Της Μαριάννας Γεωργαντή
Οι τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της Ουκρανίας επιβεβαιώνουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ παραμένει η κεντρική πολιτική φυσιογνωμία στη διεθνή σκηνή. Η Ευρώπη, όσο κι αν επιχειρεί να εμφανιστεί έτοιμη να αναλάβει ευθύνες για την ασφάλεια της Ουκρανίας, αποδεικνύεται για ακόμη μία φορά ότι ακολουθεί, παρά ηγείται. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο Τραμπ, ο οποίος με τις κινήσεις του προσπαθεί να οδηγήσει τις διαπραγματεύσεις σε μια βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες – Μακρόν, Μερτς, Στάρμερ και άλλοι – προσπαθούν να δείξουν ότι προετοιμάζουν σοβαρές εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία. Όμως πίσω από τις μεγαλόστομες δηλώσεις, επικρατεί σύγχυση. Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν χώρες όπως η Γερμανία θα αναλάβουν το βάρος της αποστολής στρατευμάτων ή θα περιοριστούν σε εκπαίδευση και εξοπλισμό. Παράλληλα, η γαλλική ηγεσία, αν και κατακεραυνώνει τον Πούτιν με σκληρή γλώσσα, την ίδια στιγμή επιδιώκει να ενισχύσει τις αγορές όπλων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αποδεικνύοντας ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική ασφάλειας εξακολουθεί να εξαρτάται από την Ουάσιγκτον.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τραμπ δείχνει αποφασισμένος να επαναφέρει ρεαλισμό και ισορροπία. Έχει ξεκαθαρίσει ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν άκριτα την Ευρώπη. Αντίθετα, ζητά από τους συμμάχους να αναλάβουν μερίδιο ευθύνης, ώστε η Ουάσιγκτον να παραμείνει παράγοντας σταθερότητας χωρίς να επωμίζεται μόνη της το οικονομικό βάρος. Πρόκειται για μια θέση λογική και δίκαιη, που αντανακλά την ανάγκη οι Ευρωπαίοι να αποδείξουν ότι είναι πράγματι πρόθυμοι να στηρίξουν το μέλλον της Ουκρανίας.
Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα διατηρεί σκληρή στάση. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επιμένει ότι δεν μπορεί να προχωρήσει σε συνομιλίες με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι αν δεν ληφθούν υπόψη οι βασικές ρωσικές ανησυχίες ασφαλείας. Δηλώνει έτοιμος για διάλογο, αλλά μόνο υπό όρους που θεωρεί αποδεκτούς. Στη Μόσχα, άλλωστε, υπογραμμίζουν ότι τα ζητήματα ασφάλειας της Ουκρανίας δεν μπορούν να αποσυνδεθούν από εκείνα της Ρωσίας – μια θέση που αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα στο έδαφος.
Ο Τραμπ, αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες, συνεχίζει να διατηρεί ανοιχτούς διαύλους τόσο με τον Πούτιν όσο και με τον Ζελένσκι. Αυτό δείχνει ότι σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους, που περιορίζονται σε δηλώσεις και συσκέψεις χωρίς απτό αποτέλεσμα, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει την πολιτική βούληση να φέρει τα δύο μέρη στο τραπέζι. Οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν ότι χωρίς τις Ηνωμένες Πολιτείες, καμία ειρηνευτική συμφωνία δεν μπορεί να σταθεί. Γι’ αυτό άλλωστε, όπως σημειώνουν αναλυτές, σχεδόν το 95% της ευρωπαϊκής προσπάθειας επικεντρώνεται στο να κρατήσει τον Τραμπ δεσμευμένο.
Το μήνυμα είναι σαφές: ο Ντόναλντ Τραμπ δεν πρόκειται να αφήσει την Ουκρανία να γίνει αιώνιο πεδίο μάχης και να σέρνει την Αμερική σε ατέρμονες δαπάνες. Αντίθετα, με ρεαλισμό και σκληρή διαπραγμάτευση, επιδιώκει μια λύση που θα εγγυάται ασφάλεια και θα ανοίγει τον δρόμο για σταθερότητα. Ο Πούτιν από την πλευρά του δείχνει πρόθυμος να συμμετάσχει σε αυτή τη διαδικασία, υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνουν σεβαστές οι ρωσικές ανησυχίες.
Η ιστορία γράφεται τώρα: η Ευρώπη προσπαθεί να αποδείξει σοβαρότητα, αλλά ο πραγματικός ηγέτης που μπορεί να φέρει αποτέλεσμα είναι ο Τραμπ – με τον Πούτιν ως απαραίτητο συνομιλητή.
