Τα 6,75 δις ευρώ έφτασε ο όγκος των άμεσων ξένων επενδύσεων το 2024, αυξημένος κατά 41,3% από το 2023, γεγονός που συνιστά τη δεύτερη καλύτερη επίδοση της τελευταίας εικοσαετίας επισημαίνει ο Δημήτρης Σκάλκος, Γενικός Γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας σε μια εκ βαθέων συνέντευξη στην ηλεκτρονική εφημερίδα «Attica Times» και την Οικονομική Αναλύτρια Δάφνη Γρηγοριάδη.
Ποιες είναι οι βασικές στρατηγικές που σχεδιάζετε για την ενίσχυση της παρουσίας των ελληνικών προϊόντων σε αγορές του εξωτερικού και πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε τα εμπόδια που δημιουργούν οι δασμοί;
Ο κατακερματισμός του διεθνούς εμπορίου και η αυξημένη οικονομική αβεβαιότητα αναμφίβολα διαμορφώνουν ένα δυσμενές πλαίσιο στο οποίο πρέπει να προσαρμοστούμε ώστε να μετριάσουμε τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία μας, κινούμενοι σε τρεις κατευθύνσεις. Πρώτον, συνδιαμορφώνουμε με τους ευρωπαίους εταίρους μας την κοινή μας στάση και ταυτόχρονα αξιολογούμε τις άμεσες επιπτώσεις σε συνεργασία με τους παραγωγικούς μας φορείς. Δεύτερον, ενισχύουμε τις διμερείς εμπορικές μας σχέσεις με τρίτες χώρες (στα Βαλκάνια, την Ανατολική Ευρώπη, τις χώρες της Μερκοσούρ, την Κεντρική και τη Νοτιοανατολική Ασία, τις χώρες του Κόλπου, τη Βόρεια Αφρική). Τρίτον, προωθούμε σειρά θεσμικών παρεμβάσεων για την προώθηση του εξαγωγικού εμπορίου, όπως με την υλοποίηση του Οδικού Χάρτη Διευκόλυνσης Εμπορίου 2022-2026. Παράλληλα σχεδιάζουμε για πρώτη φορά πενταετές ολοκληρωμένο στρατηγικό πλάνο για την ενίσχυση της εξωστρέφειας της οικονομίας στο νέο οικονομικό περιβάλλον.
Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Εξωστρέφεια 2025, ποιες είναι οι προτεραιότητες για το επόμενο διάστημα, και έχετε προχωρήσει σε απολογισμό για το 2024;
Το 2024 υπήρξε μία ιδιαίτερα αποδοτική περίοδο στην οικονομική μας διπλωματία. Υλοποιήθηκε σημαντικός αριθμός δράσεων για την ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας που το αποτύπωμά τους θα φανεί στο επόμενο διάστημα. Αναφορικά με τον απολογισμό του περασμένου έτους συνοπτικά αναφέρω ότι υλοποιήθηκαν συνολικά 528 δράσεις σε 53 αγορές-στόχους, ένα ποσοστό επίτευξης που ξεπερνά το 80% του αρχικού σχεδιασμού (με το 59% να αφορά την προώθηση εξαγωγών). Με τις δράσεις αυτές ενισχύσαμε την παρουσία μας σε υφιστάμενες αγορές και προωθήσαμε την παρουσία μας σε νέες αγορές.
Το 2025 το ΕΣΣΕ περιλαμβάνει 649 δράσεις που αρθρώνονται σε τρεις στρατηγικούς στόχους: στην ενδυνάμωση του ρόλου της χώρας σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο, στην ανάδειξη της οικονομικής και εμπορικής θέσης σε διμερές επίπεδο καθώς και στην ενίσχυση των δομών εξωστρέφειας της ελληνικής πολιτείας (Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων, Enterprise Greece, Export Credit Greece). Παράλληλα, προσδιορίζονται 50 αγορές-στόχοι ανά τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, επιδιώκεται αφενός η περαιτέρω εδραίωση της χώρας μας σε παραδοσιακούς εμπορικούς εταίρους στην Ευρώπη, τα Δυτικά Βαλκάνια, την Βόρεια Αμερική, την Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, αλλά και αφετέρου η προσέγγιση νέων αναδυόμενων αγορών, όπως η Νοτιοανατολική Ασία, η Κεντρική & Λατινική Αμερική και η Υποσαχάρια Αφρική.
Μπορείτε να μας δώσετε πρόσφατα αριθμητικά στοιχεία για την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας; Συγκεκριμένα, πόσες ελληνικές επιχειρήσεις εξάγουν σήμερα και πόσες ελληνικές εταιρείες έχουν πραγματοποιήσει εξερχόμενες άμεσες ξένες επενδύσεις (outward FDI) τα τελευταία χρόνια και που;
Η ενίσχυση της εξωστρέφειας συνέβαλε στις καλές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας και δείχνει την κατεύθυνση που πρέπει να συνεχίσουμε να ακολουθούμε. Συνολικά, ο δείκτης εξωστρέφειας της οικονομίας (που μετριέται ως ο λόγος του αθροίσματος εισαγωγών και εξαγωγών προς το ΑΕΠ) έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, πλησιάζοντας τον κοινοτικό μέσο όρο.
