Η Δρ. Μαρία-Ωραιοζήλη Κουτσουπιά, Δικηγόρος σε Βρυξέλλες – Αθήνα, Πρόεδρος Rythmisis (Εθνικό Ινστιτούτο Δικαίου Τεχνητής Νοημοσύνης, Προσωπικών Δεδομένων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης) και υποψήφια ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία στη συνέντευξη που παραχώρησε στους atticatimes.gr και την Οικονομική Αναλύτρια Δάφνη Γρηγοριάδη τονίζει ότι η Ευρώπη, εκτός από ρομαντικά ιδεώδη, είναι και μια τεράστια γραφειοκρατία που χρειάζεται πολιτικές κατευθύνσεις. Αναφορικά με τον ρόλο που διαδραματίζει η τεχνητή νοημοσύνη στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης επισημαίνει: «Η Ελλάδα θα χρειαστεί να εκπαιδεύσει τους πολίτες της στη χρήση και την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών και να δημιουργήσει ένα εργατικό δυναμικό ικανό να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αποκτήσει πρόσβαση στις υπηρεσίες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη και θα είναι σε θέση να την αξιοποιήσει στο έπακρο, βελτιώνοντας έτσι και την οικονομική της κατάσταση».
Τι σας οδήγησε στην υποψηφιότητά σας με τη Νέα Δημοκρατία στις ευρωεκλογές του Ιουνίου;
Η αλήθεια είναι ότι το «μικρόβιο» για τα κοινά το είχα πάντα. Μ’ αρέσει να εργάζομαι σε ομάδες όπου οργανώνουμε projects, αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες και προωθούμε τα θετικά στοιχεία του τόπου μας. Και πιστεύω ότι δεν υπάρχει καλύτερος και πιο πρακτικός τρόπος να αναδείξω και να εκπροσωπήσω την Ελλάδα και τη Μακεδονία από το να συμμετέχω στην πηγή των αποφάσεων, το Ευρωκοινοβούλιο. Γιατί με την Νέα Δημοκρατία; Επειδή θεωρώ ότι τα τελευταία πέντε χρόνια το κόμμα αυτό με επικεφαλής τον Κυριάκο Μητσοτάκη έχει σημειώσει ανάπτυξη ακολουθώντας πιστά ένα συγκεκριμένο πολιτικό πλάνο. Έχουμε απτές ενδείξεις εκσυγχρονισμού, ιδιαίτερα ψηφιακού, κάτι που επέφερε θετικές αλλαγές και διευκόλυνε τις ζωές μας ενώ έχει αλλάξει και ο τρόπος που μας αντιμετωπίζει η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος. Δεν παραβλέπουμε προφανώς τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σαν κοινωνία, αλλά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε και το γεγονός ότι βήμα βήμα η Ελλάδα ακολουθεί ανοδική πορεία και εδραιώνει, παρά τις αντιξοότητες, τη θέση της στο σύγχρονο κόσμο.
Πώς η επαγγελματική και ακαδημαϊκή σας πορεία μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη προτάσεων για το πρόγραμμα της ΝΔ για τις ευρωεκλογές;
Δε θα κάνω πλήρη αναφορά του βιογραφικού μου καθώς βρίσκεται στη διάθεση όλων όσοι ενδιαφέρονται να το διαβάσουν. Θα κρατήσω μόνο δύο στοιχεία της μέχρι τώρα πορείας μου, που θεωρώ ότι έπαιξαν ρόλο στην απόφασή μου να θέσω υποψηφιότητα για τις ευρωεκλογές και θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη προτάσεων για το πρόγραμμα της ΝΔ. Το πρώτο είναι η εμπειρία που έχω από τις Βρυξέλλες, αφενός όταν εργαζόμουν το 2020 στο νομικό τμήμα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, αλλά και τα τελευταία χρόνια που εργάστηκα σε μεγάλες δικηγορικές εταιρείες, όπου ανέλυα, συμβούλευα, διαπραγματευόμουν και έφερνα αποτελέσματα καθημερινά με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο στην Ευρώπη. Μέσα από όλα αυτά κατάλαβα ότι η Ευρώπη, εκτός από ρομαντικά ιδεώδη, είναι και μια τεράστια γραφειοκρατία που χρειάζεται πολιτικές κατευθύνσεις. Το δεύτερο είναι η ενασχόλησή μου με τον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, τομέας που βρίσκεται στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών συζητήσεων και σύντομα θα απασχολήσει και την Ελλάδα. Αυτά τα δύο, σε συνδυασμό με την γνώση και την εμπειρία των ζητημάτων που απασχολούν την ελληνική κοινωνία, θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη προτάσεων επίλυσης των ζητημάτων αυτών, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου.
