Ο Στέλιος Μπλυμάκης, Consulting Manager της ελληνικής συμβουλευτικής εταιρείας OCTANE Management Consultants, μιλά στους Attica Times και την Οικονομική Αναλύτρια Δάφνη Γρηγοριάδη για τη σημασία του mentoring σε όλα τα επίπεδα επιχειρηματικής δραστηριότητας – από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έως μεγάλα εταιρικά σχήματα. Μέσα από την εμπειρία του στην OCTANE – μια εταιρεία που αναπτύσσεται με ρυθμό 20% ετησίως και το 2023 υποδέχθηκε στο μετοχικό της σχήμα το LATSCO Family Office – ο Στέλιος Mπλυμάκης έχει ενισχύσει τον ρόλο του mentoring ως βασικό εργαλείο ανάπτυξης. Παράλληλα, συμμετέχει ενεργά σε πρωτοβουλίες όπως το ACEIn του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και την καμπάνια SMEs Diplomacy Greece, για την ενίσχυση της εξωστρέφεια των ΜμΕ.
Τι σημαίνει «μέντορας» και ποιος μπορεί να αναλάβει αυτόν τον ρόλο;
Ο όρος «μέντορας» παραπέμπει σε ένα πρόσωπο με εμπειρία, διορατικότητα και πρόθεση να καθοδηγήσει κάποιον άλλον στην πορεία του, τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά. Δεν πρόκειται απλώς για κάποιον που δίνει συμβουλές ή μοιράζεται τεχνικές γνώσεις· ο μέντορας λειτουργεί ως καθρέφτης, συνοδοιπόρος και ενίοτε πηγή έμπνευσης, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση του mentee και προσφέροντας προοπτική σε κρίσιμες αποφάσεις.
Μπορεί να αναλάβει αυτόν τον ρόλο οποιοδήποτε άτομο έχει χτίσει εμπειρία σε έναν τομέα, διαθέτει ενσυναίσθηση, υπομονή και τη διάθεση να προσφέρει. Η ουσία δεν βρίσκεται στην αυθεντία ή τη θέση, αλλά στην ικανότητα να εμπνέεις, να στηρίζεις και να μεταδίδεις αξίες με γνησιότητα, πάντα με ταπεινότητα και επίγνωση ότι δεν έχει κανείς όλες τις απαντήσεις και η μάθηση είναι αμφίδρομη.
Για εμένα, η εύρεση μέντορα ήταν μια αναπάντεχη έκπληξη στην επαγγελματική μου ζωή. Σε έναν τυχαίο καφέ, πριν μια σημαντική συνάντηση με πελάτη, ένας Διευθυντής μου με γέμισε έμπνευση, διάθεση, μου έδωσε μια άλλη οπτική σε πράγματα που με απασχολούσαν, όπως επίσης μου μετέδωσε γνώση μέσω εμπειριών του.
Η συνάντηση με έναν μέντορα – Μια αναπάντεχη καμπή στην επαγγελματική μου πορεία
Η αναζήτηση ή η εύρεση ενός μέντορα δεν ήταν ποτέ κάτι που είχα προγραμματίσει ή είχα θέσει ως στόχο. Κι όμως, όπως συχνά συμβαίνει με τις πιο σημαντικές συναντήσεις στη ζωή μας, προέκυψε αναπάντεχα – σχεδόν τυχαία – σε ένα καθημερινό, φαινομενικά ασήμαντο πλαίσιο. Σε έναν σύντομο καφέ πριν από μια κρίσιμη συνάντηση με πελάτη, ένας Διευθυντής με τον οποίο διασταυρώθηκαν οι δρόμοι μας, κατάφερε μέσα σε λίγα λεπτά να μου μεταδώσει κάτι πολύ περισσότερο από επαγγελματικές συμβουλές.
Η συζήτησή μας, που ξεκίνησε αβίαστα και χωρίς προσδοκίες, γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα ζωντανό και ουσιαστικό διάλογο. Με απλότητα, αλλά και βάθος, μου μετέφερε εμπειρίες από τη δική του διαδρομή, ανέδειξε οπτικές που δεν είχα ποτέ σκεφτεί, και με έκανε να δω προκλήσεις της δουλειάς μου με νέο φως. Δεν υπήρχε διδακτικός τόνος, μόνο ειλικρίνεια, ενσυναίσθηση και ένα είδος αυθεντικής καθοδήγησης που προκύπτει μόνο όταν κάποιος πραγματικά νοιάζεται να δώσει αξία σε έναν άλλον άνθρωπο.
