Του Σωτήρη Σκουλούδη
Μέγα το της θαλάσσης κράτος. Η φράση του Περικλή, που καταδεικνύει τη σπουδαιότητα του Πολεμικού Ναυτικού για την ύπαρξη, κι όχι απλά για την προάσπιση της εθνικών συμφερόντων, του ελληνικού έθνους, παραμένει επίκαιρη και σήμερα, 2.500 χρόνια μετά.
Οι γεωπολιτικές προκλήσεις, οι ευθείες απειλές και οι τεχνολογικοί παράμετροι, καθιστούν τον ρόλο του ναυτικού, στη χώρα με δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής και τα χιλιάδες νησιά του Αρχιπελάγους, κάτι παραπάνω από κομβικό.
Οι εποχές ωστόσο αλλάζουν, όπως και τα δόγματα, σε ένα τόσο πολύπλοκο τεχνικό και γεωστρατηγικό επίπεδο. Κι αυτό συμβαίνει πλέον και στο Πολεμικό μας Ναυτικό κι αυτό ακριβώς θα έπρεπε να συμβεί.
Η περασμένη εβδομάδα ήταν Ναυτική, και το μήνυμα εστάλη, με την παρουσία μάλιστα του πρώτου πολίτη της χώρας, του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τασούλα, να επιθεωρεί τον στόλο. Ένας στόλο, που σε πολύ λίγο καιρό δεν θα είναι ο ίδιος. Θα είναι αυτός που οι συνθήκες επιτάσσουν – ο στόλος ο οποίος δεν θα περιορίζεται στην στατική υπεράσπιση, αλλά θα μεταμορφωθεί σε διακλαδική αποτροπή ισχύος, όχι μόνο στα στενά όρια της αιγιαλίτιδας ζώνης των νησιών μας, αλλά σε όλες τις ελληνικές θάλασσες, όπως έχουν καθοριστεί από τις συμφωνίες για την ΑΟΖ, σε αυτή τη λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, ξεκαθάρισε τα παραπάνω, κάνοντας λόγο για έναν δομικό πυλώνα της άμυνάς μας, και τη «ναυαρχίδα» για το πρόγραμμα της Ατζέντας 2030.
Μάλιστα, δεν δίστασε να αναφέρει ότι πλέον θα ένα Πολεμικό Ναυτικό «δέκα φορές πιο ισχυρό από οτιδήποτε έχει γνωρίσει ο ελληνισμός μέχρι σήμερα»!
Γιάννης Εγκολφόπουλος: «Το νέο Πολεμικό Ναυτικό είναι θεματοφύλακας όλων των προκλήσεων»
Ο γνωστός αντιναύαρχος ε.α και αναλυτής Γιάννης Εγκολφόπουλος, μίλησε στους Attica Times για τις εξελίξεις αυτές, και δήλωσε την αισιοδοξία του. Άλλωστε, εκτός από το επιχειρησιακό σκέλος, γνωρίζει καλά το αντικείμενο της διαμόρφωσης ενός αξιόμαχου στόλου, καθώς ο ίδιος τη δεκαετία του 1990 συμμετείχε στις αρμόδιες επιτροπές.
«Η Ελλάδα είναι μια χώρα με τεράστια ναυτική παράδοση. Οι επιχειρήσεις και οι προκλήσεις όπως προχωρούν στην εποχή μας και πλέον γίνονται επιχειρήσεις αεροναυτικές, διότι η αεροπορία έχει εξελιχθεί ραγδαία και έρχεται και το ναυτικό που προστατεύει από θαλάσσης, είτε δημιουργώντας χώρο αεράμυνας είτε ζώνες άμυνας στη στεριά, για διάφορες άλλες επιχειρήσεις. Η αεροπορία είχε ενισχυθεί – ήρθε όμως κι η ώρα του ναυτικού», αναφέρει αρχικά, για να εξηγήσει:
«Αυτό δεν είναι απλή υπόθεση αλλά σύνθετη. Όχι μόνο πρέπει να επιλέξεις τα κατάλληλα πλοία για τις συγκεκριμένες προκλήσεις, αλλά να υπολογίσεις και πάρα πολλές άλλες παραμέτρους. Αν τα αντέχεις οικονομικά, αν στο βάθος του χρόνου μπορούν να αντέξουν και να ανταποκριθούν στον ρόλο τους, η διαδικασία της δομής των δυνάμεων που πρέπει να έχεις. Αυτά όλα μελετήθηκαν αναλυτικά από τα επιτελεία. Στην αεροπορία ήταν πιο εύκολο γιατί ο ρόλος της είναι πιο ξεκάθαρος, ωστόσο στο ναυτικό είναι αλλιώς».
