Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταρτίζει ένα στρατηγικό σχέδιο ετοιμότητας για την αντιμετώπιση πολέμων, φυσικών καταστροφών και πανδημιών, το οποίο παρουσιάζει σήμερα η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Ροξάνα Μινζάτου.
Σύμφωνα με το Politico, το προσχέδιο του σχεδίου, που εκτείνεται σε 17 σελίδες, περιλαμβάνει οδηγίες για τη δημιουργία αποθεμάτων σε φάρμακα, ενέργεια, τρόφιμα και νερό. Σε αυτό επισημαίνεται ότι «κάθε πολίτης θα πρέπει να αποθηκεύει αρκετά τρόφιμα ώστε να είναι αυτάρκης για τουλάχιστον 72 ώρες σε περίπτωση κρίσης».
Το έγγραφο τονίζει ότι «σε περίπτωση ακραίων διαταραχών, η αρχική περίοδος είναι η πιο κρίσιμη», ενώ παραθέτει πιθανά σενάρια, όπως πόλεμοι, κυβερνοεπιθέσεις, πανδημίες και πλημμύρες. Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι «καμία από τις μεγάλες κρίσεις των τελευταίων ετών δεν ήταν μεμονωμένη ή βραχύβια».
Η κ. Μινζάτου δηλώνει στο Politico ότι το σχέδιο ακολουθεί τη λογική «φτιάξτε τη στέγη σας όσο ο ήλιος λάμπει», υπογραμμίζοντας πως στόχος της Επιτροπής είναι «να βοηθήσει τα άτομα … σε επίπεδο νοικοκυριού».
Βασικός στόχος της στρατηγικής είναι η δημιουργία μιας «ασφαλούς και ανθεκτικής ΕΕ», ικανής να προβλέπει και να διαχειρίζεται απειλές και κινδύνους κάθε είδους. Οι κατευθύνσεις προς τα κράτη-μέλη περιλαμβάνουν:
- Τη δημιουργία αποθεμάτων βασικών προμηθειών,
- Τον σχεδιασμό κρίσεων,
- Την εξασφάλιση καταφυγίων,
- Τη διαθεσιμότητα κρίσιμων εδαφών και χώρων.
Κυβερνοασφάλεια και απειλές
Το σχέδιο βασίζεται στην έκθεση Niinistö, η οποία προτείνει μέτρα για την ενίσχυση της ετοιμότητας της ΕΕ σε περίπτωση πολέμου και πολιτικής άμυνας. Στο έγγραφο σημειώνεται ότι «η Ευρώπη θα πρέπει να είναι περισσότερο προετοιμασμένη για επιθέσεις στον κυβερνοχώρο», καθώς οι κρατικά χρηματοδοτούμενες κυβερνοεπιθέσεις έχουν γίνει «μόνιμο χαρακτηριστικό της σημερινής πραγματικότητας».
Μια βασική πρόταση είναι η δημιουργία ενός «ευρωπαϊκού συστήματος συναγερμού για την κυβερνοασφάλεια», το οποίο θα συμβάλει στην ανίχνευση απειλών προς την Ευρώπη.
Επιπλέον, στην έκθεση υπογραμμίζεται η ανάγκη οι εταιρείες να συμμετέχουν ενεργά στην ετοιμότητα, μέσα από ανταλλαγή πληροφοριών και συμβολή σε στρατηγικές πρωτοβουλίες πρόβλεψης και πρόληψης. Σύμφωνα με το σχέδιο, «η ΕΕ πρέπει να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών σε στρατηγικούς τομείς όπως η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο».
Ετοιμότητα για φυσικές καταστροφές
Η προετοιμασία δεν αφορά μόνο ανθρωπογενείς κρίσεις, αλλά και φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες. Όπως αναφέρει η κ. Μινζάτου στο Politico, «πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν μπροστά σε φυσικές καταστροφές», γεγονός που καθιστά αναγκαία τη βελτίωση της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης των πολιτών.
Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία αποθεμάτων σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε ιατρικές προμήθειες, κρίσιμες πρώτες ύλες, ενεργειακό εξοπλισμό και, ενδεχομένως, τρόφιμα και νερό. Στο σχέδιο προτείνεται ένας συνδυασμός κεντρικών αποθεμάτων της ΕΕ με τη συνδρομή των κρατών-μελών.
Στην κατεύθυνση αυτή, η Κομισιόν προτείνει τη σύσταση ενός «κέντρου συντονισμού κρίσεων», που θα λειτουργεί στο πλαίσιο του Κέντρου Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ERCC).
Η κ. Μινζάτου σχολιάζει ότι η συζήτηση για την αύξηση των αμυντικών δαπανών και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι «οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος». Όπως επισημαίνει, «δεν μπορείτε να έχετε άμυνα χωρίς ετοιμότητα, ούτε μια πράσινη Ευρώπη αγνοώντας τις πράσινες φιλοδοξίες της ΕΕ».
Χρηματοδότηση και επόμενα βήματα
Το σχέδιο προτείνει την επανεξέταση των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι μηχανισμοί αυτοί θα μπορούν να επεκταθούν και να προσαρμοστούν στις εξελισσόμενες απειλές.
Για τη θεσμοθέτηση των μέτρων, η Επιτροπή εξετάζει μια νέα νομοθετική πρωτοβουλία που θα καθορίζει πρότυπα και μετρήσιμους μακροπρόθεσμους στόχους ετοιμότητας.
