Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κάλεσε τη Βόρεια Μακεδονία να προχωρήσει στις απαραίτητες συνταγματικές αλλαγές, ώστε να συμπεριλάβει στο Σύνταγμά της τη βουλγαρική μειονότητα που ζει στη χώρα. Όπως υπογράμμισε, πρόκειται για αναγκαίο βήμα προκειμένου να συνεχιστεί η ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία των Σκοπίων.
«Υποστηρίζουμε πλήρως τη Βόρεια Μακεδονία στην πορεία της προς την ΕΕ. Μπορείτε να βασιστείτε σε εμάς. Το επόμενο και μοναδικό βήμα πριν από την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων είναι σαφές: πρέπει να προβείτε στις συμφωνημένες συνταγματικές τροποποιήσεις. Η μπάλα είναι στο γήπεδό σας. Η ΕΕ είναι έτοιμη», έγραψε η φον ντερ Λάιεν στην πλατφόρμα “X”, μετά τη συνάντησή της στα Σκόπια με τον πρωθυπουργό της χώρας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονίας, στη συνάντηση συζητήθηκαν η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, η πορεία των μεταρρυθμίσεων, η ενεργειακή ασφάλεια και ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Δεν έγιναν κοινές δηλώσεις μετά τη συνάντηση, πιθανότατα για να αποφευχθούν παρερμηνείες ενόψει των δημοτικών εκλογών της 19ης Οκτωβρίου.
Η ενταξιακή διαδικασία της Βόρειας Μακεδονίας παραμένει σε στασιμότητα, καθώς τα Σκόπια δεν έχουν υλοποιήσει τις δεσμεύσεις που είχαν αναληφθεί με βάση την πρόταση της ΕΕ του 2022, η οποία προέβλεπε τη συνταγματική αναγνώριση της βουλγαρικής μειονότητας. Αν και η τότε κεντροαριστερή κυβέρνηση είχε αποδεχθεί την πρόταση, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πλειοψηφία δύο τρίτων στη Βουλή, εξαιτίας της αντίθεσης του δεξιού κόμματος VMRO-DPMNE, που σήμερα κυβερνά υπό τον Μίτσκοσκι.
Οι Βρυξέλλες και η Σόφια έχουν καταστήσει σαφές ότι η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα γίνει μόνο εφόσον τροποποιηθεί το Σύνταγμα. Ο Μίτσκοσκι, ωστόσο, έχει επαναλάβει ότι οι «βουλγαρικές απαιτήσεις» δεν πρόκειται να γίνουν αποδεκτές και πως το Σύνταγμα «δεν θα τροποποιηθεί».
Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, οι Βούλγαροι στη Βόρεια Μακεδονία αντιστοιχούν στο 0,2% του πληθυσμού (περίπου 3.500 άτομα), ποσοστό που η επίσημη Σόφια αμφισβητεί, υποστηρίζοντας ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος.
Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν επιδεινωθεί σημαντικά από τότε που το VMRO-DPMNE ανέλαβε την εξουσία τον Ιούνιο του 2024, λόγω μακροχρόνιων ιστορικών, εθνικών και γλωσσικών διαφορών.
Η επίσκεψη της φον ντερ Λάιεν στα Σκόπια ήταν ο τελευταίος σταθμός της τριήμερης περιοδείας της στα Δυτικά Βαλκάνια, που περιέλαβε την Αλβανία, το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη Σερβία, το Κόσοβο και τη Βόρεια Μακεδονία. Στόχος της περιοδείας ήταν η επαναβεβαίωση της ευρωπαϊκής στήριξης στις χώρες της περιοχής και η προώθηση του Σχεδίου Ανάπτυξης της ΕΕ, ύψους 6 δισεκατομμυρίων ευρώ (2024–2027), που αποσκοπεί στη σταδιακή ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ενιαία Αγορά της ΕΕ.