Της Δάφνης Γρηγοριάδη, Οικονομικής Αναλύτριας
Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί εδώ και δεκαετίες το βήμα όπου οι εκάστοτε κυβερνήσεις ανακοινώνουν την οικονομική τους πολιτική για το επόμενο διάστημα. Δεν είναι απλώς μια εμπορική έκθεση∙ έχει εξελιχθεί σε θεσμό με βαρύ πολιτικό και κοινωνικό αποτύπωμα. Στο φετινό βήμα, ο Πρωθυπουργός παρουσίασε μια σειρά μέτρων που στοχεύουν στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος και στη στήριξη συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων.
Η μείωση του φόρου εισοδήματος
Η πιο ηχηρή εξαγγελία ήταν η οριζόντια μείωση του φόρου εισοδήματος. Η παρέμβαση αυτή πράγματι αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Για τις περισσότερες κατηγορίες η μείωση του φόρου εισοδήματος θα είναι 4%. Το ποσοστό αυτό ενισχύει το διαθέσιμο εισόδημα χωρίς όμως να είναι τόσο υψηλό ώστε να προκαλέσει υπερβολική αύξηση της ζήτησης και, κατ’ επέκταση, νέες πληθωριστικές πιέσεις στις τιμές. Είναι αλήθεια ότι η ισορροπία μεταξύ φοροελαφρύνσεων και σταθερότητας τιμών είναι λεπτή∙ ωστόσο, δεν παύει να πρόκειται για ένα θετικό μέτρο που έχει αντίκτυπο στην καθημερινότητα.
Κατάργηση της προσωπικής διαφοράς
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στους συνταξιούχους, με την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες, η μείωση θα ξεκινήσει το 2026 και θα ολοκληρωθεί το 2027. Η παρέμβαση αυτή είναι σαφώς θετική, καθώς θα οδηγήσει σε αυξήσεις συντάξεων, καταργώντας μια χρόνια στρέβλωση. Ωστόσο, το χρονοδιάγραμμα δημιουργεί ερωτήματα: μέχρι το 2027, οι τιμές σε βασικά αγαθά είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έχουν αυξηθεί περαιτέρω. Έτσι, ενώ η πρόθεση είναι σωστή, η καθυστέρηση περιορίζει το άμεσο όφελος για τους συνταξιούχους που ήδη δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Σημαντικό να τονίσουμε ότι από τις συντάξεις στηρίζεται και ο ενεργός πληθυσμός καθώς ένας στους δύο ενεργούς πολίτες, δηλαδή μη συνταξιοδοτημένος δέχεται συνεισφορά από κάποιο μέλος της οικογένεια του προκειμένου να τα βγάλει πέρα γιατί δεν αρκεί ο μισθός του.
Νέοι κάτω των 25 ετών: Μηδενισμός φόρου
Η τρίτη σημαντική εξαγγελία αφορά τους νέους έως 25 ετών, οι οποίοι απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος για εισόδημα έως 20.000 ευρώ. Το μέτρο αυτό δίνει κίνητρο στους νέους να αναζητήσουν νόμιμη απασχόληση, αντί να στραφούν στη μαύρη εργασία. Επιπλέον, μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα της χώρας, καθώς οι νεότερες γενιές εισέρχονται δυναμικά στην αγορά εργασίας, καλύπτοντας κενά που αφήνει η γήρανση του πληθυσμού.
Περιφέρεια: Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ, αλλά τι μετά;
Θετικά υποδέχτηκε η περιφέρεια την εξαγγελία για τον ΕΝΦΙΑ ο οποίος μειώνεται στο 50% το 2026 και καταργείται πλήρως το 2027 σε 12.721 χωριά και οικισμούς. Πρόκειται για ένα μέτρο που μειώνει τα βάρη των πολιτών εκτός αστικών κέντρων. Όμως, εδώ αναδεικνύεται ένα κρίσιμο ζήτημα: η ανάπτυξη της περιφέρειας δεν μπορεί να βασιστεί σε φορολογικές διευκολύνσεις μόνο. Χρειάζονται ουσιαστικά μέτρα που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, θα κρατήσουν τους νέους στον τόπο τους και θα δώσουν ώθηση στην τοπική παραγωγή.
Έμμεσοι φόροι: Το μεγάλο βάρος
Ένα από τα σημεία των εξαγγελιών που έχει μπεί ιδιαίτερα στο μικροσκόπιο αφορά τους έμμεσους φόρους. Η Ελλάδα είναι από τις χώρες της Ε.Ε. που αντλεί δυσανάλογα υψηλά έσοδα από ΦΠΑ και ειδικούς φόρους κατανάλωσης, σε σχέση με τους άμεσους φόρους. Αυτό επιβαρύνει δυσανάλογα τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Η εξαγγελία για μείωση ΦΠΑ κατά 30% στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου με έως 20.000 κατοίκους μπορεί να είναι θετική, αλλά παραμένει αποσπασματική. Μια στοχευμένη μείωση ΦΠΑ σε 1-2 βασικά αγαθά για όλους θα είχε πολύ μεγαλύτερο κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο, ανακουφίζοντας πραγματικά τα νοικοκυριά. Το μέτρο αυτό φυσικά θα έπρεπε να συνοδευτεί με πολύ εντατικούς ελέγχους προκειμένου να περάσει η μείωση στους καταναλωτές.
Τι έλλειπε από την ΔΕΘ
Αυτό που απουσίαζε από τις ανακοινώσεις ήταν μέτρα για τις επιχειρήσεις. Για να υπάρξει βιώσιμη αύξηση μισθών και εισοδημάτων, απαιτείται αύξηση της παραγωγικότητας, επενδύσεις στην καινοτομία, στήριξη της επιχειρηματικότητας και ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ώστε η οικονομία να μην είναι εξαρτημένη από την κατανάλωση.
