Του Κίμωνα Λογοθέτη
Η ραγδαία αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων και δυστυχημάτων, η καθημερινή παραβατικότητα στους δρόμους και η ελπιδοφόρα προοπτική του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας έχουν δημιουργήσει προσδοκίες για την εγκατάσταση και λειτουργία των τεχνικών μέσων καταγραφής τροχαίων παραβάσεων. Η κοινωνία δείχνει έτοιμη να δεχτεί την εφαρμογή ενός συστήματος που θα επιβάλει δικαιότερα και αντικειμενικά την τάξη στους δρόμους.
Η συζήτηση γύρω από τις «41 κάμερες» που φέρεται να τοποθετήθηκαν σε 17 δήμους της Αττικής ξαναέφερε στο προσκήνιο αυτό το ζήτημα, όμως, όπως αποδεικνύεται, πρόκειται για ένα επικοινωνιακό μπέρδεμα που οδήγησε στη διάδοση ανακριβών πληροφοριών από πολλά μέσα ενημέρωσης.
Από πού ξεκίνησε η ιστορία:
Όλα ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2021, όταν η Περιφέρεια Αττικής τοποθέτησε για πρώτη φορά δύο κάμερες καταγραφής παραβίασης ερυθρού σηματοδότη στη Λεωφόρο Ποσειδώνος, στη συμβολή με την Καλαμακίου, στον Άλιμο. Ήταν οι πρώτες «έξυπνες» κάμερες του είδους τους στην Ελλάδα, σχεδιασμένες αποκλειστικά για να εντοπίζουν οχήματα που περνούν με κόκκινο.
Οι κάμερες αυτές λειτουργούν μέχρι και σήμερα πιλοτικά. Καταγράφουν περίπου 16 παραβάσεις την ώρα στο συγκεκριμένο σημείο, όμως τα στοιχεία δεν αποστέλλονται ακόμη στην Ελληνική Αστυνομία για βεβαίωση προστίμων. Το έργο παραμένει σε φάση δοκιμών, έως ότου ολοκληρωθεί το ενιαίο ψηφιακό σύστημα καταγραφής και διαχείρισης παραβάσεων που ετοιμάζει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης μέσω της «Κοινωνίας της Πληροφορίας».
Τι κάμερες υπάρχουν σήμερα στους δρόμους:
Στην Αττική υπάρχουν αυτή τη στιγμή τρεις διαφορετικές κατηγορίες καμερών, με εντελώς διαφορετικό ρόλο και τεχνικά χαρακτηριστικά:
1. Κάμερες διαχείρισης κυκλοφορίας (περίπου 250)
Τοποθετημένες σε κεντρικούς οδικούς άξονες της Αττικής, σε ύψος άνω των 7 μέτρων, πάνω σε τσιμεντένιους ιστούς, αυτές οι κάμερες δεν καταγράφουν παραβάσεις. Υπάγονται στην αρμοδιότητα του Κέντρου Διαχείρισης Κυκλοφορίας της Περιφέρειας Αττικής και μεταδίδουν εικόνα στο Θάλαμο Επιχειρήσεων της Τροχαίας (ΘΕΠΕΚ), με αποκλειστικό σκοπό την εποπτεία της κυκλοφορίας και την άμεση παρέμβαση σε ατυχήματα ή μποτιλιαρίσματα.
Οι κάμερες αυτές τοποθετήθηκαν αρχικά λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και έχουν πρόσφατα αντικατασταθεί με νεότερης τεχνολογίας συσκευές, χωρίς καμία δυνατότητα βεβαίωσης παραβάσεων.
