Ο Μαρίνος Σκανδάμης είναι Δικηγόρος, Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και στέλεχος του ΠΑΣΟΚ. Τη διδακτορική του έρευνα διεξήγαγε στα πανεπιστήμια Harvard Η.Π.Α. και Αμβούργου Γερμανίας, ενώ έχει κάνει και δημοσιογραφικές σπουδές. Έχει διατελέσει Γενικός Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης καθώς και Ειδικός Γραμματέας στο ίδιο Υπουργείο. Έχει συμμετάσχει σε fora, νομοπαρασκευαστικές επιτροπές και ομάδες εργασίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, της Ε.Ε. και συνεργαζόμενων οργανισμών. Είναι μέλος διεθνών και εθνικών επιστημονικών και κοινωνικών φορέων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την εγκληματολογία και τη νομική επιστήμη.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην δημοσιογράφο Κορίνα Τριανταφύλλου και τους Attica Times, ο κ. Μαρίνος Σκανδάμης, με ενεργή παρουσία στον χώρο της δικαιοσύνης και της πολιτικής, καταθέτει με παρρησία την άποψή του για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα, κάνοντας λόγο για σοβαρή οπισθοχώρηση του κράτους δικαίου και υπονόμευση θεσμών υπό την πίεση πολιτικών σκοπιμοτήτων. Ως εθνικός εμπειρογνώμονας με συμμετοχή σε διεθνείς επιτροπές, αναλύει τις σύγχρονες προκλήσεις της εγκληματολογίας στην Ευρώπη, όπως η υπερρύθμιση και ο ψηφιακός έλεγχος, ενώ στηλιτεύει τον ποινικό λαϊκισμό που επηρεάζει και την ελληνική νομοθεσία. Στο πολιτικό σκέλος, αναδεικνύει τις ιστορικές κατακτήσεις του ΠΑΣΟΚ και θέτει ως προτεραιότητα τη διαμόρφωση ενός νέου, καθαρού και προοδευτικού αφηγήματος, ικανό να εκφράσει τις ανάγκες της κοινωνίας και να ανατρέψει το σημερινό καθεστώς εξουσίας.
Πώς κρίνετε την τρέχουσα κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα και ποιες αλλαγές πιστεύετε ότι χρειάζονται για τη βελτίωσή τους σε επίπεδο νομοθεσίας και εφαρμογής;
Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα μας ακολουθεί την τάση έκπτωσης που υπάρχει -με κυβερνητική ευθύνη- σε όλες τις εκφάνσεις του κράτους δικαίου στη χώρα μας. Οι επιθυμίες της ΝΔ έχουν δυστυχώς καταλάβει τον πυρήνα των αποφάσεων κορυφαίων θεσμών μας, όπως η δικαιοσύνη, οι ανεξάρτητες αρχές, η διοίκηση. Εκεί δηλαδή που τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα πρέπει να διαφυλάσσονται, βιώνουμε μια σαφή οπισθοχώρηση της προστασίας τους. Μάλιστα, δημόσιοι ή δικαστικοί λειτουργοί που υπερασπίζονται το Δίκαιο ενάντια στις πολιτικοοικονομικές πιέσεις, δέχονται ανηλεείς προσωπικές επιθέσεις. Σε αυτό συμβάλλει και η έλλειψη πλουραλισμού των κυρίαρχων ΜΜΕ, που αποσιωπούν το έλλειμα δικαιωμάτων. Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι η χώρα μας το 2024 κατατάχθηκε στην τελευταία θέση στην Ε.Ε. και στην 89η στον κόσμο στα ζητήματα του πλουραλισμού και της ελευθερίας του τύπου. Η ΝΔ επιχειρεί ασταμάτητα να καταστήσει τα δικαιώματα του λαού μας μια φιλολογική πολυτέλεια. Γι’ αυτό χρειάζεται ο αντιπολιτευτικός λόγος μας να είναι ισχυρός και να συμβάλλει στον έλεγχο των εξουσιών, ευαισθητοποιώντας την κοινωνία. Η υπεράσπιση των δικαιωμάτων είναι ευθύνη όλων μας.