Εκείνη η στιγμή άφησε μέσα μου ένα αποτύπωμα που ξεπερνά το επαγγελματικό. Με ενέπνευσε, με κινητοποίησε και μου έδειξε ότι η καθοδήγηση δεν απαιτεί τίτλους ή επίσημους ρόλους – αρκεί η προθυμία κάποιου να μοιραστεί, να ακούσει και να δώσει, έστω και για λίγο, ένα κομμάτι από την πυξίδα του.
Έκτοτε, αντιλαμβάνομαι τη σημασία του να έχεις δίπλα σου ανθρώπους με εμπειρία και γνήσιο ενδιαφέρον. Η έννοια του μέντορα απέκτησε άλλο νόημα: είναι αυτός που, έστω και μέσα σε μια σύντομη συνάντηση, μπορεί να σου αλλάξει τη ρότα, να σε ενθαρρύνει να ξεπεράσεις φόβους, να δεις καθαρότερα τον δρόμο μπροστά.
Και ίσως το πιο σπουδαίο μάθημα από εκείνη τη συνάντηση είναι πως, όταν δεχτείς τέτοια καθοδήγηση, κάποια στιγμή έρχεται και η στιγμή να τη μεταδώσεις – να γίνεις κι εσύ, χωρίς να το καταλάβεις, ένας τέτοιος “τυχαίος μέντορας” για κάποιον άλλον.
Και έτσι ξεκίνησε και το δικό μου προσωπικό ταξίδι στο mentoring.
Mentoring και Coaching ποια η διαφορά τους;
Παρόλο που το mentoring και το coaching έχουν κοινό στόχο την ενδυνάμωση του ατόμου, διαφέρουν ουσιαστικά στον χαρακτήρα και τη μεθοδολογία τους. Το mentoring στηρίζεται σε μια πιο μακροπρόθεσμη, εμπειρική σχέση. Ο μέντορας μοιράζεται εμπειρίες, προσφέρει προοπτική, λειτουργεί ως σύμβουλος, αλλά και ως πρότυπο. Η σχέση αυτή εξελίσσεται με τον χρόνο και χαρακτηρίζεται από εμπιστοσύνη και συχνά από αμοιβαίο σεβασμό που ξεπερνά το πλαίσιο μιας απλής συνεργασίας.
Το coaching, αντίθετα, είναι μια πιο δομημένη, συνήθως βραχυπρόθεσμη διαδικασία. Ο coach δεν δίνει απαντήσεις, αλλά διαμορφώνει τις συνθήκες για να τις βρει το ίδιο το άτομο μέσα από στοχευμένες ερωτήσεις. Είναι μια μέθοδος ενεργοποίησης του εσωτερικού δυναμικού, εστιασμένη κυρίως στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων ή την αντιμετώπιση πρακτικών προκλήσεων.
Σε μια περίοδο όπου ήμουν σε σταυροδρόμι επαγγελματικών επιλογών, θυμάμαι έναν έμπειρο συνεργάτη που με πήρε σε μια βόλτα με τα πόδια μετά από μια απαιτητική συνάντηση. Χωρίς να προσπαθήσει να με “καθοδηγήσει”, μοιράστηκε μια ιστορία από τα πρώτα του χρόνια εργασίας, τις αποτυχίες, τα διλήμματα και πώς εκείνες οι εμπειρίες διαμόρφωσαν τις μελλοντικές του αποφάσεις. Δεν μου είπε τι να κάνω — αλλά με έκανε να σκεφτώ διαφορετικά. Μέσα σε λίγα λεπτά, μου άνοιξε έναν ορίζοντα που δεν είχα εξετάσει. Εκείνη η στιγμή, που δεν ξεκίνησε ως “συνεδρία”, αποτέλεσε για μένα έναν πυρήνα καθοδήγησης που κουβαλώ μέχρι σήμερα.
Έχω βιώσει επίσης το coaching σε μια περίοδο επαγγελματικής πίεσης, όπου έπρεπε να οργανώσω τις προτεραιότητές μου και να βελτιώσω τη διαχείριση χρόνου. Ο coach μου, χωρίς να προτείνει λύσεις, μου έκανε ερωτήσεις που με έφεραν αντιμέτωπο με τις ίδιες μου τις επιλογές και συνήθειες. Η αλλαγή δεν ήρθε ακαριαία, αλλά μέσα από μικρά, συνειδητά βήματα. Ήταν μια εμπειρία πρακτικής ενδυνάμωσης και προσωπικής ευθύνης.
Και οι δύο προσεγγίσεις είναι πολύτιμες, αρκεί να αξιοποιούνται στον κατάλληλο χρόνο και πλαίσιο. Το mentoring μπορεί να αποτελέσει πηγή μακροπρόθεσμης έμπνευσης και καθοδήγησης, ενώ το coaching μπορεί να προσφέρει την απαραίτητη ώθηση για αλλαγή όταν αυτή είναι άμεση και αναγκαία.
