Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη «τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας» και αναθεώρησης των φορολογικών συντελεστών, ενόψει των ανακοινώσεων του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ σχετικά με φοροελαφρύνσεις για τη μεσαία τάξη.
Αντιμετώπιση της «φορολογικής διάβρωσης»
Στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2024-2025, η Τράπεζα της Ελλάδος τονίζει την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στην άμεση φορολόγηση με στόχο μεγαλύτερη προοδευτικότητα. Η παρέμβαση αυτή αποσκοπεί στην πιο δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους και στην αντιμετώπιση του φαινομένου της «φορολογικής διάβρωσης».
Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται όταν οι φορολογούμενοι μετακινούνται σε υψηλότερα φορολογικά κλιμάκια λόγω αύξησης του ονομαστικού τους εισοδήματος εξαιτίας του πληθωρισμού, χωρίς όμως πραγματική ενίσχυση της αγοραστικής τους δύναμης. Έτσι, επιβαρύνονται φορολογικά χωρίς αντίστοιχη βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου.
Η έκθεση σημειώνει πως η ελαστικότητα του φόρου εισοδήματος – δηλαδή η αύξηση εσόδων του Δημοσίου για κάθε 1% αύξησης εισοδήματος – ανέβηκε από 1,8 το 2019 σε 2,0 το 2023, γεγονός που υποδεικνύει τη συμπίεση του διαθέσιμου εισοδήματος.
Συστάσεις για εξισορρόπηση της φορολογικής επιβάρυνσης
Η Τράπεζα της Ελλάδος δεν υποστηρίζει έναν σταθερό μηχανισμό αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, αλλά επισημαίνει την ανάγκη για στοχευμένες και ισορροπημένες παρεμβάσεις: ανακούφιση για τους φορολογούμενους, με παράλληλη διασφάλιση της σταθερότητας των δημόσιων εσόδων.
Μεταξύ άλλων, προτείνει:
-
Ποσοτικοποίηση του φαινομένου της φορολογικής διάβρωσης και ενσωμάτωσή του στον σχεδιασμό των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών πολιτικών.
-
Ευέλικτα μέτρα στήριξης των πλέον ευάλωτων ομάδων, κυρίως των μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων.
-
Στοχευμένα φορολογικά κίνητρα για νεοφυείς επιχειρήσεις και επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία.
-
Επαναπροσδιορισμό της κατεύθυνσης των δημόσιων δαπανών από λιγότερο παραγωγικούς τομείς σε στρατηγικούς κλάδους με υψηλή προστιθέμενη αξία.
-
Αναθεώρηση των κριτηρίων επιδότησης ώστε να μην στηρίζονται αποκλειστικά σε δηλωθέντα εισοδήματα, λόγω υψηλών ποσοστών απόκρυψης.
-
Ενίσχυση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με μετάβαση σε οικονομία υψηλής τεχνολογικής έντασης.
-
Απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου για τις επιχειρήσεις, περιορίζοντας τη γραφειοκρατία, βελτιώνοντας τον χωροταξικό σχεδιασμό και τις διαδικασίες χρήσης γης.
-
Ενδυνάμωση του κράτους δικαίου και επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης μέσω μεταρρυθμίσεων στο δικαστικό σύστημα.
