Του Σωτήρη Σκουλούδη
Ποτέ ξανά ο πλανήτης δεν βρισκόταν σε τέτοια κρίση, από την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, με δύο μεγάλες δυνάμεις να βρίσκονται σε πόλεμο, που δεν αποκλείεται να γίνει ολοκληρωτικός και να εμπλακούν κι άλλες δυνάμεις στην πολύπαθη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ποτέ ξανά, ο πλανήτης δεν ήταν κοντά σε αυτό που ακόμα και γεωπολιτικοί αναλυτές θα ανέφεραν ως «Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο», κι ενώ φαίνεται, ότι στον πολυπολικό κόσμο που έχει σχηματιστεί, η διπλωματία έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα και τώρα «μιλάνε τα όπλα». Οι βαλλιστικοί πύραυλοι δηλαδή, που σκορπάνε τον όλεθρο και τον θάνατο σε Ισραήλ και Ιράν, και ενώ και οι δύο αντίπαλοι, εφόσον η κατάσταση κλιμακωθεί, έχουν κι άλλα όπλα στη φαρέτρα τους, που μπορεί να οδηγήσουν την ανθρωπότητα στο χάος.
Οι Attica Times συνομίλησαν με έναν εκ των πιο έμπειρων γεωπολιτικών αναλυτών, τον Θράσο Ευτυχίδη, Διεθνολόγο-Οικονομολόγο και Αναλυτή του Strategy International.
Ο ίδιο, κάνει λόγο για την Παρασκευή και 13 (Ιουνίου) της ανθρωπότητας, οπότε και το Ισραήλ έχοντας εξουδετερώσει με αλλεπάλληλα και εντυπωσιακά χτυπήματα τον λεγόμενο από το Ιράν «Άξονα της Αντίστασης» Χαμάζ, Χεζμπολά, Ιρανικές πολιτοφυλακές στη Συρία και Χούθι στην Υεμένη, αποφάσισε να επιτεθεί στην κατ’ αυτό πηγή του κακού στο Ιράν.
Η αφορμή του πολέμου
Όπως αναλύει, ως αφορμή το Ισραήλ χρησιμοποίησε για άλλη μια φορά την υπαρξιακή προς αυτό απειλή. Σύμφωνα με το Ισραηλινό αφήγημα, το Ιράν είχε φτάσει πολύ κοντά σε επίπεδο απεμπλουτισμού ουρανίου τέτοιο, που θα μπορούσε σε σύντομο χρονικό διάστημα να κατασκευάσει ατομικές βόμβες που θα έθεταν σε κίνδυνο την ύπαρξή του.
Πρόκειται για έναν ισχυρισμό ο οποίος «μπορεί και να αληθεύει», όπως επισημαίνει, «αλλά το Ιράν έχει υπογράψει τη Συμφωνία για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι αναπτύσσει το πυρηνικό του πρόγραμμα αποκλειστικά για ειρηνικούς σκοπούς και οι εγκαταστάσεις του για μακρό χρονικό διάστημα βρισκόταν κάτω από τον έλεγχο των επιθεωρητών του ΔΟΑΕ. Ακόμη και αυτή η CIA με δηλώσεις της Τούλσι Γκάμπαρντ δεν εκφράζει σιγουριά ως προς αυτό αλλά ο Πρόεδρος Τραμπ αναλαμβάνει την ευθύνη των αποφάσεων». «Σε αντίθεση το ανεξέλεγκτο ως προς αυτό Ισραήλ δεν έχει υπογράψει τη συμφωνία και κατά γενική ομολογία (ίσως και δικαιολογημένα) διαθέτει ήδη πυρηνικά όπλα», συμπληρώνει.
Ρωτάμε τον Θράσο Ευτυχίδη ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι πιο βαθείς λόγοι της επίθεσης, αλλά και οι πραγματικοί στόχοι του Ισραήλ.
