Με τη δημιουργία του νέου κεφαλαιοποιητκού επικουρικού ταμείου, του ΤΕΚΑ, μειώνεται η έκθεση του συνταξιοδοτικού μας συστήματος στο δημογραφικό κίνδυνο επιπσημαίνει ο Πάνος Τσακλόγλου, Υφυπουργός Εργασίας και Κονωνικής Ασφάλισης σε μια εκ βαθέων συνέντευξη στην ηλεκτρονική εφημερίδα «Attica Times» και την Οικονομική Αναλύτρια Δάφνη Γρηγοριάδη.
Τι μέτρα σκοπεύετε να λάβετε για να ενισχύσετε την απασχόληση στους κλάδους που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην εύρεση προσωπικού;
Κατά την τελευταία πενταετία, η αγορά εργασίας έχει βελτιωθεί σημαντικά, με την ανεργία να μειώνεται αισθητά και να φτάνει σε μονοψήφιο ποσοστό (9,4% τον Δεκέμβριο του 2024). Ωστόσο, παρατηρούνται ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε κρίσιμους τομείς, καθώς και αναντιστοιχίες μεταξύ των δεξιοτήτων των εργαζομένων και των αναγκών της αγοράς εργασίας.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις, εστιάζουμε σε δύο βασικούς άξονες. Ο πρώτος αφορά τη βελτίωση της αντιστοίχισης δεξιοτήτων, ώστε οι εργαζόμενοι να αποκτούν τα προσόντα που χρειάζονται οι επιχειρήσεις. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η ΔΥΠΑ διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, προσφέροντας ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων κατάρτισης και επανακατάρτισης. Παράλληλα, είναι κρίσιμη η περαιτέρω ενίσχυση και αξιοποίηση του Μηχανισμού Διάγνωσης των Αναγκών της Αγοράς Εργασίας, προκειμένου να προβλέπουμε εγκαίρως τις μελλοντικές ανάγκες και να προσαρμόζουμε τις πολιτικές μας, εξασφαλίζοντας ότι το εργατικό δυναμικό είναι κατάλληλα προετοιμασμένο για τις εξελίξεις στην οικονομία.
Ο δεύτερος άξονας αφορά την κάλυψη των κενών στην αγορά εργασίας μέσω στοχευμένης προσέλκυσης μεταναστών με δεξιότητες που καλύπτουν τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς εργασίας. Σε αρκετούς κλάδους παρατηρείται απροθυμία των εγχώριων εργαζομένων να καλύψουν συγκεκριμένες θέσεις, γεγονός που καθιστά αναγκαία μια οργανωμένη και στρατηγική προσέγγιση. Στόχος μας είναι η κάλυψη αυτών των ελλείψεων με τρόπο που θα διασφαλίζει τόσο την οικονομική ανάπτυξη όσο και την ομαλή κοινωνική ένταξη των μεταναστών, συμβάλλοντας παράλληλα στη συνοχή και την ευημερία της κοινωνίας.
Ποια κίνητρα μπορεί να δώσει το κράτος στους εργοδότες ώστε να ενισχυθεί η απασχόληση;
Η ανεργία έχει μειωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια, ωστόσο η κυβέρνηση συνεχίζει τις προσπάθειες για περαιτέρω ενίσχυση της απασχόλησης και αύξηση της συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, με ιδιαίτερη έμφαση σε τέσσερες ομάδες που υποεκπροσωπούνται σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο: γυναίκες, νέοι, άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και ΑμεΑ.
Για την υποστήριξη αυτών των κατηγοριών, έχουν εφαρμοστεί στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως η αύξηση των θέσεων σε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, η επέκταση του ολοήμερου σχολείου, η επέκταση του επιδόματος μητρότητας, η κατάργηση της περικοπής της σύνταξης των εργαζομένων συνταξιούχων, η άρση εμποδίων στην απασχόληση ατόμων με αναπηρία (ιδίως των ανάπηρων συνταξιούχων), καθώς και η παροχή εξατομικευμένων προγραμμάτων κατάρτισης για νέους εργαζομένους, μέσω της ΔΥΠΑ. Τα μέτρα αυτά έχουν ήδη αποδώσει σημαντικά αποτελέσματα, συμβάλλοντας στην αύξηση της απασχόλησης στις συγκεκριμένες ομάδες.
Παράλληλα, η κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε σημαντική μείωση του μη μισθολογικού κόστους εργασίας, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τη δυνατότητά τους να δημιουργούν νέες θέσεις απασχόλησης. Από το 2019 έως σήμερα, οι ασφαλιστικές εισφορές έχουν μειωθεί κατά 5,4 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ προβλέπεται περαιτέρω μείωση κατά 0,5 μονάδες το 2027.
