Του Κίμωνα Λογοθέτη,
Το πρόσφατο ατύχημα στη Βούλα, με εμπλοκή οδηγού που φέρεται να εργαζόταν και σε απορριμματοφόρο, ήρθε να αναδείξει με τον πιο σκληρό τρόπο ένα ζήτημα που υποβόσκει εδώ και χρόνια στον τομέα των μεταφορών: την εξάντληση των επαγγελματιών οδηγών λόγω διπλής απασχόλησης. Δεν πρόκειται για μια μεμονωμένη περίπτωση, αλλά για ένα σύστημα που έχει καταστεί σχεδόν «κανονικότητα», σε βάρος της ασφάλειας όλων μας.
Οι χαμηλοί μισθοί στον χώρο των συγκοινωνιών και της καθαριότητας έχουν ωθήσει πολλούς εργαζομένους –ιδίως οδηγούς– να αναζητήσουν δεύτερη εργασία. Έτσι, παραβιάζουν στην πράξη τα θεσμοθετημένα ωράρια εργασίας, οδηγούν επί ώρες χωρίς επαρκή ξεκούραση και φτάνουν στα όρια της σωματικής και πνευματικής εξάντλησης. Οδηγοί που μεταφέρουν ανθρώπινες ζωές σε αστικά λεωφορεία ή βαριά οχήματα του δήμου, συχνά συμπληρώνουν 14 και 15 ώρες συνεχόμενης εργασίας.
Το τραγικό είναι ότι αυτό το φαινόμενο δύσκολα ελέγχεται θεσμικά. Ειδικά στον ΟΑΣΑ και τα ΚΤΕΛ που πλέον έχουν αναλάβει μεγάλο μέρος του έργου των αστικών συγκοινωνιών, δεν υπάρχει υποχρεωτική χρήση ψηφιακού ταχογράφου από τους οδηγούς λεωφορείων. Έτσι, οι αρχές δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε στοιχεία που να αποδεικνύουν υπερωρίες, υπέρβαση του επιτρεπόμενου χρόνου οδήγησης ή παραβίαση των ελάχιστων ωρών ανάπαυσης που προβλέπει η ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία. Οι έλεγχοι γίνονται αποσπασματικά – όταν και αν γίνονται – και οι παραβάσεις σπάνια οδηγούν σε συνέπειες.
Η αλήθεια είναι πως το επάγγελμα του οδηγού είναι από τα πιο απαιτητικά. Χρειάζεται συγκέντρωση, υπευθυνότητα και φυσική αντοχή. Το καλοκαίρι, με τις υψηλές θερμοκρασίες, την αυξημένη κίνηση και την ψυχολογική πίεση, οι συνθήκες γίνονται ακόμη πιο σκληρές. Και όμως, το επάγγελμα αυτό εξακολουθεί να είναι υποτιμημένο, τόσο μισθολογικά όσο και κοινωνικά. Πολλοί οδηγοί αμείβονται με 800 ή 900 ευρώ τον μήνα – ποσό που δεν επαρκεί για να ζήσει αξιοπρεπώς μια οικογένεια στην Αθήνα του 2025. Η διπλή δουλειά, λοιπόν, δεν είναι επιλογή. Είναι ανάγκη.
Η Πολιτεία οφείλει να πάρει το μήνυμα. Δεν μπορεί να υπάρξει οδική ασφάλεια χωρίς επαρκώς αμειβόμενους, ξεκούραστους και ελεγχόμενους οδηγούς. Πρέπει να επανεξεταστεί η υποχρεωτική χρήση ψηφιακού ταχογράφου και στα αστικά λεωφορεία. Οι εργοδότες, δημόσιοι και ιδιωτικοί, πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη να τηρούν και να εποπτεύουν τα ωράρια. Παράλληλα, πρέπει να δοθούν οικονομικά και θεσμικά κίνητρα για να μείνει ο κλάδος ελκυστικός, ώστε να μην αναγκάζονται οι οδηγοί να διακινδυνεύουν τη δική τους ασφάλεια – και των επιβατών τους – για λίγα ευρώ παραπάνω.
Το ατύχημα στη Βούλα ας λειτουργήσει ως καμπανάκι. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ανθρώπινο λάθος όταν το ίδιο το σύστημα σπρώχνει τους εργαζόμενους στα άκρα. Η κόπωση δεν είναι επιλογή, είναι συνέπεια. Και οι συνέπειες, στην περίπτωση των μεταφορών, μεταφράζονται συχνά σε ατυχήματα, τραυματισμούς, ακόμη και θανάτους.
Η οδική ασφάλεια ξεκινά από την προστασία του επαγγελματία οδηγού. Και αυτή, σήμερα, έχει τεθεί σε δεύτερη μοίρα.
