Ο Χάρης Καστανίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και είναι μια από τις πιο μακρόβιες και δραστήριες μορφές της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Ποινικό Δίκαιο, υπήρξε ο νεότερος βουλευτής που εξελέγη ποτέ στην Ελλάδα, μόλις σε ηλικία 25 ετών.
Με πολυετή κοινοβουλευτική παρουσία, διετέλεσε βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης επί σχεδόν τρεις δεκαετίες (1981–2012, 2019–2023), ενώ κατέλαβε σειρά σημαντικών κυβερνητικών θέσεων, όπως Υπουργός Δικαιοσύνης, Εσωτερικών, Μεταφορών και Επικοινωνιών, και Υπουργός Μακεδονίας-Θράκης. Υπήρξε σταθερός συνεργάτης των Ανδρέα Παπανδρέου, Κώστα Σημίτη και Γιώργου Παπανδρέου, ενώ το 2012 αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ λόγω της αντίθεσής του στο δεύτερο μνημόνιο, συμμετέχοντας στην ίδρυση της Κοινωνικής Συμφωνίας. Το 2015 εντάχθηκε στο Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών και αργότερα στο Κίνημα Αλλαγής, με το οποίο εξελέγη πρώτος βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης το 2019.
Εκτός πολιτικής, είναι συγγραφέας δύο βιβλίων με αντικείμενο τη δημοκρατία και τη μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος, ενώ παραμένει ενεργός σχολιαστής της δημόσιας ζωής.
Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στους ATTICATIMES και την δημοσιογράφο Κορίνα Τριανταφύλλου, ο πρώην Υπουργός και ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, Χάρης Καστανίδης, παρεμβαίνει με λόγο αιχμηρό, τεκμηριωμένο και βαθύτατα πολιτικό. Αναλύει τη γενικευμένη δυσπιστία των πολιτών προς την κυβέρνηση και τους θεσμούς, τονίζοντας την ανάγκη ριζικών μεταρρυθμίσεων και πολιτικής ανάταξης. Στέκεται ιδιαίτερα στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, τις υποκλοπές, την τραγωδία των Τεμπών, αλλά και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, επισημαίνοντας τη γεωπολιτική αναβάθμιση της Τουρκίας και την ανάγκη εθνικής στρατηγικής μέσω διακομματικής συνεννόησης.
Ασκεί δριμεία κριτική στις καθυστερήσεις στην απονομή Δικαιοσύνης, ιδίως στην υπόθεση των Τεμπών, και υπενθυμίζει ότι το χρέος της Πολιτείας είναι η παραδειγματική τιμωρία όσων αμέλησαν τα καθήκοντά τους.
Όσον αφορά την κατάσταση στο ΠΑΣΟΚ, μιλά με ειλικρίνεια για τη στασιμότητα του κόμματος, υπογραμμίζει την ανάγκη ανασύνταξης και συλλογικής λειτουργίας χωρίς αποκλεισμούς, και ξεκαθαρίζει πως παραμένει παρών στον πολιτικό στίβο «σε πείσμα όσων σκέφτονται μικροπρεπώς διαφορετικά.
Κύριε Καστανίδη, η πρόσφατη δημοσκόπηση της Alco δείχνει βαθιά δυσπιστία των πολιτών απέναντι στους θεσμούς και ειδικά στην κυβέρνηση, με 74% να μιλά για συγκάλυψη και 70% για διαφθορά. Ως πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης, πώς ερμηνεύετε αυτή την εικόνα;
Δικαίως οι πολίτες εκφράζουν την βαθιά δυσπιστία τους προς την κυβέρνηση. Σε όλες τις υποθέσεις μεγάλου πολιτικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, τις οποίες κλήθηκε να διαχειριστεί, επεδίωξε και επιδιώκει να συσκοτίσει κρίσιμες πτυχές τους, εμπόδισε τη διερεύνηση ποινικών ευθυνών υπουργών και άλλων πολιτικών προσώπων, οργάνωσε μια προπαγάνδα διάχυσης των ευθυνών, δείχνοντας ότι στερείται της ηθικής της ευθύνης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων υποθέσεων είναι οι υποκλοπές, η τραγωδία των Τεμπών και το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Ωστόσο, οι πολίτες δεν εμπιστεύονται και άλλους θεσμούς, κάτι που μας υποχρεώνει σε σειρά ριζικών μεταρρυθμίσεων στη λειτουργία τους, από τη Δικαιοσύνη μέχρι την υπέρβαση της κρίσης αντιπροσώπευσης στο πολιτικό σύστημα. Δεν περιμένω τίποτε από τη Δεξιά. Τις πρωτοβουλίες καλείται να αναλάβει ο προοδευτικός πολιτικός κόσμος με ένα συνεκτικό και τολμηρό σχέδιο.
