Αμερικανοί αξιωματούχοι βρίσκονται εδώ και εβδομάδες σε λεπτές διαπραγματεύσεις με διάφορες χώρες για τη σύσταση μιας διεθνούς αποστολής που θα αναλάβει να αναπτυχθεί στη Γάζα. Όπως αποκαλύπτει το Axios, τρεις πηγές που συμμετέχουν στις συνομιλίες επιβεβαιώνουν ότι η Ουάσινγκτον σχεδιάζει να παρουσιάσει το σχέδιο μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Εύθραυστη κατάσταση και σχέδιο Τραμπ
Η κατάρρευση της εκεχειρίας την Τρίτη επιβεβαίωσε τη «εύθραυστη» φύση της ειρήνης. Ωστόσο, η προτεινόμενη «Διεθνής Δύναμη Σταθεροποίησης» (International Stabilization Force – ISF), μέρος του σχεδίου του Τραμπ, προκαλεί έντονα πολιτικά ερωτήματα για το Ισραήλ, τη Χαμάς και τις χώρες που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν.
Η Διοίκηση Κεντρικών Δυνάμεων των ΗΠΑ (CENTCOM) έχει αναλάβει τη διαμόρφωση του σχεδίου, το οποίο προβλέπει τη δημιουργία νέας παλαιστινιακής αστυνομίας, υπό την εποπτεία ΗΠΑ, Αιγύπτου και Ιορδανίας, σε συνεργασία με στρατιώτες από μουσουλμανικές και αραβικές χώρες.
Πηγές αναφέρουν ότι η Ινδονησία, το Αζερμπαϊτζάν, η Αίγυπτος και η Τουρκία έχουν εκφράσει θετική διάθεση, αν και άλλες χώρες εμφανίζονται επιφυλακτικές λόγω της αστάθειας. «Αν δεν εξασφαλίσουμε αξιόπιστη ασφάλεια και διακυβέρνηση στη Γάζα, αποδεκτή από το Ισραήλ, θα εγκλωβιστούμε σε μια κατάσταση διαρκών επιθέσεων», προειδοποιεί ένας από τους εμπλεκόμενους.
Το περιεχόμενο του σχεδίου
Το 20 σημείων σχέδιο Τραμπ θέτει ως προϋπόθεση την ανάπτυξη της ISF για την περαιτέρω αποχώρηση του Ισραήλ από το 50% της Γάζας που εξακολουθεί να ελέγχει. Η δύναμη θα έχει ως αποστολή τη φύλαξη των συνόρων και την αποτροπή λαθρεμπορίου όπλων.
Ωστόσο, όλα εξαρτώνται από το αν η Χαμάς θα δεχτεί να παραδώσει την εξουσία και μέρος του οπλισμού της — κάτι που, σύμφωνα με συντηρητικούς κύκλους σε ΗΠΑ και Ισραήλ, φαντάζει απίθανο. Οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Ράφα, μετά από επίθεση της Χαμάς, ενίσχυσαν αυτή την πεποίθηση.
Παρά τις εντάσεις, οι ΗΠΑ θέλουν να αποφύγουν κάθε επανέναρξη των συγκρούσεων και βλέπουν την ISF ως «κομβικό κομμάτι του παζλ», αν και, όπως τονίζει Αμερικανός αξιωματούχος, «καλύτερα να κινηθούμε αργά και σωστά — δεν θα υπάρξει δεύτερη ευκαιρία».
Διπλωματικές επαφές και διαβουλεύσεις
Η ISF βρέθηκε στο επίκεντρο των πρόσφατων επισκέψεων των Αμερικανών απεσταλμένων Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ, του αντιπροέδρου Βανς και του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο στο Ισραήλ.
Ο Κούσνερ και ο Γουίτκοφ είχαν αναλυτικές συνομιλίες με Ισραηλινούς αξιωματικούς για το μέγεθος και τη σύνθεση της δύναμης. Όπως σημείωσε Ισραηλινός αξιωματούχος, το κρίσιμο δεν είναι ο αριθμός των στρατιωτών, αλλά η αποδοχή της ISF από τους Παλαιστινίους και η ικανότητά της να ενεργήσει αποφασιστικά, αν χρειαστεί.
«Οι Ισραηλινοί είναι νευρικοί και καχύποπτοι, γιατί δεν ελέγχουν πλέον το παιχνίδι. Τους είπαμε: “Ας δημιουργήσουμε τις σωστές συνθήκες και θα δούμε αν η Χαμάς είναι σοβαρή ή όχι”», ανέφερε Αμερικανός αξιωματούχος.
