Στο προσκήνιο το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο του 2019 – Αντιδράσεις από Αθήνα για ενδεχόμενες παραβιάσεις ελληνικής υφαλοκρηπίδας
Σε νέα φάση έντασης ενδέχεται να εισέλθει η Ανατολική Μεσόγειος, μετά τη συμφωνία που υπέγραψαν η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης (NOC) και η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (TPAO), βασιζόμενες στο αμφισβητούμενο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο του 2019. Η συμφωνία προβλέπει γεωλογικές και γεωφυσικές έρευνες σε τέσσερα υπεράκτια «οικόπεδα», καθώς και την πραγματοποίηση σεισμικών ερευνών συνολικού μήκους 10.000 χιλιομέτρων.
Παρότι οι ακριβείς συντεταγμένες των ερευνών δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι μέρος των δραστηριοτήτων μπορεί να εκτείνεται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, νοτίως της Κρήτης. Πρόκειται για θαλάσσιες περιοχές που η Τουρκία και η Λιβύη θεωρούν ότι εμπίπτουν στις «θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας» που ορίζονται στο Μνημόνιο Οριοθέτησης Θαλάσσιων Ζωνών του 2019 – ένα έγγραφο το οποίο δεν έχει αναγνωριστεί από την ΕΕ, τις ΗΠΑ ή άλλους διεθνείς οργανισμούς και έχει χαρακτηριστεί από την Αθήνα ως νομικά άκυρο.
Η νέα συμφωνία υπεγράφη στην Κωνσταντινούπολη και εντάσσεται στη διευρυνόμενη στρατηγική συνεργασία Άγκυρας–Τρίπολης σε ενεργειακό και στρατιωτικό επίπεδο, η οποία έχει ενισχυθεί από το 2020 και έπειτα.
«Επιστρέφει» το Oruç Reis – Σχέδιο για νέες έρευνες στην περιοχή
Την ίδια στιγμή, προβληματισμό προκαλεί η πιθανή επιστροφή του τουρκικού ερευνητικού σκάφους Oruç Reis στην Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, το πλοίο –που πρόσφατα ολοκλήρωσε σεισμικές έρευνες στα ανοιχτά της Σομαλίας– αναμένεται να εισέλθει στη Μεσόγειο έως τις 28 Ιουνίου, με προγραμματισμένες νέες σεισμικές δραστηριότητες τον Ιούλιο.
Η κίνηση αυτή, εφόσον επιβεβαιωθεί, ενισχύει τις εκτιμήσεις ότι η Τουρκία επιχειρεί επανενεργοποίηση των διεκδικήσεών της στην περιοχή, με βάση το τουρκολιβυκό μνημόνιο, αμφισβητώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή.
Στάση αναμονής από την Αθήνα – Προβληματισμός σε διπλωματικό επίπεδο
Η ελληνική κυβέρνηση τηρεί, μέχρι στιγμής, στάση αναμονής, χωρίς επίσημη τοποθέτηση σε διπλωματικό ή επιχειρησιακό επίπεδο. Πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών αναφέρουν ότι η Αθήνα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και εξετάζει τις επόμενες κινήσεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, προκειμένου να αποτραπεί η δημιουργία τετελεσμένων.
Η νέα εξέλιξη επαναφέρει στο προσκήνιο το εύθραυστο γεωπολιτικό ισοζύγιο στην Ανατολική Μεσόγειο, την ώρα που η διεθνής κοινότητα παραμένει προσηλωμένη σε άλλες εστίες έντασης, όπως η Μέση Ανατολή και η Ουκρανία.
