Περισσότερες από 7.500 θέσεις μόνιμων υπαλλήλων στους ΟΤΑ Α’ βαθμού έχουν εγκριθεί την τελευταία πενταετία, ενώ για το 2025 έχουν ήδη εγκριθεί άλλες 2.717 θέσεις μόνιμου προσωπικού, επισημαίνει η Υφυπουργός Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη σε μια εκ βαθέων συνέντευξη στην ηλεκτρονική εφημερίδα των «Attica Times» και την Οικονομική Αναλύτρια Δάφνη Γρηγοριάδη.
Πώς προχωρά η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στο Δημόσιο και ποιες είναι οι πρώτες ενδείξεις από την μέχρι τώρα εφαρμογή;
Β.Χ.: Η πολιτική της κυβέρνησης για συνολική αναμόρφωση της λειτουργίας του Δημοσίου προς όφελος των πολιτών προϋποθέτει την ταχεία προσαρμογή του στις ραγδαίες αλλαγές που επιφέρει στη ζωή μας η σύγχρονη τεχνολογία. Σε πρόσφατη έκθεσή του ο ΟΟΣΑ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα, να βελτιώσει την απόδοση και να ενισχύσει τη λογοδοσία των δημόσιων υπηρεσιών. Αυτό εμείς το κάνουμε πράξη. Ήδη αξιοποιούμε την τεχνητή νοημοσύνη, προκειμένου να βοηθήσουμε τους προϊσταμένους να θέτουν στόχους για τις υπηρεσίες τους. Μόνο για το 2023 το σύστημα επεξεργάστηκε πάνω από 155.000 στόχους, προτείνοντας διορθώσεις στην πλειονότητα αυτών με γνώμονα το αν ήταν εφαρμόσιμοι, μετρήσιμοι κλπ (κριτήρια SMART), που σε μεγάλο βαθμό υιοθετήθηκαν από τους προϊσταμένους. Αυτό πάει πολύ καλά, κι έτσι ετοιμάζουμε στην επόμενη χρονιά και τον ψηφιακό βοηθό, επίσης με χρήση ΤΝ, που θα παρέχει ολοκληρωμένες προτάσεις για δείκτες και στόχους στη στοχοθεσία.
Παράλληλα, έχουμε συνδέσει τη στοχοθεσία-αξιολόγηση, που αποδείχτηκε αποτελεσματική χάρη και στη συνδρομή της ΤΝ, με το σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής των υπαλλήλων, το οποίο θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον καθορισμό Κρίσιμων Δεικτών Απόδοσης (ΚΡΙs). Δηλαδή μιλάμε για μια νέα διαδικασία, που θα εστιάζει στην επιβράβευση της ατομικής σε σχέση και με την ομαδική απόδοση, στο πλαίσιο της επίτευξης των στόχων του φορέα.
Την πολύτιμη συνδρομή της ΤΝ αξιοποιούμε και στον στρατηγικό προγραμματισμό του ανθρώπινου δυναμικού του Δημοσίου, με σκοπό να χρησιμοποιούμε τα Μεγάλα Δεδομένα και προβλεπτικές τεχνολογίες, προκειμένου να καταλήγουμε σε τεκμηριωμένες αποφάσεις για τις προσλήψεις, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και τη βέλτιστη κατανομή των ανθρώπινων πόρων σε όλο το εύρος της δημόσιας διοίκησης.
Με την ψήφιση του νέου νομοσχεδίου για την επιτάχυνση των προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ, τι ακριβώς αλλάζει και πώς έχετε εξασφαλίσει ότι δεν θα υπάρχουν πάλι καθυστερήσεις στην κάλυψη των κενών θέσεων;
Β.Χ.: Οι αλλαγές έχουν ξεκινήσει από το 2021 με τον ν.4765, όταν επιλέξαμε τον πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό ως την κύρια διαδικασία επιλογής προσωπικού κι εισαγάγαμε την έννοια των δεξιοτήτων. Αυτά τα μέτρα εντάσσονται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, που αποσκοπεί στη συνεχή βελτίωση της λειτουργίας του ΑΣΕΠ. Με τον πρόσφατο νόμο 5149/24 αξιοποιούμε την ως τώρα εμπειρία και κυρίως τις δυνατότητες που μας δίνει η τεχνολογία. Παρεμβαίνουμε, δηλαδή, σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας των προσλήψεων, από την έγκριση του προγραμματισμού έως την ανάληψη υπηρεσίας από τους διοριστέους, συντομεύουμε προθεσμίες, αφαιρούμε διοικητικό βάρος και διορθώνουμε προβλήματα που προέκυψαν.
