Του Κίμωνα Λογοθέτη
Οι υπόγειες διαβάσεις πεζών στην Αττική έχουν σχεδιαστεί για έναν βασικό, αδιαπραγμάτευτο λόγο: την ασφάλεια του πολίτη. Τη δυνατότητα να διασχίζει μεγάλα οδικά δίκτυα χωρίς να ρισκάρει τη ζωή του ανάμεσα σε διερχόμενα οχήματα. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα που αντικρίζει σήμερα οποιοσδήποτε επιχειρήσει να τις χρησιμοποιήσει θυμίζει εγκατάλειψη δεκαετιών, όχι ευρωπαϊκής πρωτεύουσας. Φωτισμός ανύπαρκτος, βροχιές νερά, σπασμένα σκαλοπάτια, αποπνικτικές οσμές, σύντομα γκράφιτι και συχνά… παραβατική «δραστηριότητα» από συμμορίες και χρήστες ουσιών. Το αποτέλεσμα; Οι πεζοί αποφεύγουν τις διαβάσεις που υποτίθεται ότι τους προστατεύουν και επιστρέφουν με κίνδυνο στη μέση του δρόμου.
Αυτή η εικόνα δεν αποτελεί μεμονωμένη εξαίρεση. Είναι η πραγματικότητα σχεδόν παντού: από τις λεωφόρους της Αθήνας μέχρι τα προάστια. Δεκάδες κατασκευασμένες διαβάσεις –με κόστος εκατομμυρίων– έχουν αφεθεί χωρίς καμία ουσιαστική συντήρηση. Η Περιφέρεια Αττικής γνωρίζει το πρόβλημα, οι υπηρεσίες το καταγράφουν, φωτογραφίες κυκλοφορούν σε μέσα ενημέρωσης και κοινωνικά δίκτυα, όμως στην πράξη η κατάσταση παραμένει ίδια. Και κάθε μέρα που περνά, γίνεται χειρότερη.
Το πιο τραγικό; Τα τροχαία με θύματα πεζούς αυξάνονται. Κι αν οι αριθμοί λένε πάντα την αλήθεια, τότε η εγκατάλειψη δεν είναι απλώς αδιαφορία. Είναι συνενοχή. Όταν μια υποδομή που έχει δημιουργηθεί για να προστατεύει οδηγεί τελικά στο αντίθετο –στην επιλογή του πεζού να διασχίζει τον δρόμο κάθετα, εκτεθειμένος σε ταχύτητα και απροσεξία οδηγών– τότε μιλάμε για αποτυχία θεσμική, διοικητική και ηθική.
Οι υπόγειες διαβάσεις της Αττικής έχουν μετατραπεί σε χώρους επικίνδυνους. Χωρίς φωτισμό, μετατρέπονται σε σκοτεινά τούνελ που κανείς δεν θέλει να περπατήσει. Χωρίς καθαριότητα, λειτουργούν σαν αυτοσχέδιες δημόσιες τουαλέτες, με έντονη δυσοσμία, σκουπίδια και λύματα. Και χωρίς φύλαξη, αποτελούν σημείο συνάντησης για ναρκωτικά, παράνομες συναλλαγές και ξεκαθαρίσματα λογαριασμών. Για πολλούς πολίτες –ιδίως γυναίκες, ηλικιωμένους και νεαρά παιδιά– η κάθοδος σε μια τέτοια διάβαση δεν είναι επιλογή, αλλά απειλή.
Και τί πιστεύει κανείς ότι κάνει η Περιφέρεια; Περιορίζεται σε αποσπασματικές «καλλωπιστικές» παρεμβάσεις, μερικές λάμπες, ένα συνεργείο καθαριότητας και μετά… πάλι σιωπή. Καμία μόνιμη λύση, καμία συνεχής συντήρηση, κανένας σχεδιασμός ασφάλειας. Οι υποδομές παραμένουν στο έλεος τους.
Η κατάσταση έχει πλέον ξεπεράσει το όριο της αμέλειας. Είναι μη αναστρέψιμη αν δεν υπάρξει άμεση παρέμβαση. Αν η Αττική θέλει να λέει ότι σέβεται τους πεζούς, χρειάζεται:
• Επανεκκίνηση συντήρησης όλων των υπόγειων διαβάσεων με σταθερό πρόγραμμα και όχι «μια φορά τον χρόνο».
• Συνεχή φωτισμό και σύγχρονα συστήματα παρακολούθησης για ασφάλεια.
• Καθημερινό καθαρισμό και φύλαξη, ιδιαίτερα σε σημεία αυξημένης παραβατικότητας.
• Επανεξέταση λειτουργικότητας: όπου οι διάβασεις είναι νεκρές και αχρηστεύονται, απαιτείται επανασχεδιασμός, όχι απλή εγκατάλειψη.
Η ασφάλεια των πεζών δεν μπορεί να είναι πολυτέλεια ούτε θέμα τύχης. Είναι υποχρέωση της Πολιτείας και δικαίωμα του πολίτη. Αν η Περιφέρεια Αττικής αφήνει τις διαβάσεις στο σκοτάδι, τους πολίτες εκτεθειμένους και τις πόλεις σε μια καθημερινή απειλή, τότε αυτό δεν είναι απλώς ανικανότητα. Είναι εγκληματική αδιαφορία. Και έχει κόστος: ανθρώπινες ζωές.