Με αυτά τα μέτρα, δημιουργούμε ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για την ενίσχυση της απασχόλησης και διαμορφώνουμε μια αγορά εργασίας που προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες και καλύτερους μισθούς για όλους. Μην ξεχνάτε ότι ο κατώτατος μισθός έχει φτάσει τα 830 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 27,7% από το 2019, ενώ αναμένεται νέα αύξηση την άνοιξη. Επιπλέον, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, από το 2019 ο μέσος μισθός έχει αυξηθεί κατά 28,3%, φτάνοντας πλέον τα 1.350 ευρώ, πλησιάζοντας τον στόχο της κυβέρνησης για μέσο μισθό 1.500 ευρώ έως το 2027.
Ο πληθυσμός γερνάει, το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται, στηριζόμαστε κατά κύριο λόγο στο διανεμητικό σύστημα συντάξεων. Πόσο βιώσιμο είναι το ασφαλιστικό με βάση αυτήν την κατάσταση;
Τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνουν τη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού της χώρας μας – τάση, που παρατηρείται σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες και δεν αποτελεί μόνο ελληνικό φαινόμενο. Ωστόσο, όταν πριν από μερικές δεκαετίες, οι συνέπειες της επερχόμενης δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού έγιναν αντιληπτές, όλες οι αναπτυγμένες χώρες πήραν μέτρα, πρώτον, ανάσχεσης της αύξησης της συνταξιοδοτικής δαπάνης και, δεύτερον, μείωσης της έκθεσης των συνταξιοδοτικών συστημάτων στο δημογραφικό κίνδυνο.
Μέχρι την περίοδο των Μνημονίων, η Ελλάδα ήταν η εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα με αποτέλεσμα την εκτόξευση των ελλειμμάτων της κοινωνικής ασφάλισης. Μέτρα ανάσχεσης της αύξησης της συνταξιοδοτικής δαπάνης – συχνά επώδυνα – ελήφθησαν κατά τα χρόνια των Μνημονίων. Επιπλέον, με τη δημιουργία του νέου κεφαλαιοποιητκού επικουρικού ταμείου, του ΤΕΚΑ, μειώνεται η έκθεση του συνταξιοδοτικού μας συστήματος στο δημογραφικό κίνδυνο.
Παρότι ακόμα και σήμερα τα ελλείμματα του ασφαλιστικού συστήματος είναι μεγάλα, οι διαθέσιμες αναλογιστικές μελέτες δείχνουν ότι, αν διατηρήσουμε τους υφιστάμενους κανόνες, αυτά σταδιακά μειώνονται σε βάθος χρόνου και το σύστημα είναι βιώσιμο.
Ποιος είναι ο αριθμός των εκκρεμών συντάξεων σήμερα; Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση των αρχείων του ΕΦΚΑ ώστε να μπορούμε να μιλάμε για έκδοση συντάξεων «με το πάτημα ενός κουμπιού»;
Το 2019 όταν ανέλαβε η σημερινή Κυβέρνηση, οι εκκρεμείς ληξιπρόθεσμες κύριες συντάξεις, δηλαδή αυτές που ήταν σε εκκρεμότητα για πάνω από τρεις μήνες, ήταν εκατοντάδες χιλιάδες, αριθμός που έχει περιοριστεί σήμερα σε λιγότερες από 17.000. Μάλιστα, πολλές από αυτές δεν είναι πραγματικά εκκρεμείς, υπό την έννοια του ότι βρίσκονται σε δικαστική αντιδικία ή οφείλονται σε ελλιπείς φακέλους συνταξιοδότησης που κατέθεσαν υποψήφιοι συνταξιούχοι. Παράλληλα, οι εκκρεμείς ληξιπρόθεσμες επικουρικές συντάξεις είναι περίπου 32 χιλιάδες, ενώ τα εφάπαξ 9 χιλιάδες.
Το πρόβλημα των εκκρεμών συντάξεων θα επιλυθεί οριστικά μέσα στα επόμενα δύο χρόνια με την υλοποίηση των δύο μεγάλων έργων που «τρέχει» αυτή τη στιγμή ο e-ΕΦΚΑ. Το πρώτο αφορά στην κατασκευή ενός νέου πραγματικά Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος που θα επικοινωνεί και με τα συστήματα του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ). Το δεύτερο αφορά στην ψηφιοποίηση του ασφαλιστικού ιστορικού όλων των ασφαλισμένων. Με την ολοκλήρωση αυτών των έργων η έκδοση των συντάξεων θα είναι ζήτημα ελάχιστου χρόνου «με το πάτημα ενός κουμπιού», όπως συχνά λέγεται.
