Σαφές και αυστηρό μήνυμα προς τη Λιβύη και την Τουρκία στέλνουν οι Βρυξέλλες μέσω του προσχεδίου συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, χαρακτηρίζοντας το τουρκολιβυκό μνημόνιο «άκυρο» και υπογραμμίζοντας ότι «δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη».
Σύμφωνα με το προσχέδιο, η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης διατυπώνεται ως εξής:
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας–Λιβύης για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας Δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομες συνέπειες για τρίτα κράτη».
Η ελληνική πλευρά θεωρεί την εξέλιξη αυτή διπλωματική επιτυχία, καθώς ήδη από την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ξεκαθαρίσει:
«Θα πρέπει να υπάρξουν “ρητές αναφορές και για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο”».
Ο ίδιος συμπλήρωσε:
«Η Ελλάδα θα ζητήσει και πιστεύω ότι θα το πετύχει να συμπεριληφθούν στα συμπεράσματα ρητές αναφορές στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019. Κρίνουμε ότι η επανάληψη αυτού του ευρωπαϊκού μηνύματος στην τρέχουσα συγκυρία είναι απολύτως απαραίτητη, έτσι ώστε να καταστεί σαφές και στην Τουρκία, αλλά και στη Λιβύη, ότι το μνημόνιο αυτό, το οποίο υπεγράφη, δεν έχει ουσιαστικά καμία πρακτική και νομική αξία».
Εκτός από τη νομική ακυρότητα του μνημονίου, ο πρωθυπουργός τόνισε και την πρόθεση της Αθήνας να συνεργαστεί με τις λιβυκές αρχές για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών.
Η ανησυχία για την κατάσταση στη Λιβύη ενισχύεται και από την επιστολή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προς τους 27 ηγέτες της Ε.Ε., στην οποία επισημαίνεται η αυξανόμενη πίεση από τις μεταναστευτικές ροές προς την Κρήτη μέσω Λιβύης.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων, αναμένεται να δηλώσει:
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέτασε την ανησυχητική κατάσταση στη Λιβύη και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της τόσο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια όσο και για τις μεταναστευτικές ροές. Επαναβεβαιώνει τη σταθερή στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη Λιβύη και την Αποστολή Υποστήριξης των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη για την προώθηση της εθνικής συμφιλίωσης, της θεσμικής ενότητας και ενός διαφανούς, χωρίς αποκλεισμούς διαλόγου, που θα βασίζεται στην κυριότητα και τη συναίνεση των ίδιων των Λίβυων».
