Η παράσυρση ενός δεκαπεντάχρονου οδηγού ηλεκτρικού πατινιού από τραμ στη Νέα Σμύρνη, με αποτέλεσμα τον ελαφρύ τραυματισμό του στο κεφάλι, επανέφερε στη δημόσια συζήτηση το ζήτημα της χρήσης ηλεκτρικών πατινιών στον αστικό ιστό της πόλης αλλά και το πώς αυτή ελέγχεται.
Τι ισχύει για τη χρήση των ηλεκτρικών πατινιών
Το 2021 η Ελλάδα συμπεριέλαβε στη νομοθεσία της τα ηλεκτροκινούμενα πατίνια και ποδήλατα, σε μια προσπάθεια να ορίσει κανόνες σε ένα πεδίο έως τότε ανεξέλεγκτο. Οπως αναφέρει ο ν. 4784, τα οχήματα αυτά δεν πρέπει να κινούνται σε δρόμους όπου το όριο ταχύτητας ξεπερνάει τα 50 χλμ.
Στην ουσία υπάρχουν τρεις κατηγορίες πατινιών: τα μικρά που η μέγιστη ταχύτητά τους είναι μέχρι 6 χλμ., αυτά που αναπτύσσουν ταχύτητα έως 25 χλμ. και τα μεγάλα, που αναπτύσσουν ταχύτητα πάνω από 25 χλμ. Στην πρώτη περίπτωση, η οδήγησή τους επιτρέπεται σε άτομα άνω των 12 ετών και στη δεύτερη σε άτομα άνω των 15 ετών, ενώ για τα μεγάλα απαιτείται άδεια χρήσης μοτοποδηλάτου από τον οδηγό, ο οποίος πρέπει να είναι από 16 ετών και άνω και υποχρεωτική χρήση κράνους. Η επιβίβαση δεύτερου ατόμου απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση.
Τα οχήματα αυτά, όταν δεν έχουν «κόφτη» λόγω προδιαγραφών στα 6 ή τα 25 χιλιόμετρα, δεν πρέπει να κινούνται σε δρόμους όπου το όριο ταχύτητας ξεπερνάει τα 50 χλμ.
Πάντως, σε ό,τι αφορά τη χρήση τους –και για τις τρεις κατηγορίες– η νομοθεσία ορίζει πως αν υπάρχουν ποδηλατόδρομοι, τότε τα πατίνια υποχρεούνται να κινούνται κατά μήκος αυτών. Διαφορετικά, θα πρέπει να χρησιμοποιούν το δεξί άκρο του οδοστρώματος. Επίσης, τη νύχτα είναι υποχρεωτικό το ειδικό αντανακλαστικό γιλέκο, ενώ η χρήση κινητού με ακουστικά απαγορεύεται. Τα μικρά μπορούν να κυκλοφορούν και στα πεζοδρόμια υπό τον όρο να μη γίνονται επικίνδυνα για τους πεζούς. Δηλαδή να κόβουν ταχύτητα, να μην κάνουν ελιγμούς και οι αναβάτες να τα μεταφέρουν στα χέρια αν χρειαστεί.
Τα αγαπημένα της νέας γενιάς
Σύμφωνα με τον Κίμωνα Λογοθέτη, σύμβουλο Διαχείρισης Οδικής Κυκλοφορίας, το γεγονός ότι τα ηλεκτρικά πατίνια που αναπτύσσουν χαμηλές ταχύτητες, είναι πιο οικονομικά για να τα αγοράσει κάποιος –ακόμα και με 150-200 ευρώ με μια απλή παραγγελία στο διαδίκτυο–, καθιστά ακόμα πιο δύσκολο τον έλεγχό τους.
Ο ίδιος προσθέτει πως πρόκειται για ένα μέσο πολύ δημοφιλές στη νέα γενιά. «Βλέπεις τα βράδια να τα οδηγούν νέα παιδιά στην Πειραιώς, στη Βασιλίσσης Σοφίας και άλλες μεγάλες λεωφόρους, κάτι που απαγορεύεται. Και μάλιστα μετά την κατανάλωση αλκοόλ, κάτι πολύ επικίνδυνο».
Σύμφωνα με τον κ. Λογοθέτη, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι χρήστες των πατινιών «πειράζουν» με ειδικές πλακέτες (ηλεκτρονικά τσιπάκια) την ιπποδύναμη του ηλεκτροκινητήρα τους προκειμένου να αυξηθεί η ταχύτητα αυτών των οχημάτων. Αυτές οι πλακέτες είναι πολύ εύκολο να βρεθούν στο διαδίκτυο και μετά τις παράνομες παρεμβάσεις, τα ηλεκτρικά πατίνια «πιάνουν» τα 50, τα 80, ακόμα και τα 100 χιλιόμετρα, ταχύτητα «εξωπραγματική» για τις προδιαγραφές τους.
Βλέπεις νέα παιδιά τα βράδια να οδηγούν πατίνια στην Πειραιώς, στη Βασιλίσσης Σοφίας κ.α., σε μεγάλες λεωφόρους που απαγορεύεται. Και μάλιστα μετά την κατανάλωση αλκοόλ, κάτι πολύ επικίνδυνο.
Τι συμβαίνει στην πράξη
Σε αυτό το σημείο, ο κ. Λογοθέτης εξηγεί πως η πλειονότητα των ηλεκτρικών πατινιών που βλέπουμε να κινούνται στους δρόμους είναι αυτά που αναπτύσσουν ταχύτητες ως 25 χιλιόμετρα, ακριβώς επειδή δεν απαιτούν την άδεια οδήγησης μοτοποδηλάτου αλλά και επειδή σε αυτή την περίπτωση η χρήση κράνους συνιστάται αλλά δεν είναι υποχρεωτική.
Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον κ. Λογοθέτη, είναι πως οι οδηγοί των μικρών πατινιών δεν έχουν λάβει την απαραίτητη εκπαίδευση για να κυκλοφορήσουν στον δρόμο, ενώ αγνοούν και βασικούς κανόνες του ΚΟΚ.
Ο κ. Λογοθέτης εξηγεί πως «επειδή τα ηλεκτρικά πατίνια διαθέτουν πολύ μεγάλη ευελιξία, οι χρήστες τους γίνονται εύκολα απρόβλεπτοι στην οδηγική τους συμπεριφορά. Σε αρκετές περιπτώσεις, παρεμβάλλονται στην πορεία των μέσων μαζικής μεταφοράς αλλά και των υπόλοιπων οχημάτων. Ειδικά στην περίπτωση του τραμ μάλιστα, όπου σημειώθηκε το ατύχημα, απαιτείται μεγάλη απόσταση από τη στιγμή που θα φρενάρει ο οδηγός, μέχρι να ακινητοποιηθεί το όχημα».
Σύμφωνα με τον κ. Λογοθέτη αλλά και με πηγές στην Διεύθυνση Τροχαίας Αττικής, τα μικροατυχήματα με «υπαίτιους» τα ηλεκτρικά πατίνια αυξάνονται διαρκώς ενώ πολλά από αυτά δεν καταγράφονται.
Σύμφωνα και με τον Θωμά Γεωργιάδη, αντιδήμαρχο Δημοτικής Αστυνομίας του Δήμου Αθηναίων, ειδικά τα μικροατυχήματα που προκαλούν όταν κυκλοφορούν πάνω σε πεζοδρόμια και πεζοδρομημένες οδούς, δεν είναι λίγα.
Πώς ελέγχεται η χρήση τους;
Στην πραγματικότητα, ο έλεγχός τους είναι εξαιρετικά δύσκολος. «Αυτά τα οχήματα δεν διαθέτουν αριθμό κυκλοφορίας, ούτε και ασφαλιστήριο, οπότε κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τη χρήση τους. Ο ΚΟΚ επιβάλλει αυτά που αναπτύσσουν ταχύτητες άνω των 25 χλμ. να διαθέτουν και ασφαλιστήριο συμβόλαιο, κάτι όμως που δεν συμβαίνει στην πράξη» εξηγεί ο κ. Λογοθέτης συμπληρώνοντας πως «θα έπρεπε το ασφαλιστήριο συμβόλαιο να είναι προαπαιτούμενο για όλα τα οχήματα. Μιλάμε επίσης για πρόστιμα αλλά πώς θα βεβαιωθεί το πρόστιμο σε ένα όχημα που δεν έχει πινακίδες κυκλοφορίας και σε έναν οδηγό που δεν διαθέτει άδεια οδήγησης; Ποιος κόβει κλήση σε έναν δεκαεξάχρονο που δεν έχει άδεια οδήγησης;»
Να σημειωθεί πως και στις περιπτώσεις που το κράνος είναι υποχρεωτικό, δεδομένου ότι αυτά τα οχήματα δεν έχουν αριθμό κυκλοφορίας, δεν μπορεί και να βεβαιωθεί το πρόστιμο. Αυτό είναι άλλο ένα νομικό κενό που διέπει τη χρήση των ηλεκτρικών πατινιών και που όλοι όσοι μίλησαν στο πλαίσιο αυτού του ρεπορτάζ, θεωρούν απαραίτητο να ρυθμίσει ο νέος ΚΟΚ.
«Μιλάμε για πρόστιμα αλλά πώς θα βεβαιωθεί το πρόστιμο σε ένα όχημα που δεν έχει πινακίδες κυκλοφορίας και σε έναν οδηγό που δεν διαθέτει άδεια οδήγησης; Ποιος κόβει κλήση σε έναν δεκαεξάχρονο που δεν έχει άδεια οδήγησης;»
«Βλέπουμε την κακή χρήση αυτών των οχημάτων να αυξάνεται διαρκώς στους δρόμους της Αθήνας» μας λέει με τη σειρά του και ο Νίκος Ρήγας, αντιπρόεδρος των αστυνομικών Αθήνας, με μεγάλη εμπειρία στην υπηρεσία της Τροχαίας.
Οπως περιγράφει, σε κάποιες περιπτώσεις κινούνται ανάποδα σε δρόμους, σε άλλες κινούνται σε κεντρικές λεωφόρους που απαγορεύεται η είσοδός τους, όπως η λεωφόρος Αλεξάνδρας και η Κηφισίας. Σε άλλες στρίβουν χωρίς προειδοποίηση και σε ακόμα περισσότερες κινούνται επικίνδυνα πάνω σε πεζοδρόμια, ανάμεσα σε ανυποψίαστους πολίτες. «Πού εντάσσει όμως ο ΚΟΚ τα ηλεκτρικά πατίνια; Μιλάμε για οχήματα πρακτικά μεν και φιλικά στο περιβάλλον, τα οποία όμως δεν διαθέτουν πινακίδες ούτε ασφαλίζονται. Αν συμβεί ένα ατύχημα και είναι υπαίτιος ο οδηγός του πατινιού, πώς θα αποζημιωθεί το θύμα;»
