Την Τρίτη 22 Οκτωβρίου θα κατατεθεί στη Βουλή η τροπολογία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, που προβλέπει ποινή φυλάκισης έως δύο ετών για όσους προκαλούν φθορές, γράφουν συνθήματα ή προσπαθούν να πραγματοποιήσουν διαδηλώσεις στον χώρο του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη, το οποίο χαρακτηρίζεται ως χώρος εθνικής σημασίας.
Η ρύθμιση θα καθορίζει επίσης το πλαίσιο αρμοδιοτήτων για τη συντήρηση και την αστυνόμευση του μνημείου, με στόχο –όπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές– «την προστασία της ιστορικής και συμβολικής του αξίας».
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ξεκαθάρισε ότι τα ονόματα των 57 θυμάτων των Τεμπών, τα οποία έχουν γραφτεί στο σημείο μπροστά από τους εύζωνες, δεν θα σβηστούν, αλλά θα παραμείνουν «μέχρι να ξεθωριάσουν φυσικά, λόγω των καιρικών συνθηκών».
Παράλληλα, ο κ. Μαρινάκης επεσήμανε ότι «η κυβέρνηση απορρίπτει την πόλωση και τους τεχνητούς διχασμούς», προσθέτοντας πως «η κυβέρνηση εναρμονίζεται με αυτονόητα αιτήματα της κοινωνίας, της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών –που δεν είναι ούτε ακροδεξιοί, ούτε ακραίοι εν γένει, λέγοντας “παιδιά, επιτέλους, και αργήσατε”– και η αντιπολίτευση είναι εντελώς αντίθετη με αυτό το οποίο λέει η κοινωνία».
Με την πρωτοβουλία αυτή, η κυβέρνηση επιδιώκει να απαντήσει στις αντιδράσεις που προκλήθηκαν για την αλλαγή του νομικού πλαισίου, υπογραμμίζοντας πως σέβεται τόσο τη μνήμη των θυμάτων όσο και τον αγώνα των οικογενειών τους για δικαιοσύνη.
Η τροπολογία, που θα ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο για την Πολεμική Αεροπορία, θα μεταφέρει την ευθύνη συντήρησης και καθαρισμού του Μνημείου στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και ειδικότερα στον υπουργό Νίκο Δένδια. Ο τελευταίος, αν και βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει ενημερωθεί τηλεφωνικά από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για την πρωτοβουλία.
Τα Μνημεία του Αγνώστου Στρατιώτη διεθνώς
Σε όλο τον κόσμο, τα Μνημεία του Αγνώστου Στρατιώτη αποτελούν ιερούς χώρους εθνικής μνήμης, όπου κυριαρχεί ο σεβασμός και η σιωπή, μακριά από κάθε πολιτική δραστηριότητα. Είναι αφιερωμένα στους ανώνυμους ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα, πέρα από ιδεολογίες ή εποχές.
Ο Θοδωρής Κολυδάς επισημαίνει ότι η Ελλάδα είναι μια «ιδιαίτερη περίπτωση», καθώς αποτελεί από τις λίγες δημοκρατίες που επιτρέπουν διαδηλώσεις δίπλα στο Μνημείο, μπροστά στη Βουλή. Αυτό, σημειώνει, αποτελεί «δείγμα δημοκρατικής ανεκτικότητας, αλλά και πρόκληση για την πολιτική ωριμότητα του δημόσιου βίου».
-
Γαλλία: Κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου, το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη τιμάται καθημερινά από την «Αιώνια Φλόγα». Οι διαδηλώσεις απαγορεύονται με προεδρικό διάταγμα από το 1923.
-
Ηνωμένο Βασίλειο: Στο Cenotaph του Λονδίνου, κάθε πολιτική εκδήλωση σε ακτίνα 50 μέτρων απαγορεύεται αυστηρά, ενώ η παραβίαση θεωρείται προσβολή των νεκρών.
-
Ιταλία: Στο Altare della Patria, το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη φυλάσσεται 24 ώρες το 24ωρο και χαρακτηρίζεται «suolo sacro» – ιερό έδαφος.
-
Ηνωμένες Πολιτείες: Στο Arlington, οποιαδήποτε διαμαρτυρία γύρω από το Tomb of the Unknown Soldier τιμωρείται με βάση τον ομοσπονδιακό νόμο.
-
Ρωσία: Το Μνημείο δίπλα στο Κρεμλίνο φυλάσσεται από την Προεδρική Φρουρά, ενώ κάθε βεβήλωση αντιμετωπίζεται ως ποινικό αδίκημα.
Η ελληνική ιδιαιτερότητα
Το ελληνικό Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, έργο του Εμμανουήλ Λαζαρίδη και του Φωκίωνα Ρωκ, εγκαινιάστηκε το 1932 και βρίσκεται στο Σύνταγμα, μπροστά από τη Βουλή. Είναι από τα ελάχιστα παγκοσμίως που βρίσκονται σε χώρο ανοικτό στις διαδηλώσεις.
Παρότι πρόκειται για ιερό τόπο μνήμης, δεν έχει θεσπιστεί «ζώνη απαγόρευσης διαδηλώσεων», ενώ κάθε προσβολή ή βανδαλισμός διώκεται βάσει του άρθρου 334 του Ποινικού Κώδικα («Προσβολή συμβόλων του Κράτους»). Αυτή η ιδιαιτερότητα θεωρείται ένδειξη δημοκρατικής ωριμότητας: η ελευθερία της διαμαρτυρίας συνυπάρχει με τον σεβασμό της εθνικής μνήμης.
Η Πολιτεία, ωστόσο, οφείλει να θεσπίσει σαφή και ισορροπημένα μέτρα προστασίας, ώστε να διασφαλίζεται ότι, ακόμη κι όταν οι πολίτες εκφράζουν τη διαφωνία τους, ο τάφος του άγνωστου ήρωα θα παραμένει “τόπος σιωπής, τιμής και εθνικής συνείδησης”.
Τα Μνημεία του Αγνώστου Στρατιώτη, όπου κι αν βρίσκονται, είναι «οι σιωπηλοί θεματοφύλακες της συλλογικής μνήμης» – σύμβολα ενότητας, σεβασμού και ευθύνης απέναντι στην Ιστορία.