2. Κάμερες καταγραφής λεωφορειολωρίδων (ΟΑΣΑ – ΟΣΥ)
Σήμερα λειτουργούν 12 κάμερες του ΟΑΣΑ που επιτηρούν τις λεωφορειολωρίδες. Οι κλήσεις δεν αποστέλλονται αυτοματοποιημένα· το υλικό συλλέγεται από τη Διεύθυνση Τροχαίας και αποστέλλεται ταχυδρομικά στους παραβάτες. Οι ίδιες αυτές κάμερες μπορούν να μετρήσουν και την ταχύτητα σε βασικούς οδικούς άξονες όπως η Μεσογείων, η Κηφισίας και η Βασιλίσσης Σοφίας.
Παράλληλα, στο εσωτερικό των αστικών λεωφορείων έχουν τοποθετηθεί δέκα κάμερες που καταγράφουν οδηγούς οχημάτων που κινούνται άδικα στις λεωφορειολωρίδες, όμως και αυτές λειτουργούν πειραματικά, χωρίς να παράγουν αυτοματοποιημένα πρόστιμα.
3. Κάμερες καταγραφής παραβίασης ερυθρού σηματοδότη (red-light cameras)
Αυτές είναι ειδικές, πιστοποιημένες κάμερες, σχεδιασμένες αποκλειστικά για να εντοπίζουν οχήματα που περνούν με κόκκινο. Δεν μπορούν να καταγράψουν άλλες παραβάσεις, όπως η μη χρήση ζώνης ή η ομιλία στο κινητό.
Μέχρι σήμερα λειτουργούν μόνο πιλοτικά οι δύο κάμερες της Ποσειδώνος και δεν έχει ξεκινήσει η μαζική εγκατάσταση των υπολοίπων.
Το έργο των 388 καμερών της Περιφέρειας
Σε εξέλιξη βρίσκεται το μεγάλο έργο της Περιφέρειας Αττικής για την τοποθέτηση 388 καμερών καταγραφής παραβίασης ερυθρού σηματοδότη σε κεντρικές διασταυρώσεις. Τα σημεία έχουν επιλεγεί με βάση τα στατιστικά δεδομένα τροχαίων ατυχημάτων και αποτυπώνονται ρητά στη διακήρυξη του έργου.
Η τοποθέτηση των καμερών αυτών δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, καθώς βρίσκεται στη φάση των τεχνικών και διοικητικών εγκρίσεων.
Το μπέρδεμα που προκάλεσε την παραπληροφόρηση:
Η σύγχυση ξεκίνησε όταν δημοσιογράφος, σε ρεπορτάζ για κεντρικό δελτίο ειδήσεων τηλεοπτικού καναλιού, είδε τοποθετημένες κάμερες διαχείρισης κυκλοφορίας και υπέθεσε ότι πρόκειται για τις νέες κάμερες καταγραφής τροχαίων παραβάσεων.
Επειδή πολλά από τα σημεία συμπίπτουν με όσα αναφέρονται στη διακήρυξη για τις 388 κάμερες της Περιφέρειας Αττικής, το ρεπορτάζ θεωρήθηκε «επιβεβαίωση» ότι τοποθετήθηκαν ήδη 41 κάμερες για καταγραφή παραβάσεων.
Το ρεπορτάζ αυτό αναπαράχθηκε τις επόμενες ημέρες από δεκάδες μέσα ενημέρωσης, με αποτέλεσμα να παγιωθεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι οι κάμερες λειτουργούν και καταγράφουν ήδη παραβάσεις όπως:
• παραβίαση κόκκινου,
• μη χρήση ζώνης,
• μη χρήση κράνους,
• ομιλία στο κινητό
• και υπέρβαση ταχύτητας.
Καμία, ωστόσο, από αυτές τις δυνατότητες δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, καθώς οι σχετικές κάμερες δεν έχουν δημοπρατηθεί ούτε εγκατασταθεί.
Τι πραγματικά ισχύει σήμερα:
Για να αποστέλλονται αυτόματα οι παραβάσεις στους οδηγούς, πρέπει να τεθεί σε λειτουργία το Ενιαίο Ψηφιακό Σύστημα Διαχείρισης Παραβάσεων, που βρίσκεται ακόμη υπό ανάπτυξη. Το πρόγραμμα αυτό θα συγκεντρώνει όλα τα δεδομένα από τις κάμερες, θα συνδέεται με τις βάσεις δεδομένων της ΑΑΔΕ και της Τροχαίας και θα επιτρέπει την ηλεκτρονική αποστολή των κλήσεων μέσω της θυρίδας του οδηγού στο gov.gr.
