Σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ του Axios, η Ουάσινγκτον έχει παρουσιάσει στην Ουκρανία ένα σχέδιο ειρήνης, το οποίο περιγράφεται ως η «τελική πρόταση» του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Στο επίκεντρο της πρότασης βρίσκεται η αναγνώριση από τις ΗΠΑ της ρωσικής κυριαρχίας σε ουκρανικά εδάφη που βρίσκονται υπό ρωσικό έλεγχο από το 2022, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας.
Το έγγραφο, που αποτελείται από μία σελίδα, παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα σε Ουκρανούς αξιωματούχους στο Παρίσι. Ο Λευκός Οίκος φέρεται να δηλώνει πως αν δεν υπάρξει συμφωνία σύντομα, είναι διατεθειμένος να αποχωρήσει από τις διαπραγματεύσεις.
Η πρόταση απαιτεί σημαντικές υποχωρήσεις από την πλευρά του Ουκρανού προέδρου Ζελένσκι, ο οποίος μέχρι σήμερα αρνείται να αναγνωρίσει τη ρωσική κυριαρχία τόσο στην Κριμαία όσο και σε περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας.
Παράλληλα, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν εμφανίζεται πρόθυμος να διατηρηθούν οι υφιστάμενες γραμμές μετώπου, αλλά απορρίπτει άλλα σημεία του σχεδίου, όπως η εγκατάσταση ειρηνευτικής δύναμης από την Ευρώπη στην Ουκρανία.
Τι προβλέπει το σχέδιο για τις δύο πλευρές
Ρωσία:
-
Επίσημη αναγνώριση της κυριαρχίας της στην Κριμαία από τις ΗΠΑ.
-
Άτυπη αποδοχή του ελέγχου σε Λουχάνσκ, Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια.
-
Διαβεβαίωση ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, με ανοιχτό το ενδεχόμενο ένταξής της στην Ε.Ε.
-
Σταδιακή άρση των κυρώσεων από το 2014.
-
Διεύρυνση της οικονομικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα στην ενέργεια και τη βιομηχανία.
Ουκρανία:
-
Ασφαλιστικές εγγυήσεις από ευρωπαϊκές (και ίσως μη ευρωπαϊκές) χώρες – χωρίς σαφή ρόλο των ΗΠΑ.
-
Ανάκτηση μικρού μέρους της περιφέρειας του Χάρκοβο.
-
Ελεύθερη ναυσιπλοΐα στον ποταμό Δνείπερο.
-
Αποζημιώσεις και οικονομική ενίσχυση για ανοικοδόμηση – χωρίς προσδιορισμό της χρηματοδότησης.
Επιπλέον στοιχεία της πρότασης
Το σχέδιο προβλέπει πως ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια θα παραμείνει ουκρανικός αλλά θα τελεί υπό αμερικανική διαχείριση, εξασφαλίζοντας ηλεκτρική ενέργεια και για τις δύο χώρες. Περιλαμβάνει επίσης συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας για την εκμετάλλευση ορυκτών κοιτασμάτων, με υπογραφή που σχεδιάζεται για την Πέμπτη.
Η πρόταση παρουσιάστηκε μετά από τετράωρη συνάντηση του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, με τον Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος πρότεινε προσωρινή παύση των εχθροπραξιών στα σημερινά όρια του μετώπου, ως ένδειξη πρόθεσης για ειρήνη. Ευρωπαίοι διπλωμάτες, ωστόσο, διατηρούν επιφυλάξεις.
Επόμενα βήματα
Ο Γουίτκοφ αναμένεται να μεταβεί ξανά στη Μόσχα για νέες συνομιλίες με τον Πούτιν. Την ίδια ώρα, η Ουάσινγκτον σχεδιάζει να εκπροσωπηθεί από τον Κιθ Κέλογκ στις συνομιλίες στο Λονδίνο, με Ουκρανούς, Γάλλους, Γερμανούς και Βρετανούς αξιωματούχους. Ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο δεν θα παραστεί, αλλά δήλωσε ότι οι συνομιλίες θα συνεχιστούν.
Αμερικανικές πηγές επισημαίνουν πως συζητείται και ένα σενάριο προσωρινής εκεχειρίας διάρκειας 30 ημερών, αντί για άμεση εφαρμογή πλήρους ειρηνευτικής συμφωνίας.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, τόνισε: «Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και ελπίζουμε ότι κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση».