Οι ελληνικές εξαγωγές με έτος βάσης το 2010 έχουν σήμερα διπλασιαστεί και από το 2020 οι εξαγωγές αγαθών υπερτερούν των εξαγωγών υπηρεσιών ως ποσοστό του ΑΕΠ. Αυτό δε που είναι σημαντικό είναι ότι αυξάνονται τα μερίδια των αγαθών που ενσωματώνουν τεχνολογία και καινοτομία, δηλαδή έχουν αυξημένη προστιθέμενη αξία (κάτι που υποδηλώνει σταδιακή αλλαγή του παραγωγικού μας μοντέλου). Σημειώνω ακόμη ότι οι εξαγωγές αγαθών αυξάνονται με τετραπλάσιο ρυθμό από τον αντίστοιχο της ευρωζώνης, ακόμη έχει αυξηθεί σημαντικά το μερίδιο των εξαγωγών ως ποσοστό των παγκόσμιων εξαγωγών, ενώ το εξαγωγικό κενό μας με τις χώρες της ευρωζώνης ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει περιοριστεί στο μισό. Το 2024 έκλεισε με τη συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών να φτάνει οριακά τα 50 δις ευρώ, καταγράφοντας την τρίτη καλύτερη επίδοση της τελευταίας εικοσαετίας. Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιοποιημένα στοιχεία των Στατιστικών Διεθνούς Εμπορίου Αγαθών της ΕΛΣΤΑΤ (Φεβρουάριος 2025) οι εξαγωγικές επιχειρήσεις της χώρας μας ανέρχονται σε 19.393.
Αναφορικά με τις άμεσες ξένες επενδύσεις, παρά την παρατηρούμενη ευεξήγητη λόγω γεωπολιτικών εντάσεων κάμψη έπειτα από το έτος-ρεκόρ 2022 (8 δις ευρώ), οι άμεσες ξένες επενδύσεις συνεχίζουν να αυξάνονται. Με βάση τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα θα είναι το 2025 πρώτη στην ποσοστιαία αύξηση των επενδύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνολικά, την περίοδο 2019-2024 επενδύθηκαν στην ελληνική οικονομία 31 δις ευρώ, δηλαδή περίπου το 13% του ΑΕΠ του 2024. Ακόμη, ο όγκος των άμεσων ξένων επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν το 2024 έφτασε τα 6,75 δις ευρώ. Η επίδοση αυτή, αυξημένη κατά 41,3% από το 2023, συνιστά τη δεύτερη καλύτερη την τελευταία εικοσαετία. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος μέσα στο 2024 πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις συνολικού ύψους 2.419 δισ. ευρώ στο εξωτερικό. Το μεγαλύτερο μέρος των ροών των ξένων επενδύσεων από την Ελλάδα στο εξωτερικό την τελευταία πενταετία κατευθύνθηκε σε χώρες της Ευρώπης και κυρίως προς Κύπρο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία και Βουλγαρία, ενώ αυξημένες επενδυτικές ροές καταγράφονται στην Αίγυπτο, σε χώρες της Μέσης Ανατολής (Ιράκ, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), καθώς και στις ΗΠΑ.
Υπάρχουν σχεδιαζόμενα ή υπό εξέταση κίνητρα, θεσμικά εργαλεία ή χρηματοδοτικά προγράμματα που θα υποστηρίξουν την εξωστρέφεια;
Σε ότι αφορά τα εργαλεία του Υπουργείου Εξωτερικών για την επίτευξη του στόχου της προώθησης της εξωστρέφειας της οικονομίας μας, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε μία σειρά δράσεων για την ενίσχυση της οικονομικής μας διπλωματίας με νέα μέσα και εργαλεία. Αναφέρω συνοπτικά:
- τη νέα ψηφιακή πλατφόρμα τηλεδιάσκεψης με τα γραφεία οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων myOEYlive, που ήδη βρίσκεται σε λειτουργία,
- τον σχεδιασμό του νέου Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Εξωστρέφειας (ΕΣΣΕ) σε πενταετή ορίζοντα,
- την ολοκλήρωση του οδικού χάρτη διευκόλυνσης εμπορίου και τον σχεδιασμό του νέου,
- τη μετεξέλιξη της Enterprise Greece σε φορέα παροχής υπηρεσιών “one-stop-shop” σε επενδυτές και εξαγωγείς,
- τη συνεργασία της Export Credit Greece με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) για την παροχή εγγυοδοσίας σε ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις,
- τη σύσταση και λειτουργία της εποπτευόμενης εταιρείας Hellenic Aid, ως κύριου βραχίονα άσκησης της αναπτυξιακής πολιτικής μας,
- τη σύσταση Περιφερειακών Γραφείων Εξωστρέφειας που ήδη ξεκίνησαν πιλοτικά σε πέντε περιφέρειες της χώρας,
- την αναβάθμιση του Συμβουλίου Εξωστρέφειας σε Κυβερνητική Επιτροπή Εξωστρέφειας.
