Ο «πόλεμος των δασμών», τον οποίο ξεκίνησε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ πλήττει καίρια -σε πρώτη φάση- εγχώριους μικρούς και μεγάλους παραγωγούς αγροτικών και γαλακτοκομικών προϊόντων που εξάγουν στις ΗΠΑ. «Τυχερές» στέκονται συγκεκριμένες ελληνικές εταιρείες που έχουν εργοστάσια στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. Η εγχώρια οικονομία στο σύνολό της, όμως, ενδέχεται να δεχτεί σφοδρό πλήγμα σε επόμενο στάδιο με «φρένο» στους ρυθμούς ανάπτυξης και νέο «κύμα» ακρίβειας.
Ο εγχώριος αγροδιατροφικός τομέας είναι ο πρώτος που θα δεχτεί τις συνέπειες, καθώς εκπροσωπεί το 31% των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ. Συνολικά, η αξία των εξαγωγών της χώρας μας στις Ηνωμένες Πολιτείες διαμορφώθηκε στα 2,411 δισ. ευρώ, το 2024, βάσει στοιχείων του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), με τις ΗΠΑ να συνιστούν τον πέμπτο μεγαλύτερο εξαγωγικό προορισμό για τα ελληνικά προϊόντα. Μάλιστα, το ισοζύγιο ήταν πλεονασματικό με τις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων να διαμορφώνονται στα 2,16 δισ. ευρώ.
Τα ελληνικά προϊόντα που πλήττουν οι δασμοί Τραμπ
Η επιβολή δασμών, λοιπόν, επηρεάζει αρχικά προϊόντα όπως το ελαιόλαδο, οι επιτραπέζιες ελιές, τα γαλακτοκομικά, ιδιαίτερα τη φέτα, το κρασί, ακόμη και την κομπόστα ροδάκινου, τα οποία συνιστούν τα κορυφαία ελληνικά στη συγκεκριμένη αγορά.
Τα συγκεκριμένα προϊόντα κινδυνεύουν άμεσα με απώλεια της ανταγωνιστικότητάς τους στις ΗΠΑ, αφού είναι δύσκολο να απορροφηθούν δασμοί τέτοιου μεγέθους από τους ενδιάμεσους «κρίκους» της αγοράς πριν τα Ελληνικά προϊόντα φτάσουν στα Αμερικανικά ράφια.
Με άλλα λόγια, τα εγχώρια προϊόντα θα είναι πλέον ακριβότερα για τους Αμερικανούς και ως εκ τούτου λιγότερο ανταγωνιστικά, παρά τις όποιες προσπάθειες ενδεχομένως γίνουν από τις ελληνικές επιχειρήσεις και τους αντιπροσώπους – διανομείς των ελληνικών προϊόντων στις ΗΠΑ να «καλύψουν» μέρος της δασμολογικής επιβάρυνσης.
Αυτό πρακτικά θα σημάνει συρρίκνωση της ζήτησης ελληνικών αγροδιατροφικών, όπως και βιομηχανικών, προϊόντων στις Ηνωμένες Πολιτείες και άρα μείωση των εξαγωγών της χώρας μας προς την αμερικανική ήπειρο, προκαλώντας «πονοκεφάλους» στις εγχώριες επιχειρήσεις.
Το «τσουνάμι» που προκαλούν οι δασμοί Τραμπ
Ο «πονοκέφαλος» αυτός όμως δεν αποκλείεται να γίνει ακόμη μεγαλύτερος, καθώς το «τσουνάμι» που προκαλεί η «στρατηγική» του Ντόναλντ Τραμπ είναι πιθανό να ενεργοποιήσει ένα «εφιαλτικό» σενάριο: Η επιβολή δασμών στην Ε.Ε. πλήττει με σφοδρότητα τη Γερμανία, η οποία εξάγει προς τις ΗΠΑ αγαθά αξίας 157,7 δισ. ευρώ, την Ιταλία με εξαγωγές αξίας 67,3 δισ. ευρώ και τη Γαλλία που εξήγαγε 43,9 δισ. ευρώ, με τις τρεις αυτές χώρες να έχουν ποσοστό σχεδόν 50% των εξαγωγών της Ε.Ε. προς τις ΗΠΑ (στοιχεία 2023).
Αν οι εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ συρρικνωθούν δραματικά, λόγω ακριβώς του ότι τα προϊόντα τους θα καταστούν λιγότερο ανταγωνιστικά στην αμερικανική ήπειρο, τότε θα περιοριστεί εξίσου και η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών σε αυτές τις ευρωπαϊκές αγορές. Και αυτό γιατί ενδέχεται αρκετοί τομείς της οικονομίας τους να εμφανίσουν πολύ χαμηλότερα έσοδα.
Γερμανία, Ιταλία και Γαλλία όμως, συνιστούν παράλληλα και βασικούς εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας εντός της ΕΕ, με τη χώρα μας να εξάγει σχεδόν το 65% των προϊόντων της προς τις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αν λοιπόν οι οικονομίες τους αποδυναμωθούν τότε και η χώρα μας ενδεχομένως να χάσει μεγάλα μερίδια από βασικούς πελάτες των προϊόντων της.
Όπως και να έχει θα κάνει την εμφάνισή του ένα φαινόμενο «ντόμινο» που θα φέρει τα πάνω- κάτω στη λειτουργία της αγοράς όπως τη γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Η επικίνδυνη εξέλιξη και το θετικό στοιχείο
Άλλωστε, οι επιπτώσεις των δασμών δεν περιορίζονται μόνο σε οικονομικό επίπεδο για τη χώρα μας και τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, αλλά σε βάθος χρόνου, επεκτείνονται και σε κοινωνικό: Μια ενδεχόμενη μείωση των εξαγωγών θα επιφέρει απώλειες εισοδήματος στους Έλληνες παραγωγούς και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό -και όχι μόνον- τομέα βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα.
Αυτό με τη σειρά του ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση της απασχόλησης, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές, επιδεινώνοντας περαιτέρω τη θέση των ήδη επιβαρυμένων τοπικών οικονομιών.
Με τον «πόλεμο των δασμών» να έχει αρχίσει, τα πράγματα μπορούν να πάρουν ακόμη πιο επικίνδυνη τροπή εάν η ΕΕ από την πλευρά της απαντήσει και αυτή με μέτρα, αντίστοιχα των δασμών των ΗΠΑ.
Τότε νέες πληθωριστικές πιέσεις θα πρέπει να θεωρούνται αναπόφευκτες στα αγροδιατροφικά προϊόντα, με μεγάλους «χαμένους» τους ίδιους τους καταναλωτές, καθώς θα επηρεαστεί αρνητικά και η ανάπτυξη τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρωζώνης γενικότερα.
Αν επί του παρόντος μπορεί να διακρίνει κάποιος κάτι θετικό μέσα σε αυτό το «θολό τοπίο» είναι η ραγδαία πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Μια τάση που -εάν και εφόσον συνεχιστεί- θα μειώσει και τις τιμές τόσο στη λιανική πώληση των καυσίμων, όσο και στο ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ θα περιορίσει και το κόστος παραγωγής.
