Του Σωτήρη Σκουλούδη
Οι ελληνικές θάλασσες πολύ σύντομα αποκτούν τα δικά τους θαλάσσια πάρκα! Στις αρχές του Ιουνίου και εν όψει της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς, τεράστιες εκτάσεις σε Ιόνιο και Νότιο Αιγαίο θα βρίσκονται υπό καθεστώς πλήρους προστασίας, γεγονός που θα επιφέρει μεγάλα οφέλη, μεταξύ των οποίων και η αντιμετώπιση των ολοένα και αυξανόμενων περιβαλλοντικών και όχι μόνο κινδύνων που διακυβεύουν τον ενάλιο πλούτο μας, στη μορφή που τον γνωρίζουμε τα τελευταία χιλιάδες χρόνια…
Αντίπαλος και πρόκληση, σε αυτόν τον τόσο αναγκαίο σχεδιασμό, για ακόμη μια φορά είναι η Τουρκία, που βρίσκει με κάθε τρόπο την ευκαιρία να προβάλλει τις παράλογες διεκδικήσεις και την οθωμανική μεγαλομανία της, ακόμα και για περιοχές ανοιχτά των ακτών… της Πελοποννήσου και των Κυκλάδων. Η Άγκυρα ήδη έκανε γνωστή την πρόθεσή της, κάνοντας λόγο για… «μονομερείς ενέργειες» χωρίς νομική ισχύ για την ίδια, ωστόσο η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει κανονικά στον σχεδιασμό της. Το ελληνικό ΥΠΕΞ με τη σειρά του έκανε λόγο για «πολιτικοποίηση ενός περιβαλλοντικού ζητήματος» κι αυτό που αναμένεται να επικρατήσει είναι η… κοινή λογική.
Η χώρα μας, αν και καθυστέρησε να καταθέσει τον θαλάσσιο χωροταξικό της σχεδιασμό, κινείται με μέθοδο προκειμένου όχι να προβάλλει την αυτονόητη… κυριαρχία, αλλά για να διασφαλίσει την περιβαλλοντική προστασία και ειδικότερα τη βιώσιμη διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων, καθώς η κατάσταση, για μια σειρά λόγων γίνεται όλο και πιο δυσχερής. Και το πρόβλημα, αν και δεν φαίνεται τόσο έντονο προς το παρόν, εάν δεν πράξουμε τα αναγκαία, θα το βρούμε μπροστά μας.
Τα θαλάσσια πάρκα αποτελούν υδάτινες εκτάσεις απομονωνομένες πλήρως από την επιβλαβή ανθρώπινη δραστηριότητα, με κύρια από αυτές την υπεραλίευση, που ήδη έχει αρχίσει και υπονομεύει τη δυνατότητα του Αιγαίου να μας προμηθεύει με τους θησαυρούς του – η προστασία των κητωδών και των θαλάσσιων θηλαστικών αποτελεί ακόμη έναν σημαντικό παράγοντα.
Η ουσιαστική διαχείριση και ο έλεγχος, υπό τα πρότυπα των υφιστάμενων πάρκων, που θα εφαρμοστούν, χαιρετίζονται από τις αρμόδιες περιβαλλοντικές οργανώσεις, που τις θεωρούν…
Το επιτυχημένο παράδειγμα του θαλάσσιου πάρκου της Αλοννήσου -του μεγαλύτερου στη Μεσόγειο- αλλά και της Ζακύνθου, αποτελεί τον «πλοηγό» για αυτά που θα δούμε αρχικά σε μια έκταση 20.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στο Ιόνιο και 8.000 στο νότιο Αιγαίο.
Το Attica Times συνομίλησε και με την πρόεδρο των Αλιέων της Αλοννήσου, Ιωάννα Ουρανίτσα, η οποία μας περιέγραψε ένα πραγματικό… success story, εξαιτίας ακριβώς του θαλάσσιου πάρκου.