Είναι σημαντικό, ακόμη, ότι εξοικονομούμε πρόσθετο χρόνο καθώς συλλέγουμε, μέσω ανάπτυξης διαλειτουργικοτήτων με δημόσιους φορείς, όλα τα έγγραφα που αφορούν στον υποψήφιο, τα οποία με ευθύνη του έχει ήδη καταχωρίσει στο μητρώο υποψηφίων του ΑΣΕΠ.
Αλλάζουν κι άλλα, όπως για παράδειγμα το κώλυμα συμμετοχής σε διαγωνισμό για τρία χρόνια όσων πετυχαίνουν στις εξετάσεις, αλλά αρνούνται να αποδεχθούν τη θέση που οι ίδιοι επέλεξαν, με αποτέλεσμα την περαιτέρω χρονική επιβάρυνση στην κάλυψη αυτών των θέσεων. Ουσιαστική αλλαγή συνιστά, επίσης, η ισχυρή μοριοδότηση της εντοπιότητας σε ορεινές, ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές, που αποτελεί σημαντικό κίνητρο για μόνιμους κατοίκους να παραμείνουν στον τόπο τους και να σταδιοδρομήσουν στο δημόσιο. Για να έχει, όμως, νόημα αυτή η πρόβλεψη, είναι υποχρεωμένοι να παραμείνουν τουλάχιστον δέκα χρόνια στη θέση τους και άλλα πέντε εντός της ευρύτερης περιφέρειας. Πολύ σημαντική θεωρώ και την αλλαγή στον καθορισμό προθεσμίας ενός μηνός από την έγκριση του προγραμματισμού προσλήψεων, για κατανομή του ποσοστού που αφορά σε άτομα με αναπηρία. Δείχνουμε στην πράξη τη μέριμνά μας για αυτή την ευαίσθητη κατηγορία των συμπολιτών μας.
Επιχειρησιακά τώρα, το Υπουργείο Εσωτερικών, μετά την έγκριση του προγραμματισμού προσλήψεων του 2025 από το Υπουργικό Συμβούλιο, βρίσκεται σε συνεργασία με το ΑΣΕΠ προκειμένου να εκκινήσει η επεξεργασία των προκηρύξεων για θέσεις ΤΕ και ΠΕ. Σε αυτές εντάσσονται οι εγκεκριμένες θέσεις των ετών 2024 και 2025, καθώς και οι κενές από τον προγραμματισμό των ετών 2022 και 2023 με την προϋπόθεση ότι υπάρχει αντίστοιχη δεξαμενή υποψηφίων από τον πρώτο πανελλήνιο διαγωνισμό. Η έκδοση της προκήρυξης των θέσεων ΤΕ υπολογίζεται εντός του Φεβρουαρίου. Ταυτόχρονα ετοιμαζόμαστε για τον επόμενο πανελλήνιο διαγωνισμό εντός του 2025, αυτή την φορά με ηλεκτρονικό τρόπο εξέτασης.
Πιστεύετε ότι το bonus που ψηφίστηκε πρόσφατα θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα στο Δημόσιο;
Β.Χ.: Ασφαλώς, γι’ αυτό άλλωστε το θεσπίσαμε. Πρόκειται για ένα ισχυρό κίνητρο που δίνουμε στους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι είναι ενταγμένοι στο σύστημα στοχοθεσίας-αξιολόγησης κι αφορά στην επιβράβευση όσων εκπληρώνουν καλύτερα τους επιλέξιμους στόχους. Παράλληλα, αποσκοπούμε και στην παρακίνηση των υπολοίπων, ώστε την επόμενη χρονιά να είναι εκείνοι που θα διεκδικήσουν με επιτυχία την ανταμοιβή των προσπαθειών τους. Αλλά δεν μένουμε σε αυτά. Έχουμε ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία για την εισαγωγή ενός ακόμα παράγοντα στο σύστημα κινήτρων κι ανταμοιβής, δηλαδή των Κρίσιμων Δεικτών Απόδοσης (ΚΡΙ’s) οι οποίοι θα πιστοποιούν ότι η επιβράβευση κατανέμεται με δικαιοσύνη μεταξύ των υπαλλήλων που συνεισέφεραν περισσότερο στην επίτευξη των προσυμφωνημένων στόχων.