Με αφορμή την πρόσφατη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και τη ματαίωση της προγραμματισμένης συνάντησης μεταξύ του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πώς ερμηνεύετε τη στάση της Άγκυρας; Θεωρείτε ότι υπάρχουν περιθώρια ουσιαστικού διαλόγου υπό τις παρούσες συνθήκες; Και ποια πρέπει να είναι, κατά τη γνώμη σας, η στρατηγική της Ελλάδας απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις και στις εναλλαγές τακτικής της τουρκικής ηγεσίας;
Η ακύρωση της συνάντησης Μητσοτάκη- Ερντογάν, στο πλαίσιο των εργασιών του ΟΗΕ, αποτελεί περιθωριακό ζήτημα, ενόψει άλλων σοβαρών προβλημάτων που απασχολούν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Την τελευταία περίοδο, κρίσιμο ζήτημα αποτελεί η αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Τουρκίας στην περιοχή. Η Τουρκία διαθέτει αποφασιστική επιρροή στο νέο καθεστώς της Συρίας, δεν διατάραξε τις σχέσεις της με τη Ρωσία και θα αποκτήσει πρόσβαση στους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της Κασπίας. Θυμίζω ότι τον περασμένο Ιούλιο, με την παρουσία του Τραμπ, Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία συμφώνησαν να ανοίξει και πάλι ο διάδρομος Ζανγκεζούρ. Ο διάδρομος αυτός διασχίζει τις δύο χώρες και καταλήγει στην Τουρκία. Μάλιστα, στα 43 χιλιόμετρα της Αρμενίας θα εκτελεστούν σοβαρά έργα υποδομής από τους Αμερικανούς.
Υπό τη νεότερη αυτή συνθήκη, κρίνω ως απολύτως αναγκαία τη διαμόρφωση μιας εθνικής στρατηγικής, μετά από συνεννόηση και μεταξύ των πολιτικών κομμάτων.
Η επίσκεψη της επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στην Ελλάδα και η έρευνα για τις αγροτικές επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ ενισχύουν την εμπλοκή της χώρας σε σκάνδαλα που πλήττουν την αξιοπιστία μας στην ΕΕ. Πως κρίνετε την όλη κατάσταση;
Η Ευρωπαία Εισαγγελέας, κατά την επίσκεψή της στην Ελλάδα, εξέπεμψε ενδιαφέροντα μηνύματα. Πρώτα- πρώτα, διαβεβαίωσε ότι οι υπηρεσίες της ευρωπαϊκής εισαγγελίας θα συνεχίσουν μέχρι τέλους τη διερεύνηση των σκανδάλων, που απασχολούν τόσο τη χώρα μας όσο και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς να επιτρέπει οποιαδήποτε επέμβαση στο έργο της. Μίλησε, επίσης, με μελανά χρώματα για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και για όσα αφορούν το λιμάνι του Πειραιά. Επεσήμανε, ακόμη, ότι, αν είχε εκτελεστεί σωστά και έγκαιρα η σύμβαση 717, δεν θα συνέβαινε το δράμα των Τεμπών.