«Θεωρώ ότι ο συντονισμός των πολιτικών του Ισραήλ με αυτές των ΗΠΑ, άφηναν ανοιχτό ένα παράθυρο ευκαιρίας για να ξεκαθαρίσουν οι Ισραηλινοί με τον τελευταίο μεγάλο αντίπαλο στην περιοχή. Ήταν το ναυάγιο των συνομιλιών για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που όμως θα συνεχίζονταν την Κυριακή 15 Ιουνίου, η κατά πλειοψηφία και πιθανότατα κατά παραγγελία, ανακοίνωση του ΔΟΑΕ. Το εκμεταλλεύθηκαν έτσι με τον καλύτερο γι αυτούς τρόπο. Άλλωστε ξεκινώντας τους πολέμους της νέας εποχής (Γάζα, Λίβανος, Συρία, Υεμένη), ο Νεντανιάχου ήταν απόλυτα σαφής «Θα αλλάξουμε το χάρτη της Μέσης Ανατολής». Κάτι που φαίνεται να βρίσκει σύμφωνο και τον Πρόεδρο Τραμπ.
Οι πραγματικοί στόχοι του Ισραήλ
Ο κύριος διακηρυγμένος στόχος είναι η αλλαγή του χάρτη της Μέσης Ανατολής που θα διασφαλίσει την ηγεμονία του Ισραήλ στην περιοχή, αλλά και θα εξυπηρετήσει τους νεοαποικιακούς σκοπούς των ΗΠΑ, πλήττοντας άμεσα τον μεγάλο αντίπαλο την Κίνα και μειώνοντας ακόμη περισσότερο το αποτύπωμα της Ρωσίας στην περιοχή.
Επιμέρους στόχοι που έχουν τεθεί από το Ισραήλ, πάντα σε αγαστή συνεργασία με τις ΗΠΑ, είναι:
- Η εξουδετέρωση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν
- Η εξουδετέρωση του προγράμματος βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν και
- Η φυσική εξόντωση της ηγεσίας του και η εγκαθίδρυση φιλοδυτικού (φιλοαμερικανικού) υπάκουου καθεστώτος.
Και συνεχίζει: «Όπως σε κάθε πόλεμο, έτσι και σε αυτόν φυσικά, το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια. Υπάρχει όπως πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις ένας υβριδικός πόλεμος σε εξέλιξη με ταυτόχρονο έλεγχο των πληροφοριών. Π.χ. Το καθεστώς των Μουλάδων είναι Θεοκρατικό, καταπιεστικό και καταπατά τα δικαιώματα των γυναικών. Δε θα διαφωνήσω, αλλά στην περιοχή της Μέσης Ανατολής δεν είναι το μόνο, κανένας όμως δε διανοήθηκε να ανατρέψει το καθεστώς για παράδειγμα της Σαουδικής Αραβίας γι αυτό το λόγο. Ακόμη πιο χοντρό παράδειγμα είναι αυτό της Συρίας του τζιχαντιστή Τζολάνι που περιβάλλεται με στοργή και φροντίδα απ’ όλη την «πολιτισμένη» δύση».
Ο ίδιος, συνεχίζει να στηλιτεύει τη στάση της Δύσης, «που αρνείται επιμελώς να καταδικάσει τις παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου από το Ισραήλ και εμμένει να υπερτονίζει το δικαίωμα της αυτοάμυνας αλλά και να καταδικάζει το Ιράν απαιτώντας να εξαλειφθεί πλήρως το πυρηνικό του πρόγραμμα. Είδαμε ακόμα και το χτύπημα ενός τηλεοπτικού σταθμού. Σαφής και κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου που δεν καταδικάστηκε από κανένα κράτος του κόσμου. Είναι σαφές ότι τα περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα για το Ιράν και το καθεστώς του».
Μέχρι στιγμής, στο πεδίο των συγκρούσεων, το Ισραήλ έχει το πάνω χέρι και «φαίνεται να κερδίζει μέχρι στιγμής τον πόλεμο. Ελέγχει ήδη τον εναέριο χώρο του Ιράν έχοντας δημιουργήσει ασφαλείς διαδρόμους για τα αεροσκάφη της πολεμικής του αεροπορίας που πλήττουν ανεμπόδιστα στόχους σε ολόκληρο του Ιράν. Το Ιράν φαίνεται προς το παρόν να μη διαθέτει τα όπλα εκείνα (βαλλιστικούς πυραύλους) που θα έχουν την ικανότητα να πλήξουν με ακρίβεια στόχους στο Ισραήλ διασπώντας την πολυεπίπεδη αεράμυνα του Ισραήλ και των συμμάχων του Αμερικανών, Βρετανών και Γάλλων. Κάθε μέρα που περνάει, μειώνει ακόμη περισσότερο την ικανότητα του Ιράν να απαντάει στις επιθέσεις του Ισραήλ μια που στοχοποιούνται συστήματα εκτοξευτών πυραύλων».
