Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέμεινε στην «αισιόδοξη εκτίμησή» του για την απόφαση να επιβάλει δασμούς ύψους 10% έως 50% στις εισαγωγές από 185 χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά τη βουτιά που σημείωσε η Wall Street την Πέμπτη. «Νομίζω ότι πηγαίνει πολύ καλά. Οι αγορές θα εκτοξευθούν, οι μετοχές θα εκτοξευθούν, η χώρα θα εκτοξευθεί», είπε φεύγοντας από τον Λευκό Οίκο, σε ερώτηση για τη χρηματιστηριακή κατάρρευση που στοίχισε πάνω από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, ξεπερνώντας και τις απώλειες της πανδημίας.
Η ανακοίνωση των νέων δασμών προκάλεσε παγκόσμια αναταραχή. Ο δείκτης Dow Jones σημείωσε πτώση άνω των 1.600 μονάδων, καθώς οι επενδυτές σε όλο τον κόσμο αντέδρασαν με μαζικές πωλήσεις.
Παρά τη σύγχυση, ο Τραμπ συνέκρινε την απόφασή του με μια «εγχείρηση» που ο ασθενής – δηλαδή η χώρα – χρειάζεται, λέγοντας πως «Νομίζω ότι πάει πολύ καλά. Έχουμε μια εγχείρηση, όπως όταν ένας ασθενής χειρουργείται και είναι ένα μεγάλο πράγμα. Είπα ότι έτσι ακριβώς θα γίνει».
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι δασμοί θα λειτουργήσουν ως κίνητρο για τεράστιες επενδύσεις στην Αμερική, καθώς οι εταιρείες θα θελήσουν να μεταφέρουν την παραγωγή τους εντός των ΗΠΑ ώστε να αποφύγουν τους επιπλέον φόρους. «Ο υπόλοιπος κόσμος θέλει να δει αν υπάρχει κάποιος τρόπος να κάνουν μια συμφωνία», ανέφερε. Στη συνέχεια, δήλωσε στο Air Force One πως οι δασμοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν διαπραγματευτικό εργαλείο με άλλες χώρες, ανάλογα με τις ανταλλαγές που μπορούν να προσφέρουν.
Ο Τραμπ υποστήριξε ότι για χρόνια οι ΗΠΑ ήταν θύματα εκμετάλλευσης και τώρα είναι ώρα να αλλάξει αυτό. «Για πολλά χρόνια, χειριζόμασταν λάθος τη μπάλα και θα το δείτε, νομίζω ότι θα είναι απίστευτο», είπε καθώς αναχωρούσε για τουρνουά γκολφ στο Ντοράλ της Φλόριντα.
«Πηγαίνει πολύ καλά» ήταν η πρώτη του αντίδραση, ενώ οργανισμοί όπως το ΔΝΤ έκρουσαν τον «κώδωνα» για την παγκόσμια οικονομία.
Η διεθνής αντίδραση ήταν έντονη. Η Κίνα έκανε λόγο για «τραμπουκισμό» από πλευράς ΗΠΑ, η ΕΕ υποσχέθηκε «ισχυρά» αντίμετρα και ο Μακρόν κάλεσε σε πάγωμα επενδύσεων στις ΗΠΑ. Άλλες χώρες, όπως η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο, κράτησαν πιο ήπιους τόνους, επιλέγοντας να αφήσουν ανοιχτό το ενδεχόμενο διαλόγου αντί να προβούν σε αντίποινα.
Η Κίνα, η οποία αποτελεί βασικό εξαγωγέα στις ΗΠΑ, ανακοίνωσε ήδη αντίμετρα που ενδέχεται να μετακυλίσουν κόστος στους Αμερικανούς καταναλωτές. Οι δασμοί περιλαμβάνουν 34% στα κινεζικά προϊόντα, 20% στην ΕΕ, 24% στην Ιαπωνία και 25% στη Νότια Κορέα.
Αναλυτές και οργανισμοί όπως η Fitch και το ΔΝΤ εξέφρασαν έντονη ανησυχία. Ο μέσος δασμός στις ΗΠΑ έφτασε στο υψηλότερο σημείο του τελευταίου αιώνα, σύμφωνα με τη Fitch, ενώ η επικεφαλής του ΠΟΕ προειδοποίησε για πιθανή μείωση του παγκόσμιου εμπορίου κατά 1%.
Το επιχειρηματικό κλίμα έχει ήδη επιδεινωθεί, με τις αγορές να αντιδρούν έντονα: ο S&P 500 υποχώρησε 3,7%, ο STOXX Europe 600 έπεσε 2,7% και η Ασία ακολούθησε με απώλειες. Το πετρέλαιο σημείωσε πτώση άνω των 2 δολαρίων ανά βαρέλι. Η Goldman Sachs εκτίμησε ότι τα μέτρα θα επιβαρύνουν την παγκόσμια ανάπτυξη και θα οδηγήσουν τη Fed σε πιο επιθετική μείωση επιτοκίων, με τον Ashish Shah να δηλώνει πως «το βλέπουμε αυτό ως ένα είδος αναπτυξιακού σοκ… αυτό θα είναι ένα χτύπημα για τους Αμερικανούς καταναλωτές».
Η Ευρώπη, από την πλευρά της, εξετάζει στοχευμένα αντίποινα με πολιτικό συμβολισμό, όπως δασμούς σε ουίσκι και Harley-Davidson, ενώ μελετά και την επιβολή φόρου στους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς, όπως η Google και η Apple, προκειμένου να ασκήσει πίεση στις ΗΠΑ.