Ο σχεδιασμός γίνεται ακόμα πιο σύνθετος, δεδομένης και της αλλαγής του δόγματος. «Μέχρι το 2019 είχαμε να προστατέψουμε μόνο το Αιγαίο, από τη Λήμνο το Καστελόριζο μέχρι την Κρήτη κι από εκεί μέχρι την Κέρκυρα. Τώρα όμως με τη συμφωνία για την ΑΟΖ με Ιταλία και Αίγυπτο αυξήσαμε πολύ τον χώρο των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Πλέον έχουμε έναν χώρο διπλάσιο από αυτόν του Αιγαίου για να υπερασπιστούμε».
Ο Γιάννης Εγκολφόπουλος, παραδέχεται ότι όπως ήταν η υφιστάμενη κατάσταση και δεδομένης της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, η ανανέωση του στόλου ήταν πια επιτακτική. Ωστόσο αυτό που συμβαίνει είναι κάτι μεγαλύτερο από αυτό.
Όπως μας θυμίζει: «Αποφασίστηκε η πρόσκτηση των Belharra, πλοία με τεχνολογία 40 χρόνια μπροστά. Αναβαθμίζονται και εκμοντερνίζονται οι 4 ΜΕΚΟ, που θα αποτελέσουν την ενδιάμεση σχέση του ναυτικού μέχρι να αποκτήσουμε τις 4 φρεγάτες Constellation που έχουν κι αυτές προηγμένη τεχνολογία και δυνατότητες. Συζητείται και η απόκτηση δύο φρεγατών τύπου Fremm από την Ιταλία, poyείναι μια γενιά πίσω από τις Belharra. Παράλληλα αναβαθμίζουμε τον στόλο ταχέων σκαφών και τα υποβρύχια. Το πρόγραμμα αυτό θα μας φέρει πολλά χρόνια μπροστά. Θα έχουμε την πρωτοπορία ανάμεσα στις χώρες της Ανατολικής Mεσογείου».
«Βασικός κανόνας στα εξοπλιστικά προγράμματα του ναυτικού, είναι 15 χρόνια η μελέτη, 15 η υλοποίηση και μετά 20 με 25 χρόνια η υλοποίηση όλων αυτών. Το ναυτικό λοιπόν ήθελε πολύ περισσότερο χρόνο και να λάβει αυτές τις αποφάσεις, με ορίζοντα δεκαετίας», υπογραμμίζει. «Ο στόλος αυτός είναι σχεδιασμένος να φυλάει το Αιγαίο. Αυτός που σχεδιάζουμε σήμερα, μας καλύπτει όλο το εύρος των απαιτήσεων που έχουμε αυτό που σύντομα θα αποτελεί και την ΑΟΖ της Ευρώπης και εμείς θα είμαστε θεματοφύλακες όλων των προκλήσεων που επιβάλλει το διεθνές δίκαιο».
Ωστόσο, όσο εξελιγμένοι και αν είναι οι εξοπλισμοί, χωρίς τους κατάλληλους ανθρώπους, παραμένουν… σίδερα. Ο έμπειρος αντιναύαρχος θεωρεί ότι «το ναυτικό προχωρεί μπροστά με ταχύτατα βήματα διότι έχει φροντίσει να εκπαιδεύει στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου τους αξιωματικούς του. Το προσωπικό έχει ανεβάσει πολύ το επίπεδο και δεν θα υπάρχει αξιωματικός στις Belharra που να μην έχει μεταπτυχιακό, π.χ. τεχνολογίας όπλων, ηλεκτρονικών. Πρόκειται για πολύ υψηλό επίπεδο με στελέχη με εμπειρία και γνώσεις, που συνιστούν ένα από τα καλύτερα ναυτικά του κόσμου», υπογραμμίζει.
«Σεβόμαστε την Τουρκία αλλά τους… έχουμε»
Το σημαντικό ωστόσο δεν είναι μόνο το τι κάνουμε εμείς, αλλά τι κάνουν κι οι «άλλοι» στο πολύπλοκο αυτό πεδίο, και συγκεκριμένα η Τουρκία, που αποτελεί και την απειλή.
