Σε σκηνικό μετωπικής ρήξης με την Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίσσεται η στάση της κυβέρνησης της Ανατολικής Λιβύης υπό τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, καθώς απαγορεύτηκε η αποβίβαση Ευρωπαίων αξιωματούχων στη Βεγγάζη και ακολούθησε η απέλασή τους, γεγονός που σηματοδοτεί νέα ένταση στις σχέσεις Ε.Ε. – Λιβύης.
Το επεισόδιο σημειώθηκε στο αεροδρόμιο της Βεγγάζης (Μπενίνα), όπου επρόκειτο να πραγματοποιηθεί επίσημη συνάντηση με την ευρωπαϊκή αποστολή. Ωστόσο, ο Αυστριακός επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ, μαζί με τους υπουργούς Μετανάστευσης της Ελλάδας Θάνο Πλεύρη, της Ιταλίας Ματέο Πιαντεντόζι και της Μάλτας Μπάιρον Καμιλέρι, χαρακτηρίστηκαν «ανεπιθύμητα πρόσωπα» και ενημερώθηκαν ότι η επίσκεψη ακυρώνεται.
Η λιβυκή πλευρά επικαλέστηκε «σοβαρές παραβάσεις διπλωματικών πρωτοκόλλων και της εθνικής κυριαρχίας», καθώς και «παραβίαση των διαδικασιών που διέπουν την είσοδο ξένων διπλωματών». Την επιστολή απέλασης υπέγραψε ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης της Βεγγάζης, Οσάμα Σάαντ Χαμάντ.
Πίεση προς την Ε.Ε. και μήνυμα κυριαρχίας
Η κίνηση ερμηνεύεται από διπλωματικές πηγές ως επίδειξη ισχύος από τον Χαφτάρ, με σκοπό να αναγκάσει την Ε.Ε. να αναγνωρίσει μεγαλύτερο ρόλο στην κυβέρνησή του και ενδεχομένως να εξασφαλίσει οικονομική στήριξη – ιδιαίτερα σε θέματα διαχείρισης μεταναστευτικών ροών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ευρωπαϊκή αποστολή είχε προηγουμένως επισκεφθεί την Τρίπολη, έδρα της αντίπαλης κυβέρνησης (GNU), γεγονός που φαίνεται να ενόχλησε τη Βεγγάζη, η οποία απαίτησε διαφοροποιημένη μεταχείριση.
Διπλωματικό παρασκήνιο και έλλειψη κοινής γραμμής
Σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξε διαφωνία ακόμη και εντός της πλευράς Χαφτάρ για τη διαχείριση της επίσκεψης, καθώς συνεργάτες του είχαν αρχικά συμφωνήσει στους όρους της επίσκεψης. Τελικώς, η ανατροπή αποφασίστηκε αιφνιδιαστικά, με τις λιβυκές αρχές να ζητούν από την ευρωπαϊκή αποστολή να αποχωρήσει άμεσα από το έδαφός τους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι κυβερνήσεις Ελλάδας, Ιταλίας και Μάλτας δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε κοινή ανακοίνωση για το περιστατικό, με την κάθε πλευρά να προχωρά σε ξεχωριστές δηλώσεις.
Ο επίτροπος Μπρούνερ αναφέρθηκε στο επεισόδιο λακωνικά μέσω ανάρτησής του στην πλατφόρμα Χ, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Ελλάδας Παύλος Μαρινάκης τόνισε πως η αποπομπή των Ευρωπαίων «είναι ενδεικτική των προθέσεων Χαφτάρ» και υπογράμμισε πως «δεν μπορεί να αποκλειστεί η επαναφορά των κλειστών κέντρων κράτησης».
Εντείνονται οι φόβοι για νέες μεταναστευτικές ροές
Το περιστατικό αναζωπυρώνει τις ανησυχίες για αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη προς την Κρήτη και τη νότια Ευρώπη. Καθώς η λιβυκή πλευρά φαίνεται να υιοθετεί στρατηγική πίεσης ανάλογη με εκείνη της Τουρκίας στο παρελθόν, δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήσει τις ροές ως διαπραγματευτικό όπλο έναντι της Ε.Ε.
Η Αθήνα εμφανίζεται ιδιαίτερα προβληματισμένη, με τον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη να δηλώνει πως «ο δρόμος για την όποια οικονομική στήριξη της Λιβύης περνάει και από την Αθήνα», προειδοποιώντας ότι η Ελλάδα θα διαδραματίσει ενεργό ρόλο στις μελλοντικές αποφάσεις της Ε.Ε. για τη Λιβύη.