Ως Εθνικός Εμπειρογνώμονας σε διεθνείς επιτροπές, ποια είναι τα κύρια ζητήματα που απασχολούν την Ευρώπη και τον κόσμο σήμερα στον τομέα της εγκληματολογίας και της δικαιοσύνης;
Οι 7 στους 10 ευρωπαίοι πολίτες σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο πιστεύουν στον σημαντικό ρόλο που έχει η Ε.Ε. στην υπεράσπιση του κράτους δικαίου. Η προσπάθεια εναρμόνισης της ποινικής νομοθεσίας των κρατών – μελών σχετικά με μεγάλα ζητήματα, όπως το οργανωμένο έγκλημα, τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή το ψηφιακό έγκλημα κ.λπ. είναι συνεχής. Στο πλαίσιο αυτό έχει ενδιαφέρον ότι όλο και συχνότερα απόπειρες εγκλημάτων ή προπαρασκευαστικές πράξεις αναγορεύονται σε ολοκληρωμένα εγκλήματα με πλήρεις ποινές, γεγονός που είναι εκτός της φιλοσοφίας του ελληνικού ποινικού δικαίου και όχι μόνο. Σε αυτό συμβάλλει η έννοια του ρίσκου και της εκτίμησης κινδύνων που αποτελεί οδηγό σε πολλές κρίσιμες ευρωπαϊκές αποφάσεις και υποστηρίζεται από μεγάλο τμήμα της επιστημονικής εγκληματολογικής κοινότητας. Έτσι, η πρόληψη έναντι της καταστολής αποτελεί κύρια παράμετρο των ενωσιακών ποινικών πολιτικών. Ταυτόχρονα θα έλεγα ότι σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο υπάρχει μια υπερπαραγωγή διατάξεων και κυβερνοτεχνικών εξουσίας (λ.χ. ψηφιακός έλεγχος) που περιορίζουν δυσανάλογα την ιδιωτικότητα και την ανθρώπινη συμπεριφορά. Δεν αργεί η ημέρα που η ελευθερία του ανθρώπου θα ξαναδιατυπωθεί ως κυρίαρχο ιδεολογικοπολιτικό αίτημα.
Αυτά δηλαδή αφορούν και στη χώρα μας;
Βεβαίως. Δεν πρέπει μάλιστα να υποτιμάται ότι όλα αυτά, ειδικά μάλιστα στη χώρα μας, γίνονται σε ένα περιβάλλον ποινικού λαϊκισμού που ενισχύεται από τις κραυγές των ΜΜΕ, που ζητούν περισσότερη φυλακή για όλους. Δεν υπάρχει πια νομοθετική νηφαλιότητα. Κύριο στοιχείο αυτής της λαϊκιστικής πολιτικής είναι η μη συνταγματικά αναλογική παραγωγή νέων διατάξεων, όπως κάνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης, που «πέτυχε» για παράδειγμα, οι ανήλικοι κρατούμενοι να έχουν τριπλασιαστεί το 2025 σε σχέση με το 2024. Πρόκειται για καταστάσεις ντροπής.
