Νέος Κώδικας Χωροταξίας και Πολεοδομίας: Τι αλλάζει και ποια προβλήματα επιλύει

Η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά ενιαίο και ολοκληρωμένο πλαίσιο κανόνων για τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, μέσα από τον νέο Κώδικα Χωροταξίας και Πολεοδομίας, που παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Περιβάλλοντος Σταύρο Παπασταύρου και τον Υφυπουργό Νίκο Ταγαρά.

Ο Κώδικας συγκεντρώνει και οργανώνει όλες τις διάσπαρτες και παρωχημένες διατάξεις σε ένα σύγχρονο, κατανοητό νομοθετικό εργαλείο. Δεν εισάγει νέους κανόνες, αλλά καθιστά σαφείς τους ήδη υπάρχοντες για δόμηση, αυθαίρετα, χρήσεις γης, αστικές αναπλάσεις κ.ά.

Προβλήματα που επιλύει

• Κατάργηση των παλιών, συχνά αντικρουόμενων νόμων και διατάξεων, κάποιες ηλικίας έως και ενός αιώνα.

• Μείωση γραφειοκρατίας και καθυστερήσεων.

• Ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου και της διαφάνειας.

• Απλοποίηση της καθημερινότητας για πολίτες, μηχανικούς και τη δημόσια διοίκηση.

Στόχοι του Κώδικα

1. Εφαρμογή ενιαίων κανόνων σε όλη την Επικράτεια.

2. Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση βιώσιμης ανάπτυξης.

3. Καταπολέμηση αυθαίρετης δόμησης.

4. Αξιοπιστία και συνέχεια στο νομοθετικό πλαίσιο.

Τι αλλάζει με την κωδικοποίηση

• Κατάργηση όλων των προηγούμενων νόμων και ενσωμάτωσή τους στον Κώδικα.

• Ο ΓΟΚ του 1985 καταργείται οριστικά, με όσα άρθρα του διατηρούνταν πλέον να περιλαμβάνονται στον νέο Κώδικα.

• Μελλοντικές τροποποιήσεις θα εντάσσονται αποκλειστικά στον Κώδικα, εξασφαλίζοντας συνέπεια και σαφήνεια.

Δομή του Κώδικα

Ο Κώδικας περιλαμβάνει 477 άρθρα και χωρίζεται σε 9 μέρη:

1. Χωρικό σχεδιασμό (χερσαίο και θαλάσσιο)

2. Αστικές αναπλάσεις και μηχανισμούς πολεοδομίας

3. Εφαρμογή πολεοδομικών σχεδίων και απαλλοτριώσεις

4. Κανόνες δόμησης και χρήσης γης

5. Πλαίσιο δόμησης με οικοδομικές άδειες και ελέγχους

6. Αυθαίρετη δόμηση

7. Επικίνδυνες οικοδομές

8. Αστική πολιτική και εθνικές στρατηγικές

9. Συλλογικά όργανα

Κατάρτιση του Κώδικα

• Συντάχθηκε από Ειδική Επιτροπή με μέλη του ΣτΕ, ΝΣΚ, Καθηγητές ΑΕΙ, νομικούς και επιστήμονες πολεοδομίας.

• Πρόεδρος της Επιτροπής ήταν ο κ. Μενουδάκος, επίτιμος Πρόεδρος του ΣτΕ.

• Το τελικό κείμενο κατατίθεται στη Βουλή για ψήφιση τον Σεπτέμβριο 2025.

Ψηφιακή πρόσβαση για πολίτες

Το ΥΠΕΝ σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών δημιουργεί ηλεκτρονική βάση νομικών δεδομένων, όπου:

• Ο κάθε πολίτης θα έχει δωρεάν πρόσβαση στο κείμενο του Κώδικα.

• Θα μπορεί να κάνει αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά, να πλοηγείται στα άρθρα και να δει συνημμένα έγγραφα.

• Η βάση θα ενημερώνεται συνεχώς με νέες τροποποιήσεις.

Σημασία του Κώδικα

• Θωρακίζει τη διαφάνεια, την ασφάλεια δικαίου και τη σταθερότητα στη δόμηση.

• Απελευθερώνει πολίτες και επενδυτές από γραφειοκρατία και αβεβαιότητα.

• Αποτελεί θεσμική τομή, ένα σύγχρονο εργαλείο χωρικού σχεδιασμού για βιώσιμη ανάπτυξη και κοινωνική δικαιοσύνη.