Σημαντική κινητικότητα σημειώνεται τα τελευταία πέντε χρόνια στο πεδίο των συνταξιοδοτήσεων, με πάνω από 990.000 αποχωρήσεις εργαζομένων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Παρά τις ενδείξεις σχετικής σταθεροποίησης, το κύμα εξόδου συνεχίστηκε και το 2024, διατηρώντας την τάση των προηγούμενων ετών.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία, έξι στους δέκα ασφαλισμένους επιλέγουν να αποχωρήσουν πριν από τη συμπλήρωση των γενικών ορίων ηλικίας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες πρόωρης εξόδου. Το 2024 κατατέθηκαν περίπου 201.000 αιτήσεις στον ΕΦΚΑ, αριθμός που ακολουθεί τη δυναμική των προηγούμενων ετών:
-
Το 2020 οι αιτήσεις ανήλθαν σε περίπου 176.000
-
Το 2021 σημειώθηκε αύξηση, με πάνω από 212.000 αιτήσεις
-
Το 2022 ο αριθμός διατηρήθηκε στα ίδια επίπεδα, περίπου 211.000
-
Το 2023 υπήρξε ελαφρά πτώση στις 190.000
Παρά τις μεταβατικές ρυθμίσεις που ίσχυσαν στο παρελθόν, από το 2022 ορίζεται ότι δικαίωμα πλήρους σύνταξης υπάρχει στα 62 με 40 έτη ασφάλισης, ή στα 67 με τουλάχιστον 15 έτη. Ωστόσο, πολλοί ασφαλισμένοι σπεύδουν να αποχωρήσουν πρόωρα, υπό τον φόβο ενδεχόμενων αλλαγών από το 2027 και μετά.
Αναπροσαρμογές ορίων ηλικίας από το 2027
Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα αναπροσαρμογής των ορίων ηλικίας ανά τριετία, ανάλογα με την εξέλιξη του προσδόκιμου ζωής. Παρότι μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί κάποια προσαρμογή – εξαιτίας και της επίδρασης της πανδημίας – το 2027 αναμένεται επανεξέταση του μηχανισμού. Το ενδεχόμενο αύξησης των ηλικιακών ορίων θεωρείται καθοριστικό ως προς τη σημερινή επιλογή πρόωρης συνταξιοδότησης από πολλούς εργαζόμενους.
Εργασία μετά τη σύνταξη χωρίς περικοπή
Ταυτόχρονα, καταγράφεται αξιοσημείωτο ενδιαφέρον για απασχόληση μετά τη συνταξιοδότηση. Το ισχύον πλαίσιο επιτρέπει την εργασία χωρίς μείωση της κύριας σύνταξης, εφόσον καταβάλλεται ειδική εισφορά. Ήδη, πάνω από 200.000 συνταξιούχοι έχουν κάνει χρήση αυτής της δυνατότητας.
-
Για μισθωτούς, η εισφορά ανέρχεται στο 10% του ακαθάριστου μισθού, μέσω ΑΠΔ
-
Για μη μισθωτούς, στο 50% της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας, με ειδικές πρόνοιες για επαγγελματίες όπως δικηγόροι και μηχανικοί
Το αποτύπωμα των baby boomers
Η μαζική έξοδος από την εργασία επηρεάζεται και από τη συνταξιοδότηση της γενιάς των baby boomers (1946–1964), η οποία στην Ελλάδα κορυφώθηκε μεταξύ 1960–1965, με πάνω από 170.000 γεννήσεις ετησίως – σχεδόν διπλάσιες από τα σημερινά επίπεδα. Η συνταξιοδότηση αυτής της γενιάς αναμένεται να ολοκληρωθεί ως το 2029, με τον ετήσιο ρυθμό αποχωρήσεων να παραμένει αυξημένος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο αριθμός των ετήσιων αποχωρήσεων την περίοδο 2022–2029 θα είναι διπλάσιος σε σχέση με την επταετία 2015–2022.