Η πολιτική σας πορεία συνδέεται με το ΠΑΣΟΚ. Ποιες είναι οι κύριες αξίες και στόχοι του κόμματος που θεωρείτε ότι είναι πιο σημαντικοί για το μέλλον της Ελλάδας;
Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε πάντα το λαϊκό κόμμα που με διαδοχικές πολιτικές επιλογές του (λ.χ. εθνική συμφιλίωση, νέο οικογενειακό δίκαιο, ΕΣΥ, ΑΣΕΠ, ανεξάρτητες αρχές, μεγάλα έργα, διπλωματικές επιτυχίες, διαύγεια) υπηρετούσε μια κοινωνία ισότητας, προόδου και ευημερίας. Δηλαδή, οι μεγάλες παρεμβάσεις του ΠΑΣΟΚ μετασχημάτιζαν -συχνά με ριζοσπαστικό τρόπο- την κοινωνική δομή, γι’ αυτό και προκαλούσαν την πολεμική αντίδραση της συντήρησης, ιδίως δε της ΝΔ. Το κόμμα μας πρέπει να διεκδικήσει το μέλλον της χώρας μας και αυτό κάνει. Η ΝΔ δυστυχώς έχει επιλέξει να συγκυβερνήσει με τα μεγάλα συμφέροντα που της επιβάλουν τις οικονομικές επιθυμίες τους ως μοναδικές πολιτικές επιλογές της. Καρτελοποίηση της αγοράς, αχαλίνωτη κερδοσκοπία, γενικευμένη φτωχοποίηση, απίθανος αριθμός αναθέσεων σε φιλικές εταιρείες με φωτογραφικές αποφάσεις, βαθιά διαφθορά, είναι το μοντέλο διακυβέρνησης της πατρίδας μας που υποστηρίζει η ΝΔ. Πρέπει να συμβάλλουμε με ακόμη μεγαλύτερη ένταση στους αγώνες που θα βάλουν τέλος σε αυτό το καθεστώς εξουσίας των μεγάλων συμφερόντων.
Το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε μια περίοδο που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν σχετικά χαμηλά ποσοστά. Ποιες είναι οι κύριες αιτίες αυτής της κατάστασης;
Ως γνωστόν, οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν φωτογραφίες της στιγμής. Ο Πρόεδρός μας Νίκος Ανδρουλάκης έχει βάλει στόχο το κόμμα μας να είναι πρώτο στις επόμενες εκλογές και στηρίζουμε σθεναρά αυτόν τον στόχο. Κατά τη γνώμη μου το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής πρέπει το επόμενο διάστημα να διατυπώνει τον λόγο του με υποδειγματική καθαρότητα και να δείχνει τον δρόμο προοπτικής και ελπίδας. Στο πλαίσιο αυτό, το νέο αφήγημα που έχει ανάγκη το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής για τον ανθρωποκεντρικό-προοδευτικό μετασχηματισμό της πατρίδας μας πρέπει να φθάσει σε κάθε πολίτη και αυτό είναι ευθύνη όλων μας.
Πιστεύετε ότι το κόμμα σας για να ανακτήσει τη θέση του ως κεντρικός πολιτικός παράγοντας στην Ελλάδα θα πρέπει να αναζητήσει νέες πολιτικές κατευθύνσεις και στρατηγικές για να ανταγωνιστεί τη σημερινή πολιτική πραγματικότητα;
Ευθύνη της ηγεσίας μας είναι να ανοίξει τώρα με γενναίο τρόπο τον ιδεολογικό διάλογο εντός του κόμματος και γιατί όχι, και αυτόν με άλλους κοινωνικοπολιτικούς σχηματισμούς με τις ίδιες αγωνίες. Καθότι το διακύβευμα των επομένων εκλογών, δηλαδή αν η ΝΔ θα ξανακυβερνήσει ή όχι, υπερβαίνει κάθε άλλη πολιτική αναγκαιότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, κάθε στέλεχός μας ιστορικό ή μη, πρέπει να συμβάλλει με τις γνώσεις και εμπειρίες του. Η κοινωνία περιμένει λύσεις στα προβλήματά της, που δεν μπορεί να δώσει αυτή η κυβέρνηση και ιδίως περιμένει να της δοθεί ένας σαφής οδικός χάρτης για τις μεγάλες προοδευτικές ανατροπές που πρέπει να κάνουμε. Πρέπει δηλαδή τώρα να δημιουργήσουμε τις νέες ισχυρές κοινωνικές συμμαχίες και πλειοψηφίες που θα στείλουν στο περιθώριο τη ΝΔ.