Ο Γιάννης Εγκολφόπουλος θεωρεί ότι όπως συνέβαινε πάντα ιστορικά, έτσι και τώρα, έχουμε την υπεροπλία.
«Σεβόμαστε την Τουρκία αλλά προσωπικά δεν τους υπολογίζω ως ναυτική δύναμη. Θυμάστε το 2022 που είχαμε την κρίση τους καθηλώσαμε όλα τα υποβρύχια, και ένα που ήταν στο στενό του Καφηρέα το καθηλώσαμε για τρεις μέρες και για να μην πάθουν ασφυξία τους δώσαμε νατοϊκο σήμα για να βγουν. Θυμάστε και τον κυβερνήτη του «Λήμνος» που εμβόλισε το τουρκικό σκάφος, τόσο όσο για να μην τον βουλιάξει με την… επακούμβηση. Αυτό δείχνει τον επαγγελματισμό τη γνώση και την αυτοκυριαρχία των αξιωματικών μας».
Ρωτάμε τον Αντιναύαρχο τι γνώμη έχει για αυτό που φαίνεται ως πλεονέκτημα της Τουρκίας, δηλαδή τα εξελιγμένα στρατιωτικά drones, τα οποία μάλιστα τα παράγει η ίδια. Και εδώ είναι κάθετος.
«Τα drones της Τουρκίας θα καταρριφθούν με το που θα σηκωθούν. Δεν είναι σοβαρή ούτε μεγάλη απειλή. Τα drones της Frontex είναι σοβαρά drones και κοστίζουν 5-7 εκατομμύρια, όχι κάποιες χιλιάδες ευρώ όπως τα τουρκικά.
Η Ελλάδα έχει καλή αεράμυνα με τους πυραύλους patriots , ενώ ήδη τα υφιστάμενα πλοία έχουν καλές δυνατότητες και προστατεύουν ένα ολόκληρο νησί. Και στο άμεσο μέλλον, η κάθε Belharra θα αποτελεί έναν θολό 600 χιλιομέτρων. Όταν εντοπίζεις σε τέτοιες αποστάσεις οτιδήποτε σηκώνεται, τα πράγματα της αεράμυνας γίνονται πολύ σοβαρά.
Και πλέον τα drones καταρρίπτονται πάρα πολύ εύκολα. Είναι βοηθητικά, αλλά όχι καθοριστικά για τις μάχες, και το βλέπουμε αυτό από τις σύγχρονες πολεμικές επιχειρήσεις, π.χ. στην Ουκρανία και στο Ισραήλ. Για άλλους λογούς οι Ρώσοι κερδίζουν εδάφη, ο πόλεμος απαιτεί δυνάμεις να κερδίσεις και ουσιαστικές και καταστροφικές ενέργειες. Είδατε και στο Ισραήλ να πέτυχαν κάτι τα ιρανικά drones; Να μην τα υπερεκτιμούμε αυτά».
«Ουσιαστική η παρουσία των φρεγατών μας στο Λιβυκό»
Τέλος, ρωτάμε τον Γιάννη Εγκολφόπουλο σχετικά με την αποστολή των τριών πολεμικών πλοίων που λαμβάνει χώρα αυτή τη στιγμή, νότια της Κρήτης, με στόχο την αποτροπή των μεταναστευτικών ροών αλλά και τη μετάδοση ενός «μηνύματος» στην εχθρική τελευταία Λιβυή. Ακούστηκε, ότι η παρουσία τους είναι κυρίως συμβολική, όμως ο ίδιος διαφωνεί.
«Η παρουσία των φρεγατών στο Λιβυκό δεν είναι καθόλου συμβολική. Επιβάλλει το νομό του κράτους, θα ενημερώνουν διαρκώς, θα γίνεται χρήση ελικοπτέρων, drones και πράγματι μπορούν αποτελεσματικά να αποτρέψουν τις ροές. Τα πολεμικά μας πλοία εκεί δεν κάνουν επίδειξη σημαίας αλλά ουσιαστική εργασία αποτροπής. Κι επειδή έχουν τα κατάλληλα συστήματα και δυνατότητα να παραμείνουν για μεγάλα διαστήματα στη θάλασσα, είναι αποτελεσματικά για την αποτροπή μαζικής ροής μεταναστών. Θυμάστε το 2021 στον Έβρο που είχαμε μαζική εισβολή μεταναστών, δεν βάλαμε μόνο την αστυνομία να φυλάει, αλλά επενέβη κι ο στρατός αποτελεσματικά. Έτσι γίνεται κι εδώ»…
