Της Δάφνης Γρηγοριάδη, Οικονομικής Αναλύτριας
Η πρόσφατη ανακοίνωση των οικονομικών μέτρων ύψους 1,1 δισεκατομμυρίων ευρώ από την ελληνική κυβέρνηση αποτελεί μία απάντηση στις αυξανόμενες πληθωριστικές πιέσεις και τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά. Στόχος των μέτρων είναι η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων μόνιμου χαρακτήρα.
Αρχικά να επισημάνουμε πώς κάθε τι που συμβάλει στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών είναι σε σωστή κατεύθυνση. Τα μέτρα περιλαμβάνουν την επιστροφή ενός ενοικίου στους ενοικιαστές. Όπως καταδεικνύεται από τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, το μέσο μηνιαίο ενοίκιο ανέρχεται σε 255 ευρώ, ποσό που είναι εξαιρετικά χαμηλό για τις σημερινές συνθήκες της αγοράς. Τα 255 ευρώ μίσθωμα τον μήνα είναι τιμή επαρχίας 35 τετραγωνικών μέτρων προ 13 ετών. Ο αριθμός αυτός δεν αντανακλά την πραγματικότητα του σήμερα των ενοικίων στις αστικές περιοχές, οι οποίες έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, υπερβαίνοντας τους μέσους μισθούς σε πολλές περιοχές ιδίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Αυτό καταδεικνύει τη διάσταση μεταξύ των δηλωθέντων ενοικίων και των πραγματικών, και φυσικά τη φοροδιαφυγή που επικρατεί στην αγορά ακινήτων.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι ακριβώς λόγω των χαμηλών δηλωμένων μισθωμάτων δεν αναμένεται να χρησιμοποιηθεί το σύνολο του φετινού προϋπολογισμού των 230 εκατομμυρίων ευρώ για την επιστροφή του ενοικίου στους ενοικιαστές. Αυτό δημιουργεί την δυνατότητα για ανακατανομή των αδιάθετων κονδυλίων σε άλλες αναγκαίες ενισχύσεις. Ειδικότερα, το περίσσευμα των χρημάτων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την ενίσχυση άλλων κοινωνικών ή οικονομικών προγραμμάτων που είναι εξίσου κρίσιμα σε μια περίοδο οικονομικών πιέσεων και αβεβαιότητας.
Η ακριβή στέγη, το βασικό πρόβλημα στην Ελλάδα παραμένει: Τα ενοίκια σε πολλές περιοχές της χώρας ξεπερνούν τους μέσους μισθούς, με αποτέλεσμα οι πολίτες να αντιμετωπίζουν δυσκολία στην κάλυψη των βασικών τους αναγκών. Η μακροπρόθεσμη λύση βρίσκεται στην αύξηση της προσφοράς κατοικιών. Αυτό απαιτεί σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά ακινήτων, όπως η αξιοποίηση των δημόσιων ακινήτων, που αυτή τη στιγμή παραμένουν αναξιοποίητα. Πέρα από αυτό, η εφαρμογή πρακτικών που αφορούν τον έλεγχο των ενοικίων, όπως πλαφόν στα ενοίκια με ταυτόχρονη φορολογική ελάφρυνση για τους ιδιοκτήτες που διατηρούν χαμηλά τα ενοίκια, είναι μια στρατηγική που εφαρμόζεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και θα μπορούσε να ενσωματωθεί στην ελληνική αγορά για τη δημιουργία πιο βιώσιμων συνθηκών στην αγορά.
Η ενίσχυση των συνταξιούχων με το βοήθημα των 250 ευρώ είναι μια ακόμα θετική κίνηση του πακέτου, καθώς αποσκοπεί στη στήριξη ενός από τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς της κοινωνίας, αυτού των ηλικιωμένων, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην κάλυψη των βασικών τους αναγκών λόγω των περιορισμένων συντάξεων και του αυξανόμενου κόστους ζωής. Το μέτρο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία σε μια περίοδο όπου η ακρίβεια και ο πληθωρισμός πιέζουν έντονα τα νοικοκυριά, καθιστώντας τη στήριξη των συνταξιούχων πιο αναγκαία από ποτέ.
Το βοήθημα των 250 ευρώ δεν επηρεάζει μόνο τους συνταξιούχους, αλλά έχει και έμμεσο αντίκτυπο σε άλλες κοινωνικές ομάδες. Πολλοί ενεργοί πολίτες, κυρίως νέοι ή άτομα που βρίσκονται σε οικονομικά δύσκολη θέση, εξαρτώνται από την οικονομική στήριξη των ηλικιωμένων μελών της οικογένειάς τους. Αυτά τα άτομα συχνά δέχονται χρηματική συνεισφορά από τους συνταξιούχους γονείς ή παππούδες τους προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις καθημερινές τους ανάγκες. Στον αντίποδα οφείλουμε να επισημάνουμε ότι πέρα από τα οικονομικά κριτήρια έχει τεθεί και ηλικιακό κάτι που αφήνει εκτός συνταξιούχους κάτω των 65 ετών.
Η αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) είναι μία σημαντική πτυχή του οικονομικού πακέτου. Η ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων είναι στρατηγικά αναγκαία σε περιόδους γεωπολιτικής αβεβαιότητας όπου μειώνεται η όρεξη για ιδιωτικές επενδύσεις. Η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων μπορεί να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα σε τομείς όπως οι υποδομές, η τεχνολογία και η πράσινη οικονομία. Σύμφωνα Η αύξηση του ΠΔΕ μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη, δημιουργώντας θετικούς πολλαπλασιαστές στην οικονομία, το οποίο θα ενθαρρύνει και ιδιωτικές επενδύσεις στο μέλλον.
