Μετά από τέσσερα χρόνια, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρέθηκε ξανά στον Λευκό Οίκο για μια συνάντηση διάρκειας 2,5 ωρών με τον Ντόναλντ Τραμπ, επιχειρώντας την «ολική επαναφορά» του στην αμερικανική και διεθνή σκηνή. Η επίσκεψη χαρακτηρίστηκε από χαμόγελα, φιλοφρονήσεις και μια ατζέντα που θύμιζε περισσότερο εμπορικό συμβόλαιο παρά τυπική διπλωματική συζήτηση.
Η Άγκυρα έθεσε στο τραπέζι σειρά αιτημάτων:
-
επιστροφή στα προγράμματα F-16 και F-35,
-
εμβάθυνση ενεργειακής συνεργασίας,
-
συμπράξεις στην αμυντική βιομηχανία,
-
μεταφορά τεχνογνωσίας,
-
αύξηση του διμερούς εμπορίου με αιχμή την αγορά 200 αεροσκαφών Boeing.
«Συνάντηση – συμβόλαιο»
Ο Τούρκος πρόεδρος είχε προετοιμάσει μια «συνάντηση – συμβόλαιο», με διαφορετικά deals που πρόσφεραν στον Αμερικανό ομόλογό του πολιτικό και οικονομικό κεφάλαιο. Από την πλευρά του, ο Τραμπ αντέδρασε θετικά, δείχνοντας διάθεση να εξαιρέσει την Τουρκία από τις κυρώσεις του νόμου CAATSA για τα μαχητικά αεροσκάφη, με αντάλλαγμα η Άγκυρα να σταματήσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου.
Η τοποθέτηση αυτή ερμηνεύεται ως ξεκάθαρη απαίτηση αναπροσανατολισμού των συμμαχιών της Τουρκίας. «Μπορούμε εύκολα να κάνουμε συμφωνία για τα F-35, αλλά ο Ερντογάν θα πρέπει να κάνει κάτι για μας πρώτα», είπε ο Τραμπ, χωρίς να προσδιορίσει συγκεκριμένα ανταλλάγματα.
Ενεργειακά και γεωπολιτικά κέρδη
Σύμφωνα με το Atlantic Council, η συνάντηση απέφερε πρόοδο σε κρίσιμα πεδία. Υπογράφηκαν δύο μεγάλες ενεργειακές συμφωνίες:
-
20ετές συμβόλαιο για αγορές LNG αξίας 43 δισ. δολαρίων,
-
συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας με μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες.
Η συμφωνία αυτή προσφέρει στις ΗΠΑ εναλλακτική έναντι της ρωσικής επιρροής στον ενεργειακό τομέα της Τουρκίας (π.χ. σταθμός Akkuyu), ενώ δίνει στην Άγκυρα τη δυνατότητα να ενισχύσει τη θέση της στον ΝΑΤΟϊκό πυλώνα.
Ελληνικό ενδιαφέρον
Στο τραπέζι τέθηκε και η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, με τον Τραμπ να μεταφέρει το σχετικό αίτημα στον Ερντογάν. Η κίνηση αυτή εντάσσεται στην προσπάθεια εξισορρόπησης ευαισθησιών στην περιοχή και προβολής εικόνας ανεκτικότητας.
Η μεγάλη εικόνα
Η αμερικανική δεξαμενή σκέψης σχολίασε ότι «σηματοδοτεί μια θετική, έστω και μερική, μετατόπιση του τόνου στη διμερή σχέση», τονίζοντας πως «δεν θα είναι όλοι στην Άγκυρα ή την Ουάσινγκτον ευχαριστημένοι με αυτή τη στενότερη ευθυγράμμιση». Παρά ταύτα, οι ηγεσίες επέλεξαν να προχωρήσουν.
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν συνόψισε το κλίμα δηλώνοντας: «Στη συνάντηση συζητήθηκαν τα κοινά βήματα που θα κάνουμε το επόμενο διάστημα ως δύο σύμμαχες και φίλες χώρες. Η έμφαση δόθηκε σε τομείς περιφερειακής συνεργασίας που μπορούμε να εφαρμόσουμε. Ήταν μια εξαιρετικά παραγωγική και επιτυχημένη επίσκεψη».