Πρόκειται για αδυσώπητο «κατηγορώ». Χρειάζεται κάτι να προσθέσω και εγώ;
Η υπόθεση των Τεμπών συνεχίζει να συγκλονίζει την κοινωνία και θέτει σοβαρά ερωτήματα για την απόδοση δικαιοσύνης και την κυβερνητική διαχείριση. Θεωρείτε ότι οι καθυστερήσεις και οι περιορισμοί στην ανάκριση υπονομεύουν τη διαδικασία; Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το πολιτικό και ηθικό καθήκον απέναντι σας συγγενείς των θυμάτων;
Το πρώτιστο καθήκον της πολιτείας απέναντι στους συγγενείς των θυμάτων είναι η τιμωρία όσων όφειλαν να πράξουν τα δέοντα και αδράνησαν. Η παραδειγματική τιμωρία υπηρεσιακών και πολιτικών προσώπων. Το τρέχον καθήκον της πολιτείας είναι να δικαιώσει το αίτημα όσων συγγενών ζητούν όχι μόνο την ταυτοποίηση των αγαπημένων τους προσώπων, αλλά και τη διερεύνηση των αιτιών του θανάτου τους, με τη διενέργεια των απαιτούμενων βιοχημικών και τοξικολογικών εξετάσεων.
Έτσι και αλλιώς, η τραγωδία των Τεμπών αποτελεί ένα βαθύ συλλογικό τραύμα. Ας μην προστεθεί ένα δεύτερο τραύμα, προκαλούμενο από ελλιπείς ενέργειες των υπευθύνων για την απόδοση δικαιοσύνης.
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ δείχνει να βρίσκεται σε αδράνεια δημοσκοπικά, ενώ στο εσωτερικό του κόμματος υπάρχουν πλέον φωνές έντονης αμφισβήτησης για την ηγεσία Ανδρουλάκη. Ως ιστορικό στέλεχος με βαθιά γνώση των εσωκομματικών, θεωρείτε ότι το ΠΑΣΟΚ μπορεί να ανακτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Κεντροαριστερά; Ποιο είναι το στοίχημα σας επόμενης μέρας για την παράταξη; Και τι θα ήταν αυτό που θα έφερνε τη δική σας επιστροφή στην πολιτική σκηνή;
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ., ως η μεγάλη δημοκρατική παράταξη, άφησε βαθύ αποτύπωμα στη μεταπολιτευτική ιστορία του τόπου. Οδήγησε τη χώρα και τον λαό μας σε καλύτερες μέρες. Στη διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης πλήρωσε βαρύ πολιτικό τίμημα, παρ’ ότι υπεύθυνη για τη χρεωκοπία της χώρας υπήρξε η παράταξη της Δεξιάς. Σήμερα κινείται σε μέτριες εκλογικές επιδόσεις, σε μια περίοδο που οι νεότερες γενιές δεν έχουν ιστορικές αναμνήσεις, σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από βαθιά οικονομική, κοινωνική και θεσμική κρίση. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ χρειάζεται και πάλι να γίνει πρωταγωνιστής στις πολιτικές εξελίξεις. Δεν είναι εύκολη προσπάθεια. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται και πάλι να αφηγηθεί με έναν όμορφο και κατανοητό τρόπο πώς θα αλλάξει τη μοίρα της χώρας και των πολιτών. Απαιτείται συστράτευση όλων των στελεχών, χωρίς αποκλεισμούς και μια ηγεσία που έχει συναίσθηση της ιστορικής της ευθύνης. Αυτό σημαίνει ότι η ηγετική ομάδα πρέπει να αποκαταστήσει τη συλλογική θεσμική λειτουργία του κόμματος, να ενεργοποιήσει τη βάση του με διαδικασίες συμμετοχής και να δείξει ότι έχει κατανοήσει τη ζημία που υπέστη το Κίνημα από τη συνεργασία με τη Δεξιά την περίοδο 2012- 2015.
Σε ό, τι με αφορά, δεν απομακρύνθηκα από την πολιτική, ώστε να χρειάζεται να επιστρέψω. Θα είμαι συνέχεια παρών όσο με χρειάζεται το κόμμα μου και ο προοδευτικός κόσμος, σε πείσμα όσων σκέφτονται μικροπρεπώς διαφορετικά.
