Οι διπλωματικές διεργασίες για τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία επιταχύνονται. Στο Λονδίνο πραγματοποιήθηκαν συνομιλίες μεταξύ εκπροσώπων από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ουκρανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ, αναμένεται να συναντήσει για τέταρτη φορά τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ ο Τραμπ υποστηρίζει πως η Μόσχα έχει δώσει το “πράσινο φως” για συμφωνία και απομένει η έγκριση από τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
«Νομίζω ότι έχουμε συμφωνήσει με τη Ρωσία», δήλωσε ο Τραμπ, προσθέτοντας ότι οι διαπραγματεύσεις με τον Ζελένσκι είναι πιο δύσκολες απ’ ό,τι περίμενε.
Ο Ζελένσκι από την πλευρά του αντιμετωπίζει ισχυρές πιέσεις στο εσωτερικό. Η αντιπολίτευση απαιτεί να ενημερώσει τη Βουλή για τις διαπραγματεύσεις και ειδικά για τη συμφωνία με τις ΗΠΑ που αφορά τους φυσικούς πόρους της χώρας. Πολλοί Ουκρανοί βουλευτές δηλώνουν πως είναι στο σκοτάδι για το περιεχόμενο των συνομιλιών και εκφράζουν ανησυχίες για την έλλειψη διαφάνειας.
Παρά τις προσπάθειες του Τραμπ, το αμερικανικό σχέδιο παρουσιάζει αρκετές ασάφειες και δεν έχει ακόμη πάρει ξεκάθαρη μορφή. Αρχικά προτεινόταν άμεση εκεχειρία 30 ημερών χωρίς όρους και κατόπιν διαπραγματεύσεις για μια μόνιμη συμφωνία. Η Ουκρανία είχε συμφωνήσει σε αυτή τη βάση, αποδεχόμενη ακόμη και την προσωρινή απόσυρση από την απαίτηση για μακροπρόθεσμες εγγυήσεις ασφαλείας.
Ωστόσο, η Ρωσία επέμεινε πως δεν μπορεί να υπάρξει τέλος στον πόλεμο χωρίς να αντιμετωπιστούν βαθύτερα ζητήματα, όπως η επέκταση του ΝΑΤΟ και η ανεξαρτησία της Ουκρανίας, την οποία θεωρεί απειλή για την ασφάλειά της.
Οι ΗΠΑ φαίνεται να υιοθετούν αυτή τη ρωσική οπτική και επεξεργάζονται ένα νέο πλάνο. Σύμφωνα με διαρροές, η Ρωσία θα σταματήσει τις επιχειρήσεις στο μέτωπο και θα εγκαταλείψει την προσπάθεια να καταλάβει το υπόλοιπο των τεσσάρων περιφερειών (Λουχάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια, Χερσώνα). Σε αντάλλαγμα, οι ΗΠΑ ενδέχεται να αναγνωρίσουν την de facto ρωσική κατοχή αυτών των περιοχών και να αποδεχτούν επίσημα την Κριμαία ως ρωσικό έδαφος. Επιπλέον, η Ουκρανία θα πρέπει να εγκαταλείψει την πορεία ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Στο ίδιο πλαίσιο, εξετάζεται το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να αναλάβουν τη διαχείριση του πυρηνικού σταθμού στη Ζαπορίζια και να παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια και στις δύο πλευρές.
Ωστόσο, παραμένουν πολλά ανοιχτά ζητήματα: οι νόμοι των ΗΠΑ καθιστούν νομικά περίπλοκη την αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικής, δεν έχει γίνει καμία πρόβλεψη για περιορισμό της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία – κάτι που η Ρωσία θεωρεί απαραίτητο – ούτε για αποστρατιωτικοποίηση της χώρας, μία από τις πάγιες απαιτήσεις της Μόσχας.
Η Ουκρανία ενδέχεται να αποκοπεί από το ΝΑΤΟ, αλλά θα μπορούσε να ενταχθεί στην ΕΕ, και δεν αποκλείεται να σταλεί ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη στα δυτικά της χώρας. Δεν είναι σαφές όμως αν οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν κάτι τέτοιο ή πώς θα αρθούν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια εξαιρετικά περίπλοκη διαδικασία. Ο Ζελένσκι έχει ήδη δηλώσει πως δεν πρόκειται να αναγνωρίσει την Κριμαία ως ρωσική, ενώ και οι ευρωπαϊκές χώρες τονίζουν πως κάτι τέτοιο παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.
Η Ουκρανία επιμένει σε συντεταγμένες διαπραγματεύσεις μετά από εκεχειρία υπό όρους. Οι ΗΠΑ αναζητούν μια γρήγορη λύση. Η Ρωσία απαιτεί πιο βαθιά συμφωνία. Μέχρι στιγμής, οι θέσεις των πλευρών μοιάζουν ακόμη μακρινές. Όπως λέγεται στη διπλωματία, «τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί, μέχρι να συμφωνηθούν όλα» – και αυτή η στιγμή δεν φαίνεται να έχει φτάσει ακόμη.
