Της Μαριάννας Γεωργαντή
Η πολυαναμενόμενη συνάντηση του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Ντόναλντ Τραμπ στην Αλάσκα ολοκληρώθηκε με εικόνες και μηνύματα που προκάλεσαν αίσθηση σε ολόκληρο τον κόσμο. Το θερμό κλίμα ανάμεσα στους δύο ηγέτες, η τριών ωρών συνάντηση πίσω από κλειστές πόρτες, αλλά και οι δηλώσεις που ακολούθησαν, διαμορφώνουν μια νέα πραγματικότητα για το ουκρανικό ζήτημα και για τις σχέσεις ΗΠΑ–Ρωσίας.
Αν υπάρχει ένας χαμένος από αυτή τη διαδικασία, αυτός είναι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο Ουκρανός πρόεδρος βρίσκεται αυτή τη στιγμή με την πλάτη στον τοίχο, καθώς ο Τραμπ τρεις φορές σε συνεντεύξεις του επανέλαβε το ίδιο μήνυμα: «Ο Ζελένσκι πρέπει να κάνει συμφωνία». Το γεγονός αυτό δείχνει ότι πιθανότατα οι δύο ηγέτες συμφώνησαν σε ένα πλαίσιο, το οποίο πλέον θα παρουσιαστεί στον Ουκρανό πρόεδρο με το μήνυμα ότι «εγώ έκανα ό,τι μπορούσα, τώρα εσύ πρέπει να αποδεχθείς».
Ένα θερμό καλωσόρισμα με κόκκινο χαλί
Αυτό που συγκλόνισε ιδιαίτερα τα ξένα μέσα ήταν η εικόνα της υποδοχής. Ο Τραμπ υποδέχθηκε τον Πούτιν με κόκκινο χαλί, χειραψίες, χαμόγελα και αστεϊσμούς. Κάτι που δεν έμεινε ασχολίαστο, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος παραμένει ο άνθρωπος που εισέβαλε στην Ουκρανία και συνεχίζει να κατέχει εδάφη της χώρας. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα του «θερμού καλωσορίσματος» κυριάρχησε. Ορισμένοι μάλιστα σχολίασαν πως στην πρώτη τους χειραψία ακούστηκε ο Τραμπ να λέει «Επιτέλους, χάρηκα που ήρθες, το εκτιμώ», με τον Πούτιν να απαντά: «Ήρθα για να σε βοηθήσω» και τον Τραμπ να ανταπαντά: «Κι εγώ θα σε βοηθήσω». Μια φράση που αποτυπώνει το πνεύμα «δώσε και πάρε» της συνάντησης.
Σπάσιμο πρωτοκόλλου με κοινή λιμουζίνα
Το θερμό κλίμα συνεχίστηκε και πέραν των τυπικών. Οι δύο ηγέτες μπήκαν μαζί στην προεδρική λιμουζίνα, κάτι που απαγορεύεται από το πρωτόκολλο για λόγους ασφαλείας. Πρόκειται για σπάνια εξαίρεση που ο Τραμπ έχει επαναλάβει μόλις δύο φορές στο παρελθόν, το 2017, με τον Εμανουέλ Μακρόν και τον τότε πρωθυπουργό της Ιαπωνίας. Αυτή η κίνηση έδωσε χώρο σε ένα αποκλειστικό τετ-α-τετ, το μοναδικό μέρος της συνάντησης χωρίς συμβούλους ή διπλωμάτες.
Οι σύμβουλοι και η «κλειστή» συνάντηση
Στη συνέχεια ακολούθησε η επίσημη συζήτηση διάρκειας τριών ωρών. Στο πλευρό του Τραμπ βρίσκονταν ο Μάρκο Ρούμπιο και ο Στιβ Γουίτκοφ (γνώριμος του Ρώσου προέδρου), ενώ τον Πούτιν συνόδευαν ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και ο Γιούρι Ουσακόφ. Οι πληροφορίες για το περιεχόμενο παραμένουν περιορισμένες, όμως ο Τραμπ είχε ήδη δηλώσει ότι δεν μπορεί να πάρει ο ίδιος απόφαση για τα εδάφη· αυτή θα ανήκει στον Ζελένσκι. Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι το γενικό πλαίσιο έχει καθοριστεί.
Οικονομικές συμφωνίες και μεγάλα έργα
Πέραν του ζητήματος της Ουκρανίας, οι δύο ηγέτες φέρονται να συζήτησαν και για μεγάλα οικονομικά projects, τόσο στην Αλάσκα όσο και γύρω από την αξιοποίηση ενεργειακών πόρων. Υπενθυμίζεται ότι πολλά από τα κοιτάσματα που είχε συμφωνήσει ο Τραμπ με τον Ζελένσκι βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε περιοχές υπό ρωσική κατοχή, γεγονός που καθιστά τις συζητήσεις ακόμη πιο περίπλοκες.
Η συζήτηση για τις εκλογές του 2020
Ένα άλλο θέμα που προκάλεσε αίσθηση ήταν η αναφορά του Πούτιν στις αμερικανικές εκλογές του 2020. Όπως μετέφερε ο Τραμπ, ο Ρώσος πρόεδρος του είπε: «Οι εκλογές σου ήταν στημένες, γιατί έχετε επιστολική ψήφο. Καμία χώρα δεν μπορεί να έχει έντιμες εκλογές με επιστολική ψήφο. Εσύ κέρδισες εκείνες τις εκλογές με διαφορά». Ο Τραμπ δεν έκρυψε την ικανοποίησή του από αυτή τη δήλωση, γεγονός που επιβεβαίωσε το θερμό κλίμα ανάμεσα στους δύο.
Ο μεγάλος χαμένος: Ζελένσκι και η Ευρώπη
Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα του Τραμπ ήταν σαφές: «Make a deal» — «Κάνε μια συμφωνία». Αυτό το μήνυμα απευθύνεται άμεσα στον Ζελένσκι, ο οποίος αναμένεται τη Δευτέρα στην Ουάσιγκτον, όπου εφόσον υπάρξει πρόοδος, θα μπορούσε να προγραμματιστεί και απευθείας συνάντηση με τον Πούτιν. Η Ευρώπη επίσης βγαίνει χαμένη, καθώς ο Τραμπ δήλωσε μετά τη συνάντηση ότι πρέπει να συμμετάσχει πιο ενεργά στη διαδικασία. Η στάση αυτή ενισχύει την αίσθηση ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ βλέπει τον πόλεμο στην Ουκρανία όχι ως δικό του ζήτημα, αλλά ως ένα θέμα που κληρονόμησε και το οποίο θέλει να κλείσει γρήγορα, με στόχο φυσικά να διεκδικήσει και το Νόμπελ Ειρήνης.
Η συνάντηση της Αλάσκας ήταν θρίαμβος για τον Πούτιν, που εμφανίστηκε όχι ως απομονωμένος ηγέτης αλλά ως ισότιμος συνομιλητής. Νικητής και ο Τραμπ φυσικά, ο οποίος καταφέρνει να διορθώσει όσα προκάλεσαν οι προκάτοχοι του. Για τον Ζελένσκι, όμως, ήταν το σήμα πως η πίεση αυξάνεται και πως το πλαίσιο της συμφωνίας έχει ήδη καθοριστεί, αφήνοντάς του μικρά περιθώρια αντίδρασης.