«Δεν έχουμε κανένα απολύτως πρόβλημα με τα ιχθυαποθέματα τα οποία αναπληρώνονται διαρκώς και αυτό φαίνεται από τις ψαριές μας. Το σημαντικό όμως είναι ότι η προστασία του θαλάσσιου πάρκου ξεκινά από εμάς τους ίδιους. Πέρα από τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται για αυτό, τον φορέα διαχείρισης και το Λιμενικό Σώμα, εμείς οι αλιείς σεβόμαστε τους κανόνες και προστατεύουμε τα αποθέματα. Αυτό το κάνουμε χρησιμοποιώντας όλοι συγκεκριμένα αλιευτικά εργαλεία -όπως για παράδειγμα δίχτυα των 22 χιλιοστών και άνω- ώστε να προστατεύουμε τα μικρά ψάρια και τους γόνους. Έτσι τα αποθέματα διαρκώς αναπληρώνονται», εξηγεί. Επίσης, όπως περιγράφει, μεταξύ των κανόνων είναι η πλήρης απαγόρευση των μηχανότρατων και των γρι γρι, περιορισμοί στο ωράριο χρήσης διχτυών, αλλά κι οι αυστηροί περιορισμοί στις διελεύσεις πλοίων και αλιευτικών, με πλήρη απαγόρευση σε συγκεκριμένα σημεία που έχουν υποδείξει οι ειδικοί. Οι περιορισμοί αυτοί επεκτείνονται ακόμα και στους υποβρύχιους αλιείς, ενώ τα φαινόμενα παραβατικότητας είναι εξαιρετικά σπάνια.
Η ίδια, καλωσορίζει τη μελλοντική λήψη μέτρων και σε άλλες περιοχές, λέγοντας ότι «θαλάσσια πάρκα θα πρέπει να υπάρχουν παντού, και το δικό μας παράδειγμα δείχνει γιατί»…
Το Attica Times βρέθηκε αυτές τις ημέρες στα Κύθηρα, όπου είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με αλιείς της περιοχής, η οποία θα επωφεληθεί, όπως όλα δείχνουν, από το καθεστώς προστασίας. Ένας από τους πιο πολύπειρους από αυτούς, ο Διονύσης Γαλανάκης, υπογραμμίζει τους τεράστιους κινδύνους για μια Μεσόγειο που… αλλάζει προς το χειρότερο. Η εισβολή ξενικών ειδών, όπως ο λαγοκέφαλος, προκαλούν σε ορισμένα σημεία αυτό που θα μπορούσε να αποκαλεστεί ακόμα και «γενοκτονία» για πολλά από τα παραδοσιακά και τα αγαπημένα μας είδη. «Υπάρχουν φορές που βρίσκουμε στα μισοάδεια δίχτυα μας δεκάδες λαγοκέφαλους, αλλά και άλλα τοξικά και επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία είδη, που αν τα αγγίξουμε διακυβεύουμε ακόμα και την υγεία μας», περιγράφει. Ως εκ τούτου, τα αλιεύματα ολοένα και γίνονται πιο δυσεύρετα, με την κατάσταση να βαίνει όλο και χειρότερη και την ανάγκη ολοκληρωμένης προστασίας όλο και πιο επιτακτική.
Αν και για αυτή την απειλή δεν ευθύνεται άμεσα η ανθρώπινη δραστηριότητα – η κλιματική αλλαγή είναι που οδηγεί στα νερά μας ουσιαστικά αυτούς τους «εισβολείς» – ο Διονύσης εκτιμά ότι αν τα ψάρια «αφεθούν στην ησυχία τους» προκειμένου να αναπαραχθούν και να επανέλθουν σε ικανοποιητικό βαθμό οι οικότοποί τους, τότε η κατάσταση μπορεί να αναστραφεί, ειδικά σε μια κοινωνία που υποδέχεται τον τριπλάσιο πληθυσμό από αυτήν κάθε καλοκαίρι, με τους εκατομμύρια τουρίστες να αποζητούν διαρκώς το ελληνικό ψάρι για το τραπέζι τους.
Κοσμογυρισμένος σε όλες τις θάλασσες ο ίδιος, ως πρώην ναυτικός, έχει ιδία άποψη για τα αποτελεσματικά και ολοκληρωμένα μέτρα προστασίας που τηρούνται αλλού. «Και αργήσαμε», απαντά αμέσως, στην ερώτησή μας αν συμφωνεί με τη δημιουργία των θαλάσσιων πάρκων που ετοιμάζονται…
