Του Κίμωνα Λογοθέτη
Ο Κηφισός και το επαρχιακό δίκτυο αποκαλύπτουν μια επικίνδυνη αλήθεια: οι δρόμοι μας σκοτώνουν
Πέρα από την κακή οδική νοοτροπία, τις υπερβολικές ταχύτητες και τη χρήση κινητού στο τιμόνι, υπάρχει ένας παράγοντας που σιωπηλά αλλά σταθερά συμβάλλει στον τραγικό απολογισμό της ασφάλτου: το ίδιο το οδικό δίκτυο. Και πιο συγκεκριμένα, τα στηθαία ασφαλείας, που αντί να προστατεύουν, σε πολλές περιπτώσεις μετατρέπονται σε παγίδες θανάτου.
Η λεωφόρος Κηφισού αποτελεί ίσως τη χαρακτηριστικότερη περίπτωση εγκατάλειψης. Καθημερινά τη διασχίζουν χιλιάδες οδηγοί και επαγγελματικά οχήματα, όμως στα περισσότερα σημεία της οι υποδομές θυμίζουν χώρα σε αποσύνθεση. Τα στηθαία είναι κατακερματισμένα, σπασμένα ή τελείως ανύπαρκτα, αφήνοντας τους οδηγούς χωρίς καμία προστασία σε περίπτωση εκτροπής.
Στην περιοχή του Ρέντη, το κεντρικό διαχωριστικό τμήμα δεν διαθέτει καν στηθαίο ασφαλείας. Στη θέση του έχει τοποθετηθεί ένα αντιθρομβωτικό μεταλλικό πλέγμα, το οποίο σε περίπτωση πρόσκρουσης μετατρέπεται σε φονικό ξίφος. Οποιαδήποτε σύγκρουση σε αυτό το σημείο δεν αφήνει περιθώρια σωτηρίας.
Ακόμα χειρότερη είναι η κατάσταση στα συστήματα αναχαίτισης οχημάτων (ΣΑΕΠ) στις εξόδους και εισόδους του δρόμου. Τα ειδικά αυτά συστήματα, που έχουν σχεδιαστεί για να απορροφούν την ενέργεια μιας σύγκρουσης και να προστατεύουν οδηγούς και επιβάτες, συχνά μένουν κατεστραμμένα μετά από ατύχημα. Αντί να αντικατασταθούν, “επισκευάζονται” πρόχειρα με μπετόβεργες, ξύλα και πλαστικά πλέγματα, δημιουργώντας έναν θανάσιμο συνδυασμό προχειρότητας και αδιαφορίας. Ιδιαίτερα για τους δικυκλιστές, αυτά τα σημεία είναι πραγματικές παγίδες.
Η εικόνα επιδεινώνεται δραματικά στο επαρχιακό οδικό δίκτυο, όπου η συντήρηση είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Στην παλαιά εθνική οδό Αθηνών – Αφιδνών, για παράδειγμα, το κεντρικό στηθαίο διαχωρισμού απουσιάζει σε όλο σχεδόν το μήκος της. Τα πλευρικά στηθαία είναι διαλυμένα από προηγούμενες συγκρούσεις, ενώ οι διαγραμμίσεις έχουν ξεθωριάσει και οι πινακίδες είναι στραβές ή θαμπές. Το οδόστρωμα παρουσιάζει λακκούβες και φθορές, καθιστώντας την οδήγηση εφιάλτη, ιδίως τη νύχτα.
Το κοντράστ είναι αποκαλυπτικό: από τη μια πλευρά, διαθέτουμε σύγχρονους αυτοκινητόδρομους με άρτια συντήρηση και πλήρη συστήματα οδικής ασφάλειας — αποτέλεσμα συμβάσεων παραχώρησης και αυστηρών ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Από την άλλη, στους δημόσιους δρόμους που διαχειρίζονται οι Περιφέρειες και οι Δήμοι, επικρατεί εικόνα εγκατάλειψης και επικινδυνότητας.
Η Πολιτεία φαίνεται να αντιμετωπίζει τα στηθαία, τις πινακίδες και τις διαγραμμίσεις ως “δευτερεύουσες λεπτομέρειες”. Όμως πρόκειται για ζήτημα ζωής και θανάτου. Ένα σωστά τοποθετημένο και συντηρημένο στηθαίο μπορεί να σώσει ανθρώπινες ζωές. Ένα κατεστραμμένο ή ανύπαρκτο στηθαίο μπορεί να τις αφαιρέσει σε δευτερόλεπτα.
Η ασφάλεια των δρόμων δεν είναι πολυτέλεια, ούτε υπόθεση “έργων βιτρίνας”. Είναι ευθύνη και υποχρέωση της Πολιτείας απέναντι στους πολίτες. Όσο το οδικό δίκτυο παραμένει σε αυτή την κατάσταση, κάθε νέο τροχαίο δεν είναι “ατύχημα”, αλλά προαναγγελθείσα τραγωδία.