Μια θεσμικά πρωτόγνωρη εξέλιξη σηματοδοτεί η απόφαση του Εκλογοδικείου, με την οποία αποβάλλονται από το Κοινοβούλιο οι Βασίλης Στίγκας, Πέτρος Δημητριάδης και Αλέξανδρος Ζερβέας. Πρόκειται για την πρώτη φορά στη μεταπολίτευση που η ελληνική Βουλή θα λειτουργεί με 297 βουλευτές, καθώς το δικαστήριο αποφάνθηκε πως δεν θα υπάρξει αναπλήρωση των κενών εδρών.
Η ετυμηγορία βασίστηκε στην κρίση ότι το κόμμα των Σπαρτιατών συμμετείχε παρανόμως στις εκλογές του Ιουνίου 2023, εφόσον διαπιστώθηκε ότι η πραγματική καθοδήγηση ασκούνταν από τον πρωτόδικα καταδικασμένο Ηλία Κασιδιάρη για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης. Ωστόσο, οι συνέπειες περιορίζονται στους τρεις βουλευτές κατά των οποίων είχαν ασκηθεί προσφυγές, ενώ οι υπόλοιποι εννέα εκλεγμένοι με τους Σπαρτιάτες διατηρούν τις έδρες τους.
Η απόφαση συνάδει με την απαγόρευση συμμετοχής των Σπαρτιατών στις ευρωεκλογές από τον Άρειο Πάγο, αλλά δεν ευθυγραμμίζεται με την πρόσφατη ποινική αθώωση τους για εξαπάτηση εκλογέων.
Θεσμικός προβληματισμός και νομικές ερμηνείες
Το Προεδρείο της Βουλής αναμένει το επίσημο έγγραφο του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου για να εφαρμόσει την απόφαση, ενώ έχει ήδη αποφασιστεί ότι θα ζητηθεί γνωμοδότηση από την επιστημονική υπηρεσία του κοινοβουλίου.
Στο παρασκήνιο, η συζήτηση επικεντρώνεται στο κατά πόσο η μείωση των βουλευτών σε 297 επηρεάζει τα συνταγματικά και κανονιστικά όρια για τις απαιτούμενες πλειοψηφίες. Από τη μία πλευρά, ορισμένοι νομικοί υποστηρίζουν πως το «νέο» όλο της Βουλής πρέπει να θεωρείται το 297 και να αναπροσαρμοστούν όλα τα όρια – π.χ. η απόλυτη πλειοψηφία να πέσει από τους 151 στους 149.
Σε αυτή τη γραμμή τάχθηκε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, τονίζοντας πως η κυβέρνηση διαθέτει ούτως ή άλλως πλειοψηφία άνω των 151 βουλευτών.
Από την άλλη, συνταγματολόγοι και πολιτικοί όπως ο Παναγιώτης Δουδωνής αντιτείνουν πως η απόλυτη πλειοψηφία των 151 δεν μεταβάλλεται, επικαλούμενοι το άρθρο 74 του Κανονισμού της Βουλής και τονίζοντας πως ο «όλος αριθμός των βουλευτών» καθορίζεται από τον νόμο – δηλαδή στους 300 – ανεξαρτήτως αν κάποιες έδρες είναι κενές. Όπως ανέφερε: «η αναφορά του Κυβερνητικού Εκπροσώπου ότι πλέον “η πλειοψηφία, του συνόλου των βουλευτών, έτσι λέει ο νόμος, από 151 πηγαίνει 149” είναι εντελώς αντισυνταγματική, αντιεπιστημονική και εγείρει ερωτηματικά ως προς τη σκοπιμότητά της».
Διαφοροποίηση πλειοψηφιών βάσει των άρθρων του Κανονισμού
Το άρθρο 74 παρ. 1 του Κανονισμού προβλέπει ότι τα ποσοστά για προτάσεις ή αποφάσεις υπολογίζονται επί του συνολικού αριθμού των εδρών, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά. Έτσι, προτάσεις όπως δυσπιστίας ή εξεταστικών επιτροπών ενδέχεται να απαιτούν λιγότερους βουλευτές (π.χ. 49 αντί για 50 για πρόταση δυσπιστίας, 59 αντί για 60 για εξεταστική).
Ωστόσο, η παρ. 2 του ίδιου άρθρου ορίζει ρητά ότι όπου απαιτείται «απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών», αυτή υπολογίζεται βάσει των 300 εδρών – και άρα το όριο παραμένει στους 151. Αυτό αφορά κρίσιμες ψηφοφορίες όπως:
-
σύσταση προανακριτικών επιτροπών,
-
παραπομπή υπουργών στο Δικαστικό Συμβούλιο,
-
νομοσχέδια για μεταβολή ορίων επικράτειας.
Η Βουλή πλέον 8κομματική
Με την έκπτωση των τριών βουλευτών, η Κοινοβουλευτική Ομάδα των Σπαρτιατών παύει να υφίσταται, καθώς δεν πληροί τον ελάχιστο αριθμό βουλευτών για να αναγνωρίζεται ως Κ.Ο. Συνεπώς, η σύνθεση της Βουλής μεταβάλλεται, με οκτώ πλέον κοινοβουλευτικά κόμματα να εκπροσωπούνται στην Ολομέλεια.
