Της Κορίνας Τριανταφύλλου
Ομολογώ πως ο Ντόναλντ Τραμπ, ως πολιτικός, αρχικά δεν μου πολυγέμιζε το μάτι. Ίσως και να μου ήταν αντιπαθής. Το ύφος του, ο τρόπος που επικοινωνεί, η γενικότερη ρητορική του, μου προκαλούσαν συχνά ενόχληση. Όμως στην πολιτική, όσο και στη ζωή, η ειλικρίνεια και η συνέπεια στις πράξεις πρέπει να κρίνονται πέρα από προσωπικές εντυπώσεις. Και αυτή τη στιγμή, είναι αδύνατον να αγνοήσει κανείς τη διπλωματική του επιτυχία στη Μέση Ανατολή.
Η περιοδεία-αστραπή του Αμερικανού προέδρου σε Ισραήλ και Αίγυπτο κορυφώθηκε με την υπογραφή μιας ιστορικής συμφωνίας για τη Γάζα, η οποία προβλέπει παύση των εχθροπραξιών, απελευθέρωση ομήρων και βήματα προς αποκλιμάκωση. Ο Τραμπ χαρακτήρισε τη συμφωνία ως «αποτέλεσμα 3.000 ετών προσπαθειών». Μπορεί η δήλωση να είναι υπερβολική –όπως άλλωστε είναι συχνά ο ίδιος– αλλά δεν παύει να αντικατοπτρίζει το μέγεθος και τη δυσκολία του εγχειρήματος.
Από τις Συμφωνίες του Αβραάμ στη Γάζα: μια συνεπής στρατηγική
Αν κάτι αποδεικνύεται σήμερα, είναι πως ο Τραμπ δεν έκανε λόγο για «ειρήνη» απλώς για λόγους εντυπωσιασμού. Κατά την πρώτη του θητεία, προώθησε τις Συμφωνίες του Αβραάμ, οι οποίες οδήγησαν σε εξομάλυνση των σχέσεων Ισραήλ με χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν. Τώρα, στην επιστροφή του στο διεθνές προσκήνιο, επανέρχεται με πιο φιλόδοξο όραμα: να επεκτείνει τις ειρηνευτικές συμφωνίες και να σταθεροποιήσει τις εστίες πολέμου που αποσταθεροποιούν ολόκληρες ηπείρους.
Η σύνοδος στη Σαρμ ελ-Σέιχ, με συμμετοχή πάνω από δώδεκα ηγετών, κατέληξε σε συμφωνία παύσης της ισραηλινής επίθεσης στη Χαμάς, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση αιχμαλώτων. Δεν είναι μόνο ένα έγγραφο με υπογραφές. Είναι μια συμφωνία που ήρθε ύστερα από αμέτρητες αποτυχημένες διαμεσολαβήσεις και αίμα αμάχων. Και αυτήν την επιτυχία, είτε μας αρέσει είτε όχι, πρέπει να του την πιστώσουμε.
Η ειρήνη δεν χτίζεται με βραβεία, αλλά με αποτελέσματα
Ο Τραμπ, παρά την επιτυχία της συμφωνίας στη Μέση Ανατολή, δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι δεν εξετάστηκε καν για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης. Σε δηλώσεις του μετά τη συμφωνία, τόνισε με εμφανές παράπονο ότι «για κάποιους, προηγείται η πολιτική και όχι τα αποτελέσματα», αφήνοντας αιχμές για προκαταλήψεις και μικροπολιτικά κριτήρια που, όπως υπονόησε, εμποδίζουν μια αντικειμενική αξιολόγηση της προσφοράς του.
Παρόλο που η τελετή έγινε τον Οκτώβριο, είναι αλήθεια ότι ήταν αργά για να εξεταστεί η υποψηφιότητα του Τραμπ για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης. Η επιτροπή ακολουθεί αυστηρές διαδικασίες και προθεσμίες. Ωστόσο, αν η συμφωνία αποδειχθεί βιώσιμη, και αν ο ίδιος συνεχίσει στον ίδιο δρόμο, ίσως του χρόνου η υποψηφιότητα να είναι όχι μόνο δικαιολογημένη αλλά και επιβεβλημένη.
Ας είμαστε ρεαλιστές: η διεθνής ειρήνη δεν προκύπτει από καλές προθέσεις, αλλά από σκληρές διαπραγματεύσεις, πολιτική βούληση και ρίσκο. Και ο Τραμπ, παρά το σκληρό ύφος του και τις αντιφατικές απόψεις του, τόλμησε να κάνει αυτό που λίγοι προηγούμενοι πρόεδροι κατάφεραν.
Επόμενος στόχος: Ουκρανία
Η Μέση Ανατολή ήταν μόνο το πρώτο βήμα. Το βλέμμα επαναστρέφεται πλέον στην Ουκρανία, όπου ο πόλεμος με τη Ρωσία συνεχίζεται χωρίς ξεκάθαρη προοπτική ειρήνης. Ο Τραμπ έχει ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες τερματισμού του πολέμου εκεί αλλά το θέμα φαίνεται να κόλλησε, και παρόλο που τέτοιες δηλώσεις ακούγονται υπεραπλουστευτικές, η τελευταία του επιτυχία δίνει αξιοπιστία σε αυτές τις δεσμεύσεις.
Αν καταφέρει να φέρει ειρήνη και σε αυτό το μέτωπο –με ή χωρίς επίσημο ρόλο του ΝΑΤΟ ή του ΟΗΕ– τότε η εικόνα του θα αλλάξει ριζικά ακόμη και για τους πιο σκεπτικιστές.
Συμπερασματικά: η πράξη μετράει
Η ειρήνη στη Γάζα, έστω προσωρινή, δεν είναι ούτε αυτονόητη ούτε τυχαία. Είναι αποτέλεσμα πίεσης, διαπραγματεύσεων, επιρροής και προσωπικής δέσμευσης. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ό,τι και να λέει κανείς για το στυλ του, έμεινε πιστός στις υποσχέσεις του για ειρηνευτικές προσπάθειες σε εμπόλεμες περιοχές του κόσμου. Δεν χρειάζεται κανείς να τον συμπαθεί για να το παραδεχθεί αυτό. Αρκεί να βλέπει τα γεγονότα.
Αυτό που ξεχωρίζει τον Τραμπ από άλλους ηγέτες είναι ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνεί με τον λαό του. Μιλάει χωρίς διπλωματικά τερτίπια, χωρίς επιτηδευμένα λόγια και αμφίσημες φράσεις. Ό,τι σκέφτεται το λέει – και το λέει καθαρά. Η γλώσσα του είναι απλή, άμεση και κατανοητή, ακόμα κι αν συχνά προκαλεί αντιδράσεις. Όμως αυτός ο τρόπος επικοινωνίας, μακριά από την πολιτική ξύλινη γλώσσα, είναι και η βάση της σχέσης εμπιστοσύνης που έχει με ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης. Μπορεί να μην αρέσει σε όλους, αλλά τουλάχιστον κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν ξέρει τι πρεσβεύει.
Και δεν πρέπει να ανησυχεί. Το Νόμπελ μπορεί να περιμένει. Η ιστορία, όμως, ήδη γράφεται.