Πώς αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση τις πολυδιάστατες προκλήσεις από την τεχνητή νοημοσύνη, συμπεριλαμβανομένων των πτυχών της ηθικής, της ασφάλειας, της προστασίας των δεδομένων;
Η αλήθεια είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη, παρόλα τα εντυπωσιακά επιτεύγματα και τη διευκόλυνση που μπορεί, με την σωστή χρήση, να προσφέρει στις ζωές των πολιτών, έχει προκαλέσει «πονοκέφαλο» στους νομοθέτες της Ε.Ε. που έχουν να αντιμετωπίσουν σοβαρότατες προκλήσεις. Όσον αφορά την ηθική, τα τρία βασικά ζητήματα που τίθενται είναι η έλλειψη διαφάνειας ως προς την λειτουργία των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, ο κίνδυνος παραβίασης της ιδιωτικότητας και η έλλειψη αμεροληψίας ως προς τα αποτελέσματα που εξάγει. Δυστυχώς οι ανθρώπινες προκαταλήψεις έχουν αναπόφευκτα διεισδύσει και στα μοντέλα αυτά και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος όπου τα στερεότυπα μεταβιβάζονται από τους ανθρώπους στις μηχανές τεχνητής νοημοσύνης και αυτές με τη σειρά τους, τα προβάλλουν στους χρήστες τους. Προβληματισμός υπάρχει επίσης γύρω από τις αποφάσεις που οι μηχανές αυτές προγραμματίζονται να λάβουν. Η συζήτηση για το θέμα αυτό είναι μεγάλη και θα δημοσιευόταν σε μορφή… τόμου η συνέντευξη αυτή αν την αναλύαμε εδώ. Θα πω μόνο ότι η Ε.Ε. μέσα από τους νομοθέτες της προσπαθεί να θέσει υπό έλεγχο τα τυχόν προβλήματα που προκύπτουν, εκδίδοντας εξειδικευμένες και αναλυτικές κατευθύνσεις όσον αφορά την ηθική στην τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίες και ενσωματώνονται πλέον στον νέο Κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act). Όσον αφορά την ασφάλεια στο πλαίσιο της τεχνητής νοημοσύνης, η Ε.Ε. έχει σκοπό να διασφαλίσει ότι τα συστήματά της θα είναι ανθρωποκεντρικά και αξιόπιστα. Λαμβάνει μέτρα προκειμένου να οδηγηθούμε στην ανάπτυξη συστημάτων σύμφωνων με τις αρχές και τους κανόνες της και στην αξιοποίηση αυτής της δύναμης υπέρ της ανθρωπότητας. Μπορεί η νέα αυτή πραγματικότητα να φαντάζει ξένη και τρομακτική, είναι ωστόσο στο χέρι μας να εξοικειωθούμε με τις νέες δυνατότητες και να τις θέσουμε στην υπηρεσία μας. Τέλος, στο μείζον ζήτημα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, η Ε.Ε. δίνει ιδιαίτερη έμφαση. Μέσω του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Δεδομένων (ΓΚΠΔ), θέτονται όρια στην χρήση των προσωπικών δεδομένων και προστατεύονται τα δικαιώματα των φυσικών προσώπων, ενώ μελετώνται οι τεχνικές και οι ρυθμίσεις που πρέπει να τεθούν για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας των δημιουργών. Επιπλέον, δεδομένων των ραγδαίων αλλαγών που λαμβάνουν χώρα στον τομέα της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης, η Ε.Ε. προβλέπει την επανεξέταση και επαναδιατύπωση του κανονισμού στα επόμενα χρόνια. Βλέπουμε λοιπόν ότι πλέον έχει διαπιστωθεί η σπουδαιότητα του φαινομένου και γίνονται προσπάθειες για την συνετή διαχείρισή του. Πέρα όμως από τις ενέργειες της Ε.Ε., οφείλουμε κι εμείς ως πολίτες να ενημερωνόμαστε και να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στη χρήση των νέων αυτών τεχνολογιών.
