Σε μια σημαντική αλλαγή πολιτικής, η κυβέρνηση Μπάιντεν εξουσιοδότησε την Ουκρανία να χρησιμοποιήσει τους βαλλιστικούς πυραύλους εντός της Ρωσίας που έχουν παραχθεί από τις ΗΠΑ για επιθέσεις εντός της Ρωσίας, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, σημειώνοντας μια σημαντική αλλαγή πολιτικής.
Οι πύραυλοι αυτοί είναι γνωστοί ως Army Tactical Missile Systems, ή ATACMS (προφέρεται “attack ’ems”). Πολύ πιθανό είναι να χρησιμοποιηθούν αρχικά εναντίον ρωσικών και βόρειοκορεατικών στρατευμάτων για να στηρίξουν τις ουκρανικές δυνάμεις στην περιοχή του Κουρσκ, στη δυτική Ρωσία, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους.
Η Ουκρανία είχε ασκήσει πιέσεις στις ΗΠΑ για χρόνια προκειμένου να λάβει την εξουσιοδότηση αυτή, η οποία έρχεται στους τελευταίους μήνες της κυβέρνησης Μπάιντεν. Ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα επιδιώξει έναν γρήγορο τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Τι κάνουν αυτοί οι πύραυλοι;
Οι ATACMS, που κατασκευάζονται από την Lockheed Martin, είναι βαλλιστικοί πύραυλοι μικρού βεληνεκούς, οι οποίοι, ανάλογα με το μοντέλο, μπορούν να πλήξουν στόχους σε απόσταση 190 μιλίων, με μια πολεμική κεφαλή που περιέχει περίπου 375 λίβρες εκρηκτικών. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι πετούν πολύ πιο ψηλά στην ατμόσφαιρα από τα πυραυλικά συστήματα και συνήθως έχουν πολύ μεγαλύτερη εμβέλεια, επιστρέφοντας στη γη με εξαιρετικά υψηλή ταχύτητα λόγω της έλξης της βαρύτητας.
Μπορούν να εκτοξευθούν από τους κινητούς εκτοξευτές HIMARS που παρέχει η Αμερική στην Ουκρανία, καθώς και από παλαιότερους εκτοξευτές M270 που έχουν σταλεί από τη Βρετανία και τη Γερμανία.
Οι ATACMS συχνά αναφέρονται ως «πυραύλοι μεγάλου βεληνεκούς», αλλά αυτός ο όρος είναι υποκειμενικός. Μπορούν να φτάσουν πιο βαθιά στη Ρωσία από οποιοδήποτε άλλο ουκρανικό βλήμα, αλλά δεν έχουν την εμβέλεια ενός πυραύλου κρουζ ή ενός διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου.
Ο πύραυλος ATACMS αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1980 για να καταστρέψει υψηλής αξίας σοβιετικούς στόχους πίσω από τις γραμμές του εχθρού. Κατασκευάστηκε ως ένα σπάνιο καθοδηγούμενο όπλο σε μια εποχή που οι ΗΠΑ βασίζονταν κυρίως σε «ανόητες βόμβες» και άλλα μη καθοδηγούμενα πυρομαχικά.
Σήμερα, το Πεντάγωνο διαθέτει δύο εκδόσεις των ATACMS στην αποθήκη του – έναν πύραυλο με πυρομαχικά διασποράς και έναν που μεταφέρει μία μόνο εκρηκτική κεφαλή.
Γιατί άργησε η απόφαση των ΗΠΑ;
Η απόφαση για το αν θα εφοδιάσουν οι ΗΠΑ την Ουκρανία με ATACMS ήταν ένα ευαίσθητο θέμα από την πλήρη κλίμακα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Από την αρχή του πολέμου, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ζητούσε όπλα που να μπορούν να πλήξουν ακόμα πιο βαθιά στη ρωσικά κατεχόμενα εδάφη και, τελικά, στη Ρωσία.Οι ΗΠΑ εφοδίασαν την Ουκρανία με ATACMS πέρυσι, αλλά η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε μέχρι τώρα αρνηθεί να επιτρέψει τη χρήση τους πέρα από τα σύνορα προς τη Ρωσία.
Ο Λευκός Οίκος ανησυχούσε ότι αν η Ουκρανία χρησιμοποιούσε το πυραυλικό σύστημα για να πλήξει στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία, ο Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να αντιδράσει με κλιμάκωση της σύγκρουσης.