Μέχρι να ολοκληρωθεί, καμία κάμερα νέας γενιάς δεν μπορεί να βεβαιώσει παράβαση.
Αυτό ισχύει τόσο για τις κάμερες παραβίασης ερυθρού σηματοδότη της Περιφέρειας όσο και για τις μελλοντικές κάμερες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, που θα επιτηρούν και άλλες παραβάσεις μέσω τεχνητής νοημοσύνης.
Κάμερες που μπορούν να μετρήσουν ταχύτητα και να βεβαιώσουν παραβάσεις λειτουργούν μόνο στην Αττική Οδό, όπου υπάρχει αυτόνομο και πιστοποιημένο σύστημα ελέγχου.
Οι κάμερες με τεχνητή νοημοσύνη που θα αναγνωρίζουν τη χρήση ζώνης, κράνους ή κινητού τηλεφώνου δεν έχουν ακόμη δημοπρατηθεί.
Υπάρχουν μόνο πιλοτικές εφαρμογές, όπως εκείνη της Θεσσαλονίκης, όπου δοκιμάζεται το σύστημα σε ερευνητικό επίπεδο.
Όταν οι διαγωνισμοί ολοκληρωθούν, θα ακολουθήσει η ενιαία εγκατάσταση σε όλη τη χώρα, ώστε τα τεχνικά μέσα να λειτουργούν με ενιαίες προδιαγραφές και πιστοποιημένη διαδικασία βεβαίωσης παραβάσεων.
Το θέμα της λειτουργίας των καμερών είναι εξαιρετικά σημαντικό και αφορά όλους τους πολίτες που κινούνται στους δρόμους. Η σωστή και έγκυρη ενημέρωση είναι κρίσιμη, ώστε να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των οδηγών και να μη δημιουργηθούν λανθασμένες εντυπώσεις για ένα έργο που έχει σκοπό την προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Η παραπληροφόρηση γύρω από τις «41 κάμερες» ανέδειξε πόσο εύκολα μια λανθασμένη υπόθεση μπορεί να εξελιχθεί σε είδηση, χωρίς τεχνική επαλήθευση. Για τον λόγο αυτό, είναι απαραίτητο τα ΜΜΕ να διασταυρώνουν τις πληροφορίες με τις επίσημες ανακοινώσεις της Περιφέρειας Αττικής και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Οι κάμερες παραβίασης σηματοδότη που λειτουργούν σήμερα είναι πιλοτικές και καταγράφουν μόνο το “κόκκινο”. Οι 388 κάμερες της Περιφέρειας Αττικής βρίσκονται στο στάδιο υλοποίησης, ενώ οι κάμερες πολλαπλών παραβάσεων του Υπουργείου δεν έχουν ακόμη προκηρυχθεί ακόμη.
Οι 250 κάμερες διαχείρισης κυκλοφορίας που βλέπουμε στους δρόμους είναι κάμερες επιτήρησης, όχι καταγραφής προστίμων.
Η ολοκλήρωση του ενιαίου ψηφιακού συστήματος θα αποτελέσει το σημείο-μηδέν για την έναρξη της πραγματικής λειτουργίας των τεχνικών μέσων καταγραφής. Μέχρι τότε, ας αποφεύγουμε τα πρόωρα συμπεράσματα και τις βιαστικές ειδήσεις.
Και να είστε βέβαιοι ότι όταν σταλεί η πρώτη ηλεκτρονική κλήση από κάμερα μέσω του νέου ψηφιακού συστήματος, θα πρόκειται για πραγματικά μεγάλη είδηση και τότε θα το μάθουμε όλοι.