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Ο ρόλος των ΗΠΑ είναι το κλειδί, με τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει δώσει προθεσμία δύο εβδομάδων μέχρι να αποφασίσει αν η χώρα του θα εμπλακεί άμεσα και αποφασιστικά στο πλευρό του Ισραήλ.
Όπως λέει ο Θράσος Ευτυχίδης, «το ερώτημα είναι αν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ, θα μπορέσουν να πετύχουν τους επιμέρους στόχους της επίθεσης προς το Ιράν, χωρίς χερσαία επιχείρηση ή χωρίς τη χρήση υπερόπλων όπως η διατρητική βόμβα GBU57 που διαθέτουν μόνο οι ΗΠΑ. Και ακριβώς σε αυτό βρίσκεται και ο εντεινόμενος προβληματισμός για τη συμμετοχή των ΗΠΑ στη σύγκρουση.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ με τη μέχρι στιγμής στάση του και τις αντικρουόμενες δηλώσεις του, έχει καταφέρει να μειώσει το επίπεδο σοβαρότητας της ούτως ή άλλως ασταθούς εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Επί του πεδίου οι ΗΠΑ έχουν μετακινήσει δυνάμεις στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των όπλων που απαιτούνται για το χτύπημα των Ιρανικών υπόγειων πυρηνικών εγκαταστάσεων. Όλα δείχνουν ότι ετοιμάζονται για χτύπημα που θα έχει για άλλη μια φορά απρόβλεπτες συνέπειες για την περιοχή.
Ήδη τρέχει ένα νέο τελεσίγραφο Τραμπ προς την ηγεσία του Ιράν που ζητάει την άνευ όρων παράδοση και την πλήρη εξάλειψη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Ο Πρόεδρος Τραμπ φέρεται να έχει ήδη εγκρίνει το σχέδιο επίθεσης και απλά ο κόσμος κρατάει την ανάσα του περιμένοντας την τελική απόφαση.
Ο προβληματισμός του ίδιου είναι πολυεπίπεδος και αφορά τόσο το εσωτερικό όσο και το εξωτερικό των ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος Τραμπ εκλέχθηκε προβάλλοντας τη λήξη των πολέμων ως κομμάτι της στρατηγικής του. Φοβάται να μην βρεθεί στην κατάσταση του Προέδρου Μπους (έχει κατακριθεί και από τον ίδιο) να εξηγεί στους Αμερικανούς γιατί χρειάσθηκε να καταφύγει στο ψέμα για να δικαιολογήσει έναν ακόμη δαπανηρό πόλεμο με τη συμμετοχή των ΗΠΑ.
Στο εξωτερικό έχει ήδη δεχθεί τις προειδοποιήσεις της Ρωσίας και της Κίνας που δεν είναι ξεκάθαρο πως θ’ αντιδράσουν σε μια πλήρη εμπλοκή των ΗΠΑ».
Ο ρόλος της Ρωσίας και της Κίνας
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι θέσεις αυτών των δύο χωρών και τα συμφέροντά τους στην περιοχή.
Ο Θρασύβουλος Ευτυχίδης θεωρεί ότι για τη Ρωσία, «η συνέχιση ενός τοπικού πολέμου ανταλλαγής αεροπορικών και πυραυλικών συστημάτων είναι ίσως και ευπρόσδεκτη. Πανάκριβα συστήματα αεράμυνας που θα κατέληγαν στην Ουκρανία κατευθύνονται αυτή τη στιγμή στη Μέση Ανατολή διευκολύνοντας την πολεμική της προσπάθεια στην Ουκρανία. Έχει καταδικάσει την επίθεση του Ισραήλ, και έχει προειδοποιήσει της ΗΠΑ αλλά μέχρι εκεί. Η Ρωσία φοβάται ότι πιθανή πτώση του καθεστώτος της Τεχεράνης θα οδηγήσει μαθηματικά στην αποσταθεροποίηση της ευαίσθητης περιοχής του Καυκάσου προκαλώντας τεράστια προβλήματα στην ίδια.