«Προσπαθούμε να αποφύγουμε τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο», είχε δηλώσει ο Πρόεδρος Μπάιντεν.Ορισμένοι αξιωματούχοι του Πενταγώνου αντιτάχθηκαν επίσης στο να παραδοθούν αυτά τα πυραυλικά συστήματα στους Ουκρανούς λόγω περιορισμένων αποθεμάτων.Ο κ. Ζελένσκι δηλώνει ότι αυτό το είδος όπλου είναι κρίσιμο για την ικανότητα της χώρας του να ξεκινήσει μια ευρύτερη αντεπίθεση και επέμεινε ότι δεν έχει σχέδια να πλήξει ρωσικές πόλεις ή να στοχεύσει αμάχους. Την Κυριακή, σε βραδινή του ομιλία, υπαινίχθηκε ότι η αμερικανική απαγόρευση είχε αρθεί, χωρίς όμως να το επιβεβαιώσει, λέγοντας: «Τέτοιες αποφάσεις δεν ανακοινώνονται. Οι πύραυλοι θα μιλήσουν από μόνοι τους.»
Πώς θα τους χρησιμοποιήσει η Ουκρανία;
Οι πρώτες εκδόσεις ATACMS με βόμβες συμπλέγματος μπορούσαν να φτάσουν περίπου τα 100 μίλια. Όταν έφταναν στους στόχους τους, απελευθέρωναν 950 μικρές βόμβες.Ο στρατός των ΗΠΑ χρησιμοποίησε πάνω από 400 από αυτά τα πυραυλικά συστήματα κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Ιρακινή Ελευθερία, σύμφωνα με τα αρχεία της κυβέρνησης, κυρίως στις πρώτες ώρες της εισβολής του 2003.Το Πεντάγωνο αργότερα περιόρισε τη χρήση των βομβών συμπλέγματος, καθώς συχνά αποτυγχάνουν και αφήνουν τα πεδία μάχης γεμάτα επικίνδυνες νάρκες που σκοτώνουν και τραυματίζουν στρατιώτες και αμάχους μετά το τέλος των μαχών.Ο στρατός των ΗΠΑ ανακαίνισε πολλά από τα πρώτα ATACMS τη δεκαετία του 2000, αντικαθιστώντας τις βόμβες συμπλέγματος με έναν μόνο εκρηκτικό πυρηνικό κεφαλή.
Η ρωσική στρατιωτική ηγεσία προετοιμάζεται να ξεκινήσει μια μεγάλη επίθεση με περίπου 50.000 στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων βόρειοκορεατικών στρατευμάτων, εναντίον των εδραιωμένων θέσεων των Ουκρανών στο Κουρσκ, με στόχο να ανακαταλάβουν όλα τα ρωσικά εδάφη που οι Ουκρανοί κατέλαβαν τον Αύγουστο.Η Ουκρανία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τους ATACMS για να πλήξει τις συγκεντρώσεις στρατευμάτων ρωσικών και βόρειοκορεατικών, στρατηγικής σημασίας στρατιωτικό εξοπλισμό, κόμβους εφοδιασμού, αποθήκες πυρομαχικών και γραμμές ανεφοδιασμού βαθιά στη Ρωσία. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τους Ουκρανούς να μειώσουν την αποτελεσματικότητα της αντεπίθεσης ρωσικών και βόρειοκορεατικών δυνάμεων.Πέρυσι, ο Πρόεδρος Μπάιντεν συμφώνησε να προμηθεύσει μερικές εκατοντάδες ATACMS για χρήση σε ουκρανικά εδάφη που κατέχονται από τη Ρωσία, περιλαμβανομένης της ρωσικά κατεχόμενης Κριμαίας. Έτσι, δεν είναι σαφές πόσους από τους πυραύλους έχει απομείνει στην Ουκρανία για χρήση στην περιοχή του Κουρσκ.
Έχουν χρησιμοποιηθεί από τις ΗΠΑ σε μάχη;
Ναι. Ο στρατός των ΗΠΑ χρησιμοποίησε περίπου 30 ATACMS το 1991 κατά την Επιχείρηση Σαουδική Καταιγίδα, σύμφωνα με τα αρχεία της κυβέρνησης. Χρησιμοποιήθηκαν για να πλήξουν εκτοξευτές μέσου βεληνεκούς βαλλιστικών πυραύλων και συστήματα πυραύλων επιφανείας-αέρος στο Ιράκ.
