Της Κορίνας Τριανταφύλλου
Η αναβάθμιση του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας και η νέα Γραμματεία υπό την προσωπική εποπτεία του Κυριάκου Μητσοτάκη
Εισαγωγή
Σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων και υβριδικών απειλών, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε την αναβάθμιση του θεσμού του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας σε μια νέα, πιο ευέλικτη και οργανωμένη δομή: τη Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας. Το νέο αυτό σχήμα θα λειτουργεί υπό την άμεση εποπτεία του ιδίου, ενισχύοντας τον επιτελικό ρόλο του Μεγάρου Μαξίμου στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας της χώρας.
Η Επιλογή του Θάνου Ντόκου
Ο Θάνος Ντόκος, ένας από τους πιο αναγνωρισμένους διεθνολόγους στην Ελλάδα, ανέλαβε επισήμως Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας μετά την παραίτηση του Αλέξανδρου Διακόπουλου. Με ακαδημαϊκή πορεία στο Πανεπιστήμιο Cambridge και ερευνητική εμπειρία σε Harvard και Φρανκφούρτη, έχει διατελέσει επιστημονικός υπεύθυνος στο Υπουργείο Άμυνας και σύμβουλος στο ΥΠΕΞ για θέματα ΝΑΤΟ. Η εμπειρία του στο ΕΛΙΑΜΕΠ και η ευρύτητα των γνώσεών του τον καθιστούν κατάλληλο για το ρόλο που τώρα εξελίσσεται θεσμικά.
Τοποθετήσεις Ντόκου για την Τουρκία και την Ανατολική Μεσόγειο:
🔹 Συνεκμετάλλευση ενεργειακών πόρων
• Τι είπε: Ο Θάνος Ντόκος είχε αναφέρει ότι η συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα μπορούσε να εξεταστεί, εφόσον προηγηθεί νομική οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ μέσω διεθνούς δικαιοδοτικού οργάνου (όπως το Διεθνές Δικαστήριο).
• Αντιδράσεις: Η άποψη αυτή παρερμηνεύτηκε από πολλούς ως αποδοχή “παραχώρησης” κυριαρχικών δικαιωμάτων, προκαλώντας πολιτική και δημόσια κατακραυγή.
• Διευκρίνιση του ίδιου: Ξεκαθάρισε ότι μιλούσε θεωρητικά και νομικά, όχι πολιτικά, και μόνο μετά από προσφυγή στη Χάγη και νομική κατοχύρωση των ελληνικών δικαιωμάτων.
🔹 Υφαλοκρηπίδα και ελληνικά νησιά
• Ο Ντόκος έχει υπογραμμίσει σε δηλώσεις του ότι τα ελληνικά νησιά στο Ανατολικό Αιγαίο δεν μπορεί να θεωρούνται εγκλωβισμένα σε τουρκική υφαλοκρηπίδα, απορρίπτοντας τουρκικές αξιώσεις που περιορίζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών.
🔹 Επίσκεψη Χάφταρ στην Ελλάδα (2020)
• Ορισμένα μέσα τον επέκριναν για τοποθετήσεις του κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Λίβυου στρατηγού Χάφταρ στην Αθήνα, σημειώνοντας ότι οι θέσεις του φάνηκαν “ρεαλιστικές έως και επιφυλακτικές” για την ελληνική στήριξη στον Χάφταρ.
• Ο ίδιος διευκρίνισε ότι δεν μιλούσε εκ μέρους της κυβέρνησης και ότι οι δηλώσεις του παρερμηνεύθηκαν.
Από τον Σύμβουλο στη Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας
Η νέα Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας δεν αποτελεί απλώς αναβάθμιση ενός προσώπου αλλά θεσμική τομή. Πρόκειται για έναν ευέλικτο και επιτελικό μηχανισμό που έχει ως στόχο να παρακολουθεί και να συντονίζει την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών, όπως οι μεταναστευτικές ροές, οι κυβερνοεπιθέσεις και η παραπληροφόρηση. Σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό, η ασφάλεια είναι θεμέλιο της εθνικής ευημερίας και κυριαρχίας και δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς στρατηγική, οργάνωση και χρηματοδότηση.
Δικαιοδοσίες και Ρόλος της Γραμματείας
Η νέα δομή θα έχει διευρυμένες αρμοδιότητες, μεταξύ των οποίων:
• Εκπόνηση και εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας.
• Συντονισμός υπουργείων και άλλων φορέων για την ενιαία πολιτική ασφάλειας.
• Διαχείριση κρίσεων και παρακολούθηση απειλών (στρατιωτικών, κυβερνοχώρου, παραπληροφόρησης).
• Άμεση επικοινωνία και λογοδοσία στον Πρωθυπουργό.
Με αυτόν τον τρόπο, ο ρόλος του Συμβούλου μετατρέπεται σε στρατηγικό-διοικητικό, επιτρέποντας στο κράτος να ανταποκρίνεται ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά στις προκλήσεις.
Πλεονεκτήματα της Απόφασης
Η αναδιάρθρωση αυτή προσφέρει πολλαπλά οφέλη:
• Προσωπική εποπτεία από τον Πρωθυπουργό, γεγονός που αυξάνει τη σημασία του θεσμού.
• Επιτελική ταχύτητα και ευελιξία στην αντιμετώπιση υβριδικών απειλών.
• Στρατηγικός συντονισμός ανάμεσα σε Άμυνα, Εξωτερικά και λοιπούς κρίσιμους τομείς.
• Διεθνοποίηση της πολιτικής ασφάλειας, με τη συμβολή προσώπων όπως ο Θάνος Ντόκος.
• Αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας, όπως επιδιώκει ο Πρωθυπουργός.
Προβληματισμοί και Κίνδυνοι
Ωστόσο, η συγκέντρωση ευθύνης στο νέο όργανο εγείρει και σοβαρούς προβληματισμούς:
• Αποδυνάμωση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, καθώς αρμοδιότητες μετατοπίζονται προς το Μαξίμου.
• Επιφυλάξεις από τον Υπουργό Νίκο Δένδια, που ενδεχομένως βλέπει περιορισμό της επιρροής του.
• Πιθανές επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και σύγχυση ρόλων.
• Πολιτικό ρίσκο σε περίπτωση αστοχίας ή αποτυχίας στην εφαρμογή της νέας δομής.
Πολιτική Εξοπλισμού και Οικονομία
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε επίσης πως η ενίσχυση της άμυνας δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τη δημοσιονομική ανάταξη. Η οικονομική σταθερότητα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι προϋπόθεση για μια βιώσιμη και αποτελεσματική πολιτική άμυνας. Αυτή η σύνδεση μεταξύ οικονομίας και εθνικής κυριαρχίας αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής του.
Συμπέρασμα
Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα εποχή στον τομέα της ασφάλειας. Ο Θάνος Ντόκος και η νέα Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας καλούνται να εφαρμόσουν μια πιο ενιαία, συντονισμένη και ευέλικτη πολιτική ασφάλειας, αντιμετωπίζοντας τις απειλές της νέας εποχής. Ο Πρωθυπουργός, προετοιμαζόμενος ακόμα και για τις πιο δύσκολες συνθήκες, δεν στοχεύει στον πόλεμο, αλλά στην ειρήνη μέσω ισχύος, συντονισμού και στρατηγικής ετοιμότητας.