Ποιοι ωφελούνται περισσότερο από το mentoring και πότε;
Μια σχέση mentoring μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική σε διάφορες φάσεις της ζωής ή της καριέρας ενός ανθρώπου και της ζωής μιας επιχείρησης, ανεξαρτήτου μεγέθους. Ιδιαίτερα χρήσιμη είναι για νέους που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον επαγγελματικό χώρο και αναζητούν προσανατολισμό, στήριξη και αποσαφήνιση προτεραιοτήτων αλλά εξίσου ωφέλιμη μπορεί να είναι και για στελέχη που βρίσκονται σε μεταβατικές φάσεις — για παράδειγμα, όταν αναλαμβάνουν έναν νέο ρόλο, σκέφτονται αλλαγή πορείας ή επιθυμούν να εξελίξουν τον ηγετικό τους τρόπο σκέψης.
Ειδικά οι επιχειρήσεις δείχνουν να τείνουν να αναθέτουν έργα σε εξωτερικούς συνεργάτες — συμβούλους, ειδικούς, ομάδες έργου — με στόχο να καλύψουν μια ανάγκη, να επιλύσουν ένα πρόβλημα ή να προχωρήσουν σε έναν στρατηγικό μετασχηματισμό. Ωστόσο, κάτω από αυτή την τυπική επαγγελματική σχέση, αυτό που στην πραγματικότητα αναζητούν είναι κάτι βαθύτερο: έναν μέντορα. Κάποιον που δεν θα φέρει απλώς τη λύση, αλλά θα σταθεί δίπλα τους, θα κατανοήσει το πλαίσιο τους, θα προκαλέσει τη σκέψη τους, θα εμπνεύσει εμπιστοσύνη και θα συνδιαμορφώσει μαζί τους την πορεία. Όλο και περισσότερο, ο ρόλος του εξωτερικού συνεργάτη αποκτά χαρακτηριστικά mentoring — όχι μόνο γιατί οι οργανισμοί έχουν ανάγκη από τεχνογνωσία, αλλά γιατί αναζητούν και προσανατολισμό, διαύγεια και αυθεντική καθοδήγηση σε ένα περιβάλλον που συνεχώς μεταβάλλεται.
Σε αυτό η OCTANE αποτελεί έναν παίχτη-κλειδί στην Ελληνική αγορά, καθώς το mentoring βρίσκεται στον πυρήνα της, τόσο με συμμέτοχες στελεχών της σε mentoring schemes όσο και μέσω έργων που ποικίλουν τόσο σε αντικείμενο όσο και σε μέγεθος.
Στην πορεία μας ως σύμβουλοι, εγώ και οι συνεργάτες μου έχουμε αναλάβει πλήθος έργων – από τη διαχείριση έργων και τον οργανωσιακό ανασχεδιασμό μέχρι την ενίσχυση της κερδοφορίας και τον μετασχηματισμό κουλτούρας. Αυτό που συχνά ανακαλύπτουμε στην πράξη, είναι πως εκείνο που τελικά ενδιαφέρει περισσότερο τον πελάτη δεν είναι απλώς το τελικό αποτέλεσμα, αλλά η διαδρομή προς αυτό.
Τα βήματα που πρέπει να γίνουν. Οι αποφάσεις που πρέπει να παρθούν. Οι άνθρωποι που πρέπει να εμπνευστούν. Και κυρίως, ο συνεργάτης που θα είναι δίπλα του σε κάθε στάδιο – όχι ως απλός εκτελεστής, αλλά ως συνοδοιπόρος. Ως μέντορας.
Κάποιοι πελάτες το αντιλαμβάνονται αυτό από την πρώτη στιγμή. Μας στέλνουν ένα e-mail που κρύβει περισσότερα από ένα αίτημα – είναι μια πρόσκληση για να “μπουν τα πράγματα σε τάξη”, με ουσία και βάθος. Άλλοι το καταλαβαίνουν στην πορεία, μέσα από τη συνεργασία και τις μικρές νίκες της καθημερινότητας. Και κάποιοι χρειάζονται λίγο χρόνο για να μας εμπιστευτούν – όχι με λόγια, αλλά με βάση τη συνέπεια, την ποιότητα της δουλειάς και την προστιθέμενη αξία που φέρνουμε στο τραπέζι.
