Της Δάφνης Γρηγοριάδη, Οικονομικής Αναλύτριας
Τέλη Αυγούστου αναμένεται να «κλειδώσει» το νέο πακέτο οικονομικών μέτρων που θα ανακοινωθεί επίσημα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Η κυβέρνηση, υπό το βάρος των αυξημένων αναγκών και των προκλήσεων της ελληνικής οικονομίας, εστιάζει στη στήριξη της μεσαίας τάξης και στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, με στόχο να δώσει ώθηση σε μια οικονομία που ακόμα «παλεύει» με τα απομεινάρια της κρίσης και τις πληθωριστικές πιέσεις.
Το συνολικό ύψος του πακέτου υπολογίζεται σε 1,5 έως 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, η πραγματική πρόκληση δεν είναι μόνο το ύψος της δημοσιονομικής στήριξης, αλλά ο τρόπος με τον οποίο θα κατευθυνθούν οι πόροι. Τα μέτρα περιλαμβάνουν φορολογικές ελαφρύνσεις, παρεμβάσεις για την αγορά στέγης, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και συνταξιούχων, καθώς και πρωτοβουλίες για την ψηφιακή αναβάθμιση της οικονομίας — τομείς που θεωρούνται καθοριστικοί για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η εισαγωγή ενός επιπλέον φορολογικού συντελεστή για εισοδήματα μεταξύ 10.001 και 20.000 ευρώ αποτελεί μια κίνηση με διπλό στόχο: Αφενός να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση της μεσαίας τάξης, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, και αφετέρου να προχωρήσει προς μια πιο δικαιότερη κατανομή της φορολογικής επιβάρυνσης. Στην Ελλάδα, οι έμμεσοι φόροι (όπως ο ΦΠΑ) αποτελούν δυσανάλογα μεγάλο μέρος των φορολογικών εσόδων, φτάνοντας το 17,3% του ΑΕΠ το 2023, πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (13%). Αυτός ο «αντίστροφος» φορολογικός μηχανισμός επιβαρύνει δυσανάλογα τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα και συμβάλλει στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Στο πλαίσιο μείωσης των ανισοτήτων, η αναπροσαρμογή του αφορολόγητου ορίου με βάση τον αριθμό των παιδιών και οι πρόσθετες φοροελαφρύνσεις έχουν ως κεντρικό στόχο να ενισχύσουν το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των οικογενειών. Η ανάγκη αυτή γίνεται ακόμα πιο επιτακτική εν μέσω της συνεχιζόμενης πληθωριστικής πίεσης, με τον πληθωρισμό τον Ιούλιο να επιταχύνεται στο 3,1% από 2,8% τον Ιούνιο.
Το ζήτημα του αυξημένου κόστους στέγασης αναδεικνύεται ως ένας από τους πιο κρίσιμους άξονες του πακέτου. Η μείωση των φόρων για ενοίκια και τα κίνητρα για την επανενεργοποίηση κλειστών ακινήτων στην αγορά στοχεύουν στη διεύρυνση της προσφοράς κατοικιών. Παράλληλα, η εισαγωγή του «φόρου αδράνειας» για τις κενές κατοικίες λειτουργεί ως εργαλείο πίεσης προς τους ιδιοκτήτες να διαθέσουν στην αγορά ακίνητα που σήμερα μένουν ανεκμετάλλευτα. Το επιδιωκόμενο «θετικό σοκ» στην προσφορά θα μπορούσε να συμβάλει στη σταθεροποίηση ή και στη μείωση των τιμών της στέγης, που έχει γίνει σημαντικό εμπόδιο για χιλιάδες νοικοκυριά.
Ωστόσο, η πραγματική επίδραση των μέτρων αυτών στην οικονομία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: Την ταχύτητα υλοποίησης, την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης, αλλά και τη συμπεριφορά των αγορών και των πολιτών. Η φορολογική δικαιοσύνη και η κοινωνική συνοχή δεν είναι απλώς αριθμοί σε έναν προϋπολογισμό, αλλά κρίσιμοι παράγοντες που μπορούν να καθορίσουν την ανθεκτικότητα και την προοπτική της ελληνικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια.
