Τι δείχνουν τα στοιχεία
Τα τελευταία δεδομένα από την ΕΛ.ΑΣ. και το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι ανησυχητικά:
Το 2023 καταγράφηκαν 7.789 υποθέσεις παραβατικότητας ανηλίκων με 10.150 δράστες.
Το 2024 οι υποθέσεις αυξήθηκαν σε 10.968, με 14.956 δράστες και πάνω από 13.500 ανήλικους παθόντες.
Η παραβατικότητα των εφήβων γίνεται πιο επιθετική: σωματικές βλάβες, ληστείες, οργανωμένες ομάδες.
Κοινά χαρακτηριστικά: παρορμητικότητα, αδιαφορία για κανόνες, χαμηλή ενσυναίσθηση.
Γιατί μας αφορά στην Οδική Ασφάλεια
Οι σημερινοί έφηβοι είναι οι αυριανοί οδηγοί. Και το ίδιο μοτίβο που εμφανίζεται στην παραβατική τους συμπεριφορά, θα εμφανιστεί και στην οδήγηση:
Παρορμητικότητα → υπερβολική ταχύτητα & επικίνδυνες προσπεράσεις
Αδιαφορία για κανόνες → μη χρήση ζώνης/κράνους, παραβίαση σηματοδότησης
Επιθετικότητα → οδική οργή (road rage)
Πρώιμη χρήση αλκοόλ/ουσιών → οδήγηση υπό επήρεια
Έλλειψη κριτικής σκέψης και γνώσης → κακή εκτίμηση κινδύνων, λανθασμένες αποφάσεις στον δρόμο
Έλλειψη ενσυναίσθησης → αδιαφορία για την ασφάλεια των άλλων χρηστών του δρόμου
Στην Ελλάδα, οι νέοι συνεχίζουν να αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό των θυμάτων τροχαίων κάθε χρόνο.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα τροχαία είναι η πρώτη αιτία θανάτου για παιδιά και νέους έως 29 ετών.
Τι πρέπει να γίνει
Υποχρεωτικό μάθημα οδικής ασφάλειας σε όλες τις τάξεις και σε κάθε μορφή εκπαίδευσης (σχολεία και σχολές), που να διδάσκει τον ΚΟΚ, αλλά και:
Ενσυναίσθηση
Αυτοέλεγχο και σεβασμό
Εις βάθος γνώση και κατανόηση του ΚΟΚ, της λειτουργίας του δρόμου, της ασφαλούς οδήγησης και μετακίνησης και των πραγματικών συνεπειών μιας απροσεξίας ή μιας παράβασης
Έτσι, η οδική ασφάλεια δεν θα είναι μια τυπική υποχρέωση, αλλά τρόπος σκέψης και ζωής από μικρή ηλικία, την εφηβική ηλικία και την ενηλικίωση.
Οικογένεια
Τα παιδιά και οι έφηβοι μιμούνται τις πράξεις. Αν ο γονιός φοράει πάντα ζώνη, κράνος, δεν κρατά κινητό στο τιμόνι και σέβεται τον ΚΟΚ, δίνει το ισχυρότερο μάθημα.
Μελέτες παιδαγωγικής και ψυχολογίας δείχνουν ότι η συνεπής στάση των γονιών διαμορφώνει μόνιμα πρότυπα συμπεριφοράς. Η οικογένεια είναι το πρώτο «σχολείο οδικής ασφάλειας», όπου οι αξίες του σεβασμού και της υπευθυνότητας γίνονται βίωμα.
Απόκτηση άδειας οδήγησης
Πραγματική γνώση στην πράξη ασφαλούς οδήγησης και μετακίνησης, του ΚΟΚ, των τεχνικών οδήγησης και διαχείρισης όλων των περιστατικών στον δρόμο
Ψυχολογική ωριμότητα και διαχείριση θυμού
Ενσυναίσθηση για τον άλλον
Υπευθυνότητα
Η εκπαίδευση για την απόκτηση άδειας πρέπει να είναι ουσιαστική και σοβαρή, με εξετάσεις που κρίνουν πραγματικά τις γνώσεις, τις δεξιότητες και την υπευθυνότητα του υποψήφιου οδηγού.
Συνεχής επιμόρφωση και ενημέρωση
Χρειάζεται συνεχής επιμόρφωση και ενημέρωση:
Προγράμματα ανανέωσης γνώσεων
Καμπάνιες ενημέρωσης για νέους κινδύνους
Εμπλουτισμός της οδηγικής κουλτούρας με νέα δεδομένα και καλές πρακτικές
Η εξέλιξη των γνώσεων πρέπει να συμβαδίζει με την κοινωνία και τον δρόμο.
Η αύξηση της εφηβικής παραβατικότητας είναι καθρέφτης για την οδική ασφάλεια του αύριο.
Το ίδιο μοτίβο που βλέπουμε σήμερα στις συμπεριφορές των εφήβων, θα εμφανιστεί και στην οδήγηση.
Αν θέλουμε ασφαλείς δρόμους αύριο, πρέπει να επενδύσουμε σήμερα στην παιδεία, την πρόληψη, την ενσυναίσθηση, την πραγματική γνώση και τη συνεχή επιμόρφωση.
Χρήστος Γιαννούκας
Σύμβουλος Οδικής Ασφάλειας
Εκπαιδευτής Οδήγησης & Κυκλοφοριακής Αγωγής
Ειδικός Ασφαλούς Οδήγησης και Μεταφοράς Επιβατών/Εμπορευμάτων
Αρθρογράφος σε θέματα Ασφαλούς Οδήγησης και Μετακίνησης
