Οι Γερμανοί προσέρχονται αύριο Κυριακή πρόωρα στις κάλπες μετά την κατάρρευση του τριμερούς συνασπισμού του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς.
Πώς λειτουργεί το «υβριδικό» σύστημα ψηφοφορίας
Το μεταρρυθμισμένο εκλογικό σύστημα της Γερμανίας στοχεύει να συνδυάσει τις μονοβουλευτικές εκλογικές περιφέρειες βρετανικού ή αμερικανικού τύπου με την αναλογικότητα που χαρακτηρίζει τις περισσότερες ηπειρωτικές ευρωπαϊκές χώρες.
Σύμφωνα με το παλιό σύστημα, η αναλογικότητα εξασφαλιζόταν με τη συμπλήρωση του κοινοβουλίου με επιπλέον έδρες αφού βρέθηκαν νικητές σε καθεμία από τις 299 εκλογικές περιφέρειες. Αυτό εξασφάλισε ότι τα κόμματα κατείχαν έδρες ανάλογα με το μερίδιό τους στις ψήφους, ανεξάρτητα από την κατανομή των εδρών της εκλογικής περιφέρειας.
Το 2021, αυτό οδήγησε σε ένα κοινοβούλιο 735 εδρών, ένα από τα μεγαλύτερα νομοθετικά σώματα στον κόσμο. Ένας νέος νόμος, που εισήχθη το 2023, καθορίζει το κοινοβούλιο σε 630 έδρες – κάτι ανάμεσα στην κάτω Βουλή των Κοινοτήτων της Βρετανίας και της Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας – και δίνει προτεραιότητα στην αναλογικότητα έναντι των μεμονωμένων εδρών.Τώρα, εάν ένα κόμμα κερδίσει ένα μερίδιο εδρών που είναι μεγαλύτερο σε αναλογία με το μερίδιό του στις εθνικές ψήφους, ορισμένες εκλογικές περιφέρειες θα μείνουν κενές, ξεκινώντας από εκείνες όπου οι νικητές υποψήφιοι έχουν το μικρότερο περιθώριο νίκης.
Η αλλαγή μπορεί να βλάψει κόμματα που είναι παραδοσιακά ισχυρά στις μονοβουλευτικές περιφέρειες – ιδιαίτερα τη Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), το βαυαρικό αδελφό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών (CDU), του οποίου ο αρχηγός Φρίντριχ Μερτς αναμένεται να γίνει ο επόμενος καγκελάριος μετά τις εκλογές.
Πώς λειτουργεί το όριο 5%
Σύμφωνα με κανόνες που έχουν σχεδιαστεί για να αποτρέψουν το είδος των χαοτικών και κατακερματισμένων κοινοβουλίων που στη δεκαετία του 1930 βοήθησαν στην καταστροφική άνοδο στην εξουσία των Ναζί του Αδόλφου Χίτλερ, τα κόμματα πρέπει γενικά να λάβουν το 5% των εθνικών ψήφων για να μπουν στο κοινοβούλιο.
Ωστόσο, σύμφωνα με έναν κανόνα που είχε καταργηθεί στο νέο νόμο πριν αποκατασταθεί με δικαστική απόφαση, τα κόμματα που κερδίζουν τρεις έδρες εκλογικής περιφέρειας δικαιούνται έδρες που αντιστοιχούν στο μερίδιο ψήφου τους, ακόμη και αν είναι κάτω από το 5%. Το 2021, αυτό έσωσε το κόμμα της Αριστεράς, το οποίο, χάρη σε τρία μέλη με ισχυρές περιφερειακές βάσεις στην ανατολική Γερμανία, πήρε 39 έδρες. Ο συνδυασμός του ορίου του 5%, της εξαίρεσης των τριών εδρών και ενός ασυνήθιστα ανταγωνιστικού κομματικού τοπίου με πολλά μικρότερα κόμματα να αγωνίζονται για θέσεις, κάνουν ένα ιδιαίτερα απρόβλεπτο αποτέλεσμα αυτή τη φορά.
Οι δημοσκοπήσεις ανεβάζουν τους νεοφιλελεύθερους Ελεύθερους Δημοκράτες, η αποχώρηση των οποίων από τον τριμερή συνασπισμό του Καγκελάριου Όλαφ Σολτς επιτάχυνε τις πρόωρες εκλογές, με ποσοστό περίπου 4-5%, ενώ η Αριστερά εμφανίζεται στο 6-7% και το διασπασμένο κόμμα της, η συμμαχία Sahra Wagenknecht (BSW) στο 4-5%. Οι Ελεύθεροι Ψηφοφόροι, ισχυροί αντίπαλοι του CSU στη Βαυαρία, απέχουν πολύ από το όριο του 5% σε εθνικό επίπεδο, αλλά έχουν πιθανότητες να κερδίσουν τρεις εκλογικές περιφέρειες μελών, κάτι που θα τους έβαζε στην Bundestag για πρώτη φορά.
Ο «χάρτης» της Bundestag
Με ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό κομματικό τοπίο και ένα περίπλοκο εκλογικό σύστημα, το κοινοβούλιο θα μπορούσε να αποτελείται από τέσσερα έως οκτώ κόμματα.
Το πρώτο σενάριο θα έδινε την πιο ενοποιημένη Bundestag από το 2017, ενώ η τελευταία θα σήμαινε την πιο ποικιλόμορφη στη σύγχρονη γερμανική ιστορία. Αυτό σημαίνει ότι η κατανομή της εξουσίας στο νέο κοινοβούλιο είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθεί και ότι ο Μερτς πιθανότατα θα χρειαστεί έναν εταίρο συνασπισμού – είτε τους Σοσιαλδημοκράτες του Σολτς, είτε τους Πράσινους ή ίσως και τους δύο- για να οικοδομήσει μια κυβέρνηση πλειοψηφίας.
Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), αυτή τη στιγμή στη δεύτερη θέση στις περισσότερες δημοσκοπήσεις με ποσοστό περίπου 20%, είναι απίθανο να είναι μέρος οποιασδήποτε κυβέρνησης συνασπισμού, καθώς όλα τα άλλα κόμματα έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας με ένα κόμμα που θεωρούν αντιδημοκρατικό.