Αυτό το μονοπάτι εμπιστοσύνης, όταν καλλιεργηθεί σωστά, μας φέρνει σχεδόν πάντα στην ευχάριστη θέση να συνεχίζουμε να δουλεύουμε μαζί. Όχι μεμονωμένα, αλλά σε σειρά έργων, προκλήσεων, μεταβάσεων. Η σχέση εξελίσσεται και μεταμορφώνεται – από μία απλή επαγγελματική συναλλαγή σε μία σταθερή, ουσιαστική συνεργασία. Γινόμαστε οι άνθρωποι στους οποίους μπορούν να στηριχθούν. Οι αξιόπιστοι σύμβουλοι που θα είναι εκεί και στην κρίση και στην ανάπτυξη, με σιγουριά, διαύγεια και επιμονή για το τελικό αποτέλεσμα.
Γιατί τελικά, η εμπιστοσύνη δεν χτίζεται στην υπογραφή ενός έργου, αλλά στο πώς στεκόμαστε ο ένας απέναντι στον άλλον κάθε μέρα που περνά.
Σε κάθε περίπτωση, το mentoring ωφελεί περισσότερο εκείνους που έχουν τη διάθεση να μάθουν, να αναστοχαστούν και να ακούσουν. Δεν είναι μόνο ζήτημα ηλικίας ή εμπειρίας, αλλά στάσης απέναντι στη μάθηση και την προσωπική εξέλιξη.
Υπάρχει στην Ελλάδα κουλτούρα mentoring;
Η κουλτούρα του mentoring στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Αν και παρατηρούνται αξιόλογες πρωτοβουλίες, ιδιαίτερα σε πανεπιστημιακούς φορείς ή σε οργανισμούς που ασχολούνται με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, γενικά λείπει μια συστηματική προσέγγιση. Το mentoring δεν έχει ακόμα ενσωματωθεί οργανικά στη λειτουργία των περισσότερων επιχειρήσεων ή εκπαιδευτικών δομών και συχνά παραμένει παρεξηγημένο ή υποτιμημένο.
Για να καλλιεργηθεί και να ριζώσει ουσιαστικά, χρειάζεται ένα πλέγμα από τεχνικές λύσεις και στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως:
- Εσωτερικά προγράμματα mentoring σε επιχειρήσεις, με pairing νέων στελεχών και ανώτερων μάνατζερ – όχι απλώς για “onboarding”, αλλά για προσωπική και επαγγελματική καθοδήγηση σε βάθος χρόνου.
- Ψηφιακές πλατφόρμες mentoring εντός οργανισμών και clusters, με δυνατότητα αντιστοίχισης (matching) με βάση δεξιότητες, στόχους και επαγγελματικές φάσεις.
- Καθιέρωση KPIs για mentoring σχέσεις (π.χ. βελτίωση engagement, ταχύτερη ένταξη στελεχών, διακράτηση ταλέντου).
- Συνεργασίες μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, όπου έμπειρα στελέχη από τον επιχειρηματικό κόσμο καθοδηγούν νεότερους σε θέσεις ευθύνης σε δημόσιους οργανισμούς.
- Επιμόρφωση σε “Mentorship Skills” – όχι μόνο για τους καθοδηγούμενους, αλλά και για τους ίδιους τους μέντορες, ώστε να κατανοούν τις ευθύνες και τις τεχνικές της υποστηρικτικής καθοδήγησης.
- Πρότυπα και προβολή ιστοριών mentoring, μέσω media, κλαδικών ενώσεων και επαγγελματικών επιμελητηρίων – γιατί οι εμπνευσμένες ιστορίες έχουν τη δύναμη να κινητοποιήσουν.
- Ενίσχυση θεσμικών εργαλείων, όπως προγράμματα ΕΣΠΑ, που να επιδοτούν την ανάπτυξη mentoring υποδομών και δεξιοτήτων, τόσο σε startups όσο και σε ΜμΕ.
Το mentoring δεν είναι απλώς μια «ωραία ιδέα»· είναι κρίσιμο εργαλείο μετάδοσης εμπειρίας, επιτάχυνσης ανάπτυξης και, τελικά, διαμόρφωσης κουλτούρας εμπιστοσύνης. Αν πάψουμε να το βλέπουμε ως δείγμα αδυναμίας ή “πολυτέλεια” και το εντάξουμε οργανικά στην επαγγελματική μας καθημερινότητα, τότε θα δούμε ουσιαστική αλλαγή όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο, αλλά και στην ευρύτερη κουλτούρα μάθησης και συνεργασίας στη χώρα μας.
Πολύ ενθαρρυντική είναι η ύπαρξη οργανισμών όπως το ACEIN του Ο.Π.Α., που με πάθος και ισχυρή θέληση στηρίζουν νέες και αναπτυσσόμενες ιδέες και επιχειρήσεις, μέσω coaching, mentoring, accelerators και διαγωνισμών.