Το αγκάθι της συμμετοχής
Ελάχιστες χώρες είναι πρόθυμες να αναλάβουν τον κίνδυνο να πολεμήσουν τη Χαμάς ή να βρεθούν ανάμεσα σε αντιμαχόμενες παρατάξεις. Η Τουρκία δηλώνει πρόθυμη, αλλά το Ισραήλ αντιδρά έντονα στην παρουσία της. Παρ’ όλα αυτά, η Ουάσινγκτον θεωρεί ότι η συμμετοχή Τουρκίας, Κατάρ και Αιγύπτου μπορεί να επηρεάσει τη Χαμάς «να συμφωνήσει και να συμπεριφερθεί».
«Οι Τούρκοι βοήθησαν σημαντικά στη συμφωνία για τη Γάζα και οι επιθέσεις του Νετανιάχου κατά της Άγκυρας ήταν εξαιρετικά αντιπαραγωγικές», δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος, προσθέτοντας πως «γνωρίζουμε τις ισραηλινές ανησυχίες και προσπαθούμε να διαμορφώσουμε κάτι που θα φέρει σταθερότητα και θα είναι αποδεκτό και από τις δύο πλευρές».
Επιδίωξη συναίνεσης με τη Χαμάς
Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να πείσουν τη Χαμάς να αποδεχθεί την ανάπτυξη της ISF. «Αν η Χαμάς σε θεωρεί δύναμη κατοχής, τα πράγματα θα είναι δύσκολα. Αν όμως συναινέσει, είναι άλλη υπόθεση», ανέφερε πηγή που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις.
Αν υπάρξει συναίνεση, η ISF θα έχει ρόλο ειρηνευτικό και όχι επιθετικό, διασφαλίζοντας τη σταθερότητα και αντιμετωπίζοντας μεμονωμένες ομάδες που θα επιχειρήσουν να διαταράξουν την τάξη.
Η τρέχουσα εικόνα
Αμερικανοί και Ισραηλινοί αναγνωρίζουν ότι η Χαμάς αξιοποιεί την εκεχειρία για ανασύνταξη, αλλά υποστηρίζουν ότι οι συνθήκες —με το κλειστό σύνορο με την Αίγυπτο και τον ισραηλινό έλεγχο της μισής Γάζας— περιορίζουν δραστικά τις δυνατότητές της.
«Η Χαμάς έχει πλέον χαμηλό ταβάνι δυνατοτήτων», σημείωσε ανώτερος αξιωματούχος, υπογραμμίζοντας πως η οργάνωση βρίσκεται στη «πιο αδύναμη φάση των τελευταίων είκοσι ετών».
Αίγυπτος, Κατάρ και Τουρκία εκτιμούν ότι η Χαμάς ενδέχεται να αποδεχθεί την ISF, επιτρέποντάς της να επιτηρεί τα σύνορα και να δρα σε περιορισμένη βάση στη Γάζα.
Το ζήτημα της αμνηστίας
Κεντρική εκκρεμότητα παραμένει το αν οι μαχητές της Χαμάς θα εμπιστευθούν ότι θα λάβουν πραγματική αμνηστία. Οι σύμβουλοι του Τραμπ επιμένουν «να μη δώσουμε στη Χαμάς αφορμή να αρνηθεί», αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι η συμφωνία ίσως δεν επιτευχθεί. Αν αποτύχει, η ISF θα εγκατασταθεί αρχικά στο νότιο τμήμα της Γάζας, δημιουργώντας ασφαλή ζώνη ανοικοδόμησης.
Προσεχή βήματα και προοπτικές
Οι ΗΠΑ εργάζονται πάνω σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που θα δίνει νομική κάλυψη στην ISF, χωρίς να την καθιστά δύναμη του ΟΗΕ. Οι αποφάσεις για τη δομή και το μέγεθος της αποστολής αναμένονται σύντομα, με παρουσίασή τους στο Ισραήλ και στις ενδιαφερόμενες χώρες.
Όπως τόνισε ένας αξιωματούχος, η ομάδα μελετά τις αποτυχίες προηγούμενων ειρηνευτικών αποστολών «σε Λίβανο και Αφγανιστάν», ενώ άλλοι σημειώνουν πως «όποιος γνωρίζει την ιστορία αυτής της σύγκρουσης δεν μπορεί να έχει μεγάλες προσδοκίες».
Ή, όπως το έθεσε χαρακτηριστικά ένας από αυτούς: «Πρέπει να είσαι τρελός για να μην είσαι σκεπτικιστής. Αλλά κανείς δεν θέλει να βρεθεί απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ».