Για την Κίνα που έχει επενδύσει στη σχέση της με το Ιράν η κατάσταση είναι ακόμη πιο περίπλοκη. Έχει και αυτή καταδικάσει την επίθεση του Ισραήλ. Σε περίπτωση μιας άμεσης εμπλοκής των ΗΠΑ και προσπάθειας για αλλαγή του καθεστώτος δεν ξέρουμε πως θα αντιδράσει. Βλέπετε το κλείσιμο του Ιράν θα σημάνει απώλεια φθηνής ενέργειας απαραίτητης για τη βιομηχανία της αλλά και απώλεια ενός ζωτικού χερσαίου διαδρόμου για το εμπόριό της προς τη Δύση. Ο επιχειρούμενος αποκλεισμός ίσως προκαλέσει την άμεση εμπλοκή της όταν μάλιστα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και ένας εμπορικός πόλεμος εναντίον της».
Στενά του Ορμούζ, ο άσσος στο μανίκι του Χαμενεϊ
Για τον διεθνολόγο, το Ιράν δεν έχει πει την τελευταία του λέξη, και δεν εννοεί στρατιωτικά. «Και φυσικά το εφιαλτικό σενάριο είναι αυτό που προβληματίζει τους πάντες. Αυτό αφορά στην πραγματική πυρηνική βόμβα του Ιράν που λέγεται στενά του Ορμούζ. Το κλείσιμό τους βέβαια θα αποτελεί το κύκνειο άσμα του καθεστώτος της Τεχεράνης μια που και αυτό θα πληγεί άμεσα. Θα είναι ή ύστατη πράξη όταν το καθεστώς νοιώσει ότι απειλείται η ύπαρξή του.
Για το κλείσιμο των στενών δε χρειάζεται μετακίνηση στρατευμάτων στην περιοχή. Αρκεί να χτυπηθούν 2-3 δεξαμενόπλοια ώστε να σταματήσουν οι μεγάλες εταιρείες να ασφαλίζουν τα πλοία και τα φορτία τους στην περιοχή. Οι συνέπειες θα είναι ένα τεράστιο πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία και την ανάπτυξη.
Και φυσικά οι συνέπειες μιας πτώσης του Ιράν θα προκαλέσουν μια πλήρη αποσταθεροποίηση της περιοχής. Θα δούμε την Τουρκία να καταφεύγει άμεσα στην ανάπτυξη πυρηνικών για να διασφαλίσει την ύπαρξή της. Η αλλαγή του χάρτη θα φέρει ανακατατάξεις σε παγκόσμιο επίπεδο και απρόβλεπτες συνέπειες.
Δεν αναφέρω καθόλου την απειλή της ραδιενέργειας και το οικολογικό αποτύπωμα που θα αφήσει στην περιοχή αλλά δεν μπορώ να μην υπενθυμίσω ότι τα χτυπήματα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις απαγορεύονται στη βάση των συνθηκών.
Τέλος με στραμμένη την προσοχή του κόσμου στο Ιράν, απλά υπενθυμίζουμε ότι το Ισραήλ συνεχίζει με την ανοχή των «πολιτισμένων» τη γενοκτονία στη Γάζα. Καθημερινά δεκάδες Παλαιστίνιοι προστίθενται στο βωμό μιας ανεξέλεγκτης πολιτικής που δε σέβεται τον άνθρωπο».
Τι θα γίνει από εδώ και πέρα
Πώς θα μπορούσε λοιπόν να επιλυθεί ο γόρδιος δεσμός της Μέσης Ανατολής;
«Κλειδί για την κρίση σε ιδεατό επίπεδο είναι η εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ και η στήριξη των Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου. Βέβαια το Διεθνές Δίκαιο σήμερα έχει φτάσει να θεωρείται το Δίκαιο των αδυνάτων και τις αποφάσεις τις επιβάλλουν οι δυνατοί. Παραμένω από τους ρομαντικούς που θέλουν να πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να αλλάξει αρκεί να υπάρξουν οι ηγέτες.
Πρακτικά τη λύση θα επιβάλλουν για άλλη μια φορά οι ΗΠΑ και ειδικότερα ο Τραμπ. Αυτό δε μπορεί σε καμία περίπτωση να μας χαροποιεί. Ο κόσμος κρατάει την ανάσα του μια που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι όνειρο είδε σήμερα ο Πρόεδρος Τραμπ», καταλήγει…