Πώς μπορεί η Ελλάδα να αξιοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας;
Καταρχάς θα ήθελα σε αυτό το σημείο να επισημάνω το γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουν δημιουργηθεί και τεθεί σε εφαρμογή κανόνες για την Τεχνητή Νοημοσύνη ήδη από το 2022, γεγονός που με χαροποιεί ιδιαίτερα καθώς βλέπω ότι υπάρχει η θέληση και η προσπάθεια να ακολουθήσουμε τις εξελίξεις και να εκσυγχρονιστούμε. Ήδη επίσης, στα πλαίσια της κοινωνικής ευημερίας, η Ελλάδα έχει εντάξει στις ηλεκτρονικές δημόσιες υπηρεσίες τον ψηφιακό βοηθό, ο οποίος, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης εξυπηρετεί αποτελεσματικά και κυρίως γρήγορα τους πολίτες. Με την εξέλιξη και τη χρήση τέτοιου είδους συστημάτων, η όχι και τόσο αγαπητή στον ελληνικό λαό εικόνα των ατέλειωτων ουρών στα γραφεία δημόσιων υπηρεσιών, θα αποτελεί παρελθόν. Όσον αφορά την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, η Ελλάδα θα χρειαστεί να εκπαιδεύσει τους πολίτες της στη χρήση και την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών και να δημιουργήσει ένα εργατικό δυναμικό ικανό να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αποκτήσει πρόσβαση στις υπηρεσίες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη και θα είναι σε θέση να την αξιοποιήσει στο έπακρο, βελτιώνοντας έτσι και την οικονομική της κατάσταση.
Σε μια εποχή όπου αντιμετωπίζουμε αυξανόμενες γεωπολιτικές προκλήσεις, ποιος είναι ο ρόλος που η Ε.Ε. καλείται να διαδραματίσει;
Κρίσιμη ερώτηση και δύσκολο να απαντηθεί εν συντομία. Βλέπουμε ότι τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη συμμετέχει πιο ενεργά στις εξελίξεις, και δεν παρεμβαίνει μόνο «πυροσβεστικά». Για παράδειγμα στο πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, η Ευρώπη πήρε σαφή θέση και στηρίζει οικονομικά, διπλωματικά και αμυντικά την Ουκρανία. Εγώ θέλω να σταθώ στο ρόλο της Ελλάδας σε αυτό το πλαίσιο. Πολύ ορθά κατά την άποψή μου, η Ελλάδα στηρίζει απόλυτα και έμπρακτα τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και θέσεις. Αυτό έχει ενισχύσει το κύρος της μας μεταξυ των εταίρων και συμμάχων μας. Οπότε ήρθε η ώρα να πρωταγωνιστήσουμε στη συνδιαμόρφωση των ευρωπαϊκών πολιτικών, προς όφελος της Ελλάδας. Πρέπει να πάψουμε να νιώθουμε ένα μεσαίας τάξεως περιφερειακό κράτος και να εκμεταλλευτούμε το διπλωματικό μας κεφάλαιο, το ότι είμαστε όχι μόνο πλέον συνεπής μεταξύ των νατοϊκών συμμάχων, αλλά παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή μας και ευρύτερα.
