Αθήνα: Απαντά με φρεγάτες, διεθνείς επαφές και ευρωπαϊκή πίεση για σαφή καταδίκη
Αναστάτωση προκάλεσε στην Αθήνα η υπογραφή νέας συμφωνίας μεταξύ της κυβέρνησης της Τρίπολης και της τουρκικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου TPAO, η οποία παραπέμπει ευθέως στο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 – συμφωνία που η Ελλάδα χαρακτηρίζει παράνομη και ανυπόστατη.
Η συμφωνία αφορά σεισμικές έρευνες σε τέσσερα θαλάσσια «οικόπεδα», τα οποία η Λιβύη εμφανίζει ως μέρος της ΑΟΖ της, βάσει του μνημονίου με την Άγκυρα. Εντύπωση προκάλεσε ο χάρτης που χρησιμοποιήθηκε κατά την υπογραφή, όπου οι επίμαχες περιοχές απεικονίζονται με σαφή πρόθεση κλιμάκωσης.
Η Αθήνα σε τρία μέτωπα
Η ελληνική απάντηση εκδηλώνεται σε τρία επίπεδα:
-
Επιχειρησιακά: Δύο φρεγάτες και ένα υποστηρικτικό πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού κατευθύνονται ανοιχτά της Λιβύης, με επίσημο σκοπό την επιτήρηση των αυξημένων μεταναστευτικών ροών – αλλά με σαφές μήνυμα ετοιμότητας και επιτήρησης των κινήσεων Τρίπολης–Άγκυρας.
-
Διπλωματικά: Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έχει ξεκινήσει γύρο επαφών με ομολόγους από τις ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία, ενώ σχεδιάζεται –αν δεν αναβληθεί– επίσκεψή του στη Βεγγάζη και στην Τρίπολη στις αρχές Ιουλίου.
-
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο: Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., θα ζητήσει ρητή επαναβεβαίωση ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο δεν έχει νομική ισχύ. «Η επανάληψη αυτής της θέσης πρέπει να είναι απολύτως σαφής», ανέφερε χαρακτηριστικά από τη Χάγη.
Διπλωματικό παρασκήνιο και τουρκικές προθέσεις
Η ελληνική ανησυχία εντείνεται και από τον τρόπο παρουσίασης της συμφωνίας, με χάρτες που φαίνεται να υποδηλώνουν μετατόπιση ή στρατηγικό ελιγμό. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι η συμφωνία της Ελλάδας με την αμερικανική Chevron για έρευνες νοτίως της Κρήτης αποτέλεσε τη «σπίθα» για την αντίδραση της Άγκυρας.
Παρά τις προκλήσεις, η Αθήνα προσπαθεί να διατηρήσει διαύλους επικοινωνίας – άλλωστε και η ολιγόλεπτη συνάντηση Μητσοτάκη–Ερντογάν στο περιθώριο του ΝΑΤΟ είχε κατευναστικό χαρακτήρα. Ωστόσο, ουσιαστική πρόοδος στο θέμα της οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών θεωρείται απίθανη.
Αναβάλλεται το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας
Υπό αυτές τις συνθήκες, το ενδεχόμενο σύγκλησης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας–Τουρκίας φαίνεται να απομακρύνεται. Οι σκέψεις για συνάντηση στις αρχές Ιουλίου εγκαταλείπονται, με τις προβλέψεις να μετατίθενται για το φθινόπωρο – εφόσον οι εξελίξεις το επιτρέψουν.
Η Τουρκία από την πλευρά της φαίνεται να επιδιώκει ρόλο-κλειδί στον δυτικό εξοπλιστικό σχεδιασμό, ενόψει και της Συνόδου του ΝΑΤΟ το 2025, που θα διεξαχθεί σε τουρκικό έδαφος.