Oι μεταρρυθμίσεις μας αλλάζουν τη φυσιογνωμία του ελληνικού Δημοσίου, γιατί γίνονται κατόπιν ουσιαστικής προετοιμασίας. Για το σύστημα κινήτρων κι ανταμοιβής, λάβαμε υπόψη μας τις καλές πρακτικές, που ακολουθούν με επιτυχία άλλες χώρες της Δύσης, όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο κι ο Καναδάς.
Όπως σας είπα, είναι απόφασή μας να εμπεδώσουμε κλίμα εμπιστοσύνης στον δημόσιο τομέα. Οι υπάλληλοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι το σύστημα κινήτρων κι ανταμοιβής είναι αξιόπιστο και αξιοκρατικό. Γι’ αυτό προβλέπονται από την αρχή και με τρόπο σαφή οι κανόνες: Το ανώτατο όριο της επιβράβευσης μπορεί να φτάσει το 15% του ετήσιου μισθού του υπαλλήλου ενώ το κατώτερο αποφασίζεται στην αρχή του χρόνου από την Επιτροπή Κινήτρων κι Ανταμοιβής. Αυτή είναι ένα νέο όργανο που θεσπίσαμε, το οποίο συντονίζει την εφαρμογή του συστήματος και υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών.
Με αυτό τον τρόπο συνδέουμε τη στοχοθεσία και την αξιολόγηση με την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες, κάτι που για μας είναι καθοριστικός παράγοντας βελτίωσης συνολικά της απόδοσης στο Δημόσιο.
Ο υπουργός μίλησε στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ για το νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης. Τι θα περιλαμβάνει;
Β.Χ.: Όπως γνωρίζετε, ο νέος Κώδικας της Αυτοδιοίκησης είναι σε φάση διαβούλευσης, συνεπώς μπορώ να σας πω τι προτείνει το Υπουργείο Εσωτερικών. Πριν μιλήσω για τις προτάσεις μας, όμως, είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσω ότι εμείς την Αυτοδιοίκηση δεν τη στηρίζουμε μόνο θεσμικά, ούτε στα λόγια, αλλά με πράξεις. Την τελευταία πενταετία έχουν εγκριθεί περισσότερες από 7.500 θέσεις μόνιμων υπαλλήλων στους ΟΤΑ Α’ βαθμού, ενώ για το 2025 έχουμε ήδη εγκρίνει άλλες 2.717 θέσεις μόνιμου προσωπικού, με έμφαση σε ειδικότητες που χρειάζονται περισσότερο, με 100% εγκρίσεις στον τομέα των ανταποδοτικών και με ειδική μέριμνα για κάλυψη αναγκών σε μικρούς δήμους και τις πληγείσες περιοχές από τις φυσικές καταστροφές του καλοκαιριού.
Στα θεσμικά, τώρα, ο Υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος πρότεινε σειρά αλλαγών που εκσυγχρονίζουν το πλαίσιο λειτουργίας των ΟΤΑ και αφορούν στο σύστημα διακυβέρνησης, την καταστατική θέση των αιρετών, την εποπτεία, τις αρμοδιότητες και την οικονομική διαχείριση των ΟΤΑ. Επίσης πρότεινε αλλαγές και στην εκλογική διαδικασία, με εκλογή των Αρχών σε ένα γύρο, την προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία, τον ορισμό επιπλέον συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης, την ποσόστωση για εκλογή στα Συμβούλια νέων ανθρώπων έως 30 ετών, τη δυνατότητα προκήρυξης πρόωρων εκλογών μέσα στην πρώτη τριετία της θητείας, για το υπόλοιπό της κλπ. Θεωρώ ότι οι προτάσεις αυτές θεραπεύουν πολλές παθογένειες της Αυτοδιοίκησης κι αποτυπώνουν καλύτερα τη βούληση του εκλογικού σώματος. Αλλά, όπως σας είπα, αυτές είναι προτάσεις. Ας περιμένουμε να δούμε το αποτέλεσμα της διαβούλευσης και την τελική μορφή που θα πάρει ο νέος Κώδικας της Αυτοδιοίκησης και τότε θα έχουμε να πούμε περισσότερα.
Σας ευχαριστώ πολύ
Κι εγώ ευχαριστώ.
