωσιακή η αύξηση στις άμεσες ξένες επενδύσεις. Μέσα σε έναν χρόνο είδαμε άνοδο της τάξης του 50%. Την τριετία 2021-2023 οι ροές ξένων επενδύσεων έφτασαν τα 17,5 δισ. ευρώ. Η επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα μας ευνοεί τόσο την εγκατάσταση νέων επιχειρήσεων, δηλαδή τις επενδύσεις Greenfield, όσο και τις συνεργασίες ξένων και ελληνικών επιχειρήσεων. Ένα μεγάλο μέρος των επενδύσεων τα τελευταία χρόνια γίνεται σε ακίνητα. Το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι έντονο στα τρόφιμα, τα φαρμακευτικά, τις υπηρεσίες και φυσικά την καινοτομία. Μάλιστα, φέτος περιμένουμε αύξηση των επενδύσεων κατά 15%. Οι «επιχειρηματικοί άγγελοι» από το εξωτερικό βρίσκονται σε συνεχή αναζήτηση καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών και έχουν προχωρήσει σε εξαγορές και επενδύσεις, σε start ups Ελλήνων ερευνητών και επιστημόνων. Η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ιταλία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς βρίσκονται ανάμεσα στις χώρες που επενδύουν σταθερά στην Ελλάδα, όπως και η Ελβετία και η Κίνα. Η σταθερότητα που υπάρχει τα τελευταία χρόνια στη χώρα, η δουλειά που γίνεται στο κομμάτι της ψηφιοποίησης και της απλούστευσης των διαδικασιών για τη σύσταση μιας επιχείρησης αναμένεται να αποτελέσουν μαγνήτη για νέες επενδύσεις.
Πότε αναμένεται η προκήρυξη του προγράμματος “Ερευνώ-Καινοτομώ”; Ποια είναι η αναμενόμενη επίδρασή του στην οικονομία;
Μ.Σ.: Το «Ερευνώ- Καινοτομώ» αναπροσαρμόζεται ώστε έρευνα και η καινοτομία να είναι συνδεδεμένη με την παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια προς τις διεθνείς αγορές. Στόχος είναι η ποιοτική καινοτόμα επιχειρηματικότητα να αποτελέσει «όχημα» για την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Τα μυαλά ούτως ή άλλως υπάρχουν στην Ελλάδα και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το επιστημονικό κεφάλαιο της χώρας μας. Γι’ αυτό ως υφυπουργός αρμόδιος για την έρευνα και την καινοτομία μαζί με την ομάδα μου και τα στελέχη του Υπουργείου διαμορφώνουμε τις παραμέτρους ώστε το «Ερευνώ- Καινοτομώ» να χρηματοδοτήσει ώριμες επιχειρηματικές ιδέες ικανές να παράγουν τεχνολογικά προϊόντα και λύσεις. Όσο πιο καλά δουλεμένες είναι οι προτάσεις που χρηματοδοτηθούν τόσο μεγαλύτερη επίδραση θα έχουν στην οικονομία. Αυτό έχει να κάνει με τον χρόνο υλοποίησης και βεβαίως με το παραγόμενο προϊόν. Η διαδικασία βρίσκεται στην τελική φάση της εσωτερικής διαβούλευσης και σύντομα θα βγει η προκήρυξη. Ο προϋπολογισμός του θα ανέρχεται στα 300 εκατ. ευρώ.
Ποιες περαιτέρω πρωτοβουλίες θα ληφθούν για τη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με τον επιχειρηματικό κόσμο, και πώς αυτές θα συμβάλουν στην ενίσχυση της εξωστρέφειας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων;
Μ.Σ.: Οι πρωτοβουλίες για σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα είναι πολλές και συνεχώς αυξάνονται. Πρόσφατα, υπογράφηκε συμφωνία χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, ύψους 143 εκατ. ευρώ. Όπως και τα προηγούμενα κονδύλια από την ΕΤΕπ, έτσι και αυτά θα πάνε για υποτροφίες διδακτόρων και μεταδιδακτόρων, όπως και στην μετεξέλιξη των ερευνητικών κέντρων.
Στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος το τεχνολογικό πάρκο Λεύκιππος αποτελεί «ναό» για την καινοτομία. Εκεί κατασκευάστηκε το πρώτο ποδήλατο υδρογόνου με αυτονομία 140 χιλιομέτρων. Επίσης, εκεί γίνεται μετατροπή ρύπων της βιομηχανίας σε καλλιέργειες μικροφυκών, όπως και η ανάπτυξη προϊόντων προκλινικής αξιολόγησης φαρμάκων. Πλέον, όλες οι ερευνητικές ομάδες είναι business oriented, όπως λένε οι Αγγλοσάξονες. Η επιστημονική έρευνα και εξέλιξη, είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο στη χώρα μας. Ένα ακόμα παράδειγμα αποτελεί η θερμοκοιτίδα του Ε.Β.Ε.Α όπου έχουν φιλοξενηθεί πάνω από 450 επιχειρηματικά σχήματα. Εκτός από τα γραφεία και τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό τους έχουν παρασχεθεί συμβουλευτικές υπηρεσίες. Μάλιστα, μια στις τρεις ομάδες δημιούργησε την επιχείρηση της μέσα σε έξι μήνες. Και μια στις δύο, μέσα σε έναν χρόνο από την έξοδό τους, από τη θερμοκοιτίδα.
Επιπλέον, είναι ενδεικτικό ότι στη φετινή έκθεση Καινοτομίας, Mobile World Congress 2024, που πραγματοποιήθηκε στην Βαρκελώνη, έλαβαν μέρος 37 ελληνικές ομάδες. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ελληνική αποστολή που έχει λάβει μέρος. Αυτός είναι άλλωστε και ο δρόμος για μεγαλύτερη εξωστρέφεια. Παράλληλα, υπάρχουν τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα όπως το Ταμείο Εγγυοδοσίας Καινοτομίας που επιδοτεί την καινοτομία και την εφαρμογή ESG κριτηρίων. Φυσικά, ο νέος κύκλος του Ερευνώ- Καινοτομώ αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω την καινοτόμα επιχειρηματικότητα και γι’ αυτόν τον λόγο εξετάζουμε προσεχτικά τις λεπτομέρειες ώστε το αποτέλεσμα να είναι μετρήσιμο για τις ίδιες τις ερευνητικές ομάδες και για το ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας.
Τι ποσοστό του ΑΕΠ μας αντιπροσωπεύουν οι δαπάνες για Έρευνα και Καινοτομία; Ποιοι είναι οι κλάδοι της ελληνικής οικονομίας που δαπανούν τα περισσότερα χρήματα σε Έρευνα και Καινοτομία και ποιοι οι κλάδοι που δαπανούν τα λιγότερα;
Μ.Σ.: Οι δαπάνες για καινοτομία στην Ελλάδα ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα βρίσκεται στη 14η θέση μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε σε θέματα καινοτομίας. Με το σχεδιασμό που κάνουμε και την ενίσχυση των πρωτοβουλιών θα δούμε σύντομα τη χώρα μας να αναβαθμίζεται. Οι επιχειρήσεις έχουν μεγάλο μερίδιο στις συνολικές δαπάνες για Έρευνα και Καινοτομία και σε αυτό έχουν συνεισφέρει και τα φορολογικά κίνητρα που έχει δώσει η κυβέρνηση. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει επίσης μεγάλη συνεισφορά στον τομέα όπως φυσικά και το κράτος. Οι ψηφιακές τεχνολογίες και ο κλάδος της ιατρικής αυξάνουν συνεχώς τις δαπάνες για μεγαλύτερη έρευνα. Άλλωστε, η καινοτομία δεν έχει όρια.
